Μάριος Ευρυβιάδης
Εδώ και αρκετούς μήνες, 5-6 ή και περισσότερους, η Τουρκία επιστρέφει στο αμερικανικό μαντρί, αφού τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή, ένα χώρο που φιλόδοξα και αυθαίρετα αποπειράθηκε να ποδηγετήσει, την βάρεσαν κατακούτελα, την ζάλισαν και αφού συνήλθε μερικώς, πήρε τον δρόμο της επιστροφής ασθμαίνοντας και καταϊδρωμένη.
Το γεγονός της επιστροφής στο μαντρί έχει τεράστια σημασία και συνέπειες για Αθήνα και άμεσα για Λευκωσία, εάν βέβαια ιδρώνει το αυτί κανενός αξιωματούχου στις δυο πρωτεύουσες. Ιδιαίτερα η τελευταία, εν μέσω μιας ατέρμονης οργασμικής ευφορίας από την νεοαποκτειθήσα στρατηγική της σχέση με την Ουάσινκτον, θα πρέπει οσονούπω να αποφασίσει ποια ειρήνη θα πρέπει να αποδεχθεί–την τουρκική που της προσφέρεται μεγαλόψυχα καθημερινά, ή την δημοκρατική που δεν της προσφέρεται αλλά πρέπει να διεκδικήσει.
Θα αρχίσω απαριθμίζοντας κάποια ενδεικτικά δείγματα γραφής που καταδεικνύουν ότι η νεοθωμανική στρατηγική των Τούρκων (που δεν περιορίζεται στους ισλαμιστές αλλά έχει βαθιές Κεμαλικές ρίζες) να αυτονομηθούν απο τό κύριο πάτρωνά τους, την Ουάσιγκτον, έχει φαλιρίσει, με τους τελευταίους να τρέχουν πίσω στη ασφάλεια που τους προσφέρει το αμερικανικό μαντρί- τουλάχιστον μέχρι να περάσει η υπό εξέλιξη καταιγίδα στην ευρύτερη περιοχή- κάνοντας και τους απαιτούμενους τεμενάδες.
Εδώ και αρκετούς μήνες έχουμε ένα πηγαινοέλα Τούρκων αξιωματούχων στην Αμερικανική πρωτεύουσα, με πρώτο και καλύτερο τον ΥΠΕΞ Νταβούτογλου, όχι όμως όπως με το παλιό αλαζονικό του ύφος αλλά αυτό του μαθητή με το αυτί ξεκοκκινισμένο από το τράβηγμα του βλοσυρού Γυμνασιάρχη.
Ίσως το πιο σημαντικό δείγμα γραφής της φανερής ενόχλησης των Αμερικανών, αφότου η Άγκυρα εμφανίσθηκε πλέον δημόσια να συγκρούεται με την Ουάσινγκτον ιδίως με την υλική και και επιτελική υποστήριξη εξτρεμιστικών ισλαμιστικών (Σαλαφιστικών) στοιχείων στη Συρία και αλλού, ήταν ο αισθητός περιορισμός της προσωπικής επικοινωνίας του Προέδρου Ομπάμα με τον Ερντογάν. Υπογραμμίζεται ότι ο Ερντογάν και το συνάφι του πηγαινοέρχονταν στην αμερικανική πρωτεύουσα στη πρώτη θητεία του Ομπάμα, με τον τελευταίο να επαίρεται ότι ο ισλαμιστής πρωθυπουργός κατείχε προνομιακή θέση ξένου ηγέτη τον οποίο ο Ομπάμα υπολήπτεται και συμβουλευόταν ακόμη και για προσωπικά ζητήματα.
Αποκορύφωμα της ενόχλησης των Αμερικανών, πέραν της σχεδόν καθημερινής δαιμονοποίησης τους απο τα ΜΜΕ αλλά και αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου και του Ερντογάν, του αντισημιτισμού και πολλών επιμέρους αντιαμερικανικών ενεργειών σε σχέση με το στρατηγικό ζήτημα π.χ. του Ιράν, υπήρξε η διαρροή της ουσίας της τελευταίας συνάντησης των δυο στον Λευκό Οίκο στις 16 Μαΐου 2012. Η συνάντηση υπήρξε οξεία με τον Ομπάμα να ξεκαθαρίζει ότι οι αμερικανικές υπηρεσίες γνώριζαν ότι η Τουρκία υπέσκαπτε την αμερικανική πολιτική με προβοκατόρικες ενέργειες, και με ένα ευέξαπτο Ερντογάν να κουνά, κατά πηγή του Λευκού Οίκου “το γ… του δάκτυλο” στον αμερικανό Πρόεδρο. Ακολούθησε τον Αύγουστο του ιδίου έτους η γνωστή επίθεση με χημικά στη Συρία, με πάνω απο 1000 θύματα, η οποία κατά την διαρροή, δεν προκλήθηκε απο το καθεστώς Άσαντ αλλά οργανώθηκε απο την Τουρκία σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να διασώσει τη καταρρέουσα στρατηγική της στη Συρία με μια προβοκάτσια που θα παγίδευε τους Αμερικανούς να επιτεθούν και να ανατρέψουν τον Ασαντ. Ο Ομπάμα πονηρεμένος πλέον απο τις υπηρεσίες του απέφυγε την παγίδα του Ερντογάν. Και ναι μεν λόγω της παραδοσιακής συμμαχικής σχέσης δεν υπήρξε δημόσια ρήξη, αλλά το πλαίσιο των διμερών σχέσεων τέθηκε σε άλλο επίπεδο ξεκάθαρα αρνητικό για την Άγκυρα.
Η φαινομενικά εντυπωσιακή προέλαση των Σαλαφιστών στο Ιράκ τις τρέχουσες μέρες σηματοδοτεί την κατάρρευση ενός Αμερικανό-Σουνιτικού μετώπου που είχε διπλή στόχευση. Την ανατροπή του Άσαντ και στο βάθος την ανατροπή τουσιιτικού καθεστώτος των μουλάδων του Ιράν. Η σθεναρή στήριξη του Άσαντ από την Μόσχα και Κίνα και η δυναμική υποστήριξη του Ιράν εγκλώβισε σε αδιέξοδο την στρατηγική αυτή . Ταυτόχρονα η Άγκυρα, που εξασφάλισε απο τους αμερικανούς κομβικό ρόλο στη στρατηγική αυτή, υλοποιούσε μια διπρόσωπη δική της πολιτική. Όπλιζε και υποστήριζε πάσης λογής εκστρεμιστές και σαλαφιστές στη Συρία, πιστεύοντας ότι θα τους ελέγχει στη μετά Άσαντ εποχή, αλλά στο μεσοδιάστημα να τους στέφει κατά των Κούρδων της Συρίας όπως και άλλων μη μουσουλμάνων που υποστήριζαν τον Άσαντ. Ωστόσο τα πράγματα στο έδαφος ξέφυγαν πολύ γρήγορα του ελέγχου της Άγκυρας η οποία έχασε και τον μεγάλο σύμμαχο της, με την ανατροπή του Ισλαμιστή Μόρσι της Αιγύπτου. Και στο θέμα της Αιγύπτου η Άγκυρα άνοιξε ένα ακόμη μέτωπο με την Ουάσινκτων κατηγορώντας την ότι στήριξε τον πραξικοπηματία ηγέτη και σημερινό Πρόδρο τη Αιγύπτου Σρατηγό Σίσσι.
Η πρώτη επίσημη ένδειξη ότι η Τουρκία είχε ήδη κάνει σχεδόν μετωπική στροφή δόθηκε απο τον αποχωρούντα αμερικανό πρέσβη στη Άγκυρα Φράνκ Ριτσιατρόνε σε αποχαιρετιστήρια ομιλία του, όπως και σε άλλη στο ετήσιο συνέδριο του American Turkish Council , εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα αρχές Ιουνίου στη Πόλη και Ουάσινγκτον αντίστοιχα. Ουσιαστικά ο αμερικανός πρέσβης εξήγγειλε μια ήδη σε εξέλιξη συνεργασία των δυο χωρών στους τομείς της “διπλωματίας, και συνεργασίας στους τομείς πληροφοριών και ασφάλειας”. Η αποκωδικοποιήση της φράσης αυτής σημαίνει ότι η Τουρκία αποδέχθηκε αμερικανικούς όρους και θέσεις για την καταπολέμηση των Σαλαφιστών που μέχρι πρόσφατα υποστήριζε άκρατα. ´Ετσι μέσα σε λίγες μέρες, στο αρχές Ιουνίου, είδαμε την προγραφή οργανώσεων και των χαρακτηρισμό τους ως “τρομοκρατικές”, όπως την Αλ Νούστρα της Συρίας ακόμη και την Μπόκο Χαράμ τη Νιγηρίας τις οποίες μέχρι πρόσφατα η Άγκυρα υποστήριζε και τροφοδοτούσε με οπλισμό . Για την Μπόκο Χαράμ για παράδειγμα, που κρατά ακόμη αιχμαλώτες πάνω απο 200 μαθήτριες στη Νιγηρία, διαβάζουμε ότι η Άγκυρα πάγωσε τα περουσιακά της στοιχεία στη Τουρκία. Ποιά ήταν αυτά; Λεφτά με τα οποία αγόραζε και πλήρωνε τουρκικά όπλα που μεταφέροντο εκεί απο τουρκικά αεροπλάνα της γραμμής! Το τελευταίο το γνωρίζουμε απο τις συνομιλίες Ερντογάν με υφιστάμενους του που διέρρευσαν πρόσφατα στον τουρκικό τύπο .
Τέλος και ίσως πιο ενδεικτικό, η Τουρκία συμφώνησε να τερματίσει την ελεύθερη χρήση του εδάφους της από ισλαμιστές με ευρωπαϊκά διαβατήρια που τροφοδοτούν συνεχώς τους Σαλαφιστές της Συρίας με ανθρώπινο δυναμικό , χρήματα και “ανθρωπιστική”βοήθεια. Μόλις λίγους μήνες πριν η Άγκυρα αρνήτο κάθετα και πεισματικά να εφαρμόσει τέτοια μέτρα.
Το ερώτημα, κυρίως για τη Λευκωσία, είναι πώς θα εξαργυρώσει την επιστροφή της στο αμερικανικό μαντρί η Άγκυρα. Ένα μέρος θα εξαργυρωθεί με αποκατάσταση των σχέσεων Ουάσιγκτον Άγκυρας και ίσως και στο περιορισμό των δραστηριοτήτων του δεδηλωμένου πλέον εχθρού του Ερντογάν, του Γκουλέν Χόζτιά, που ως γνωστόν διαμένει στις ΗΠΑ και αντλεί το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής του δύναμις απο δραστηριότητες στις ΗΠΑ. Οι Αμερικάνοι ξεκαθάρισαν δημόσια ότι δεν θα τον εκδώσουν στην Τουρκία, όπως απαίτησε ο Ερντογάν. Όμως ήδη διαβάζουμε ότι η FBI άρχισε να ερευνά τις δραστηριότητες του, κυρίως τα εκατοντάδες εκπαιδεύτηκα ιδρύματα που ελέγχει.
Είναι όμως στον δικό μας χώρο της ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, πάντοτε ένα ενιαίο μέτωπο για την Ουάσιγκτον, που εκδηλώνεται το πραγματικά Μεγάλο Παιγνίδι. Βρισκόμαστε όπως φαίνεται στο πρόθυρα ενός “αποκαλυπτικού” σεναρίου. Αυτό είναι η κυριαρχία των φανατικών ισλαμιστών σε μια γεωγραφική περιοχή από την ανατολική Συρία και το Βορειοδυτικό Ιράκ, και με απειλούμενη την Βαγδάτη. Είναι αυτή μια απέραντη γεωγραφικά περιοχή στη οποία οι φανατικοί ισλαμιστές έχουν ήδη ανακηρύξει τον προπομπό του Χαλιφάτου- το Ισλαμικό Κράτος ( Εμιράτο) του Ιράκ και του Λεβάντ. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που η Τουρκία έτρεξε πίσω στο μαντρί. Φοβάται τον διάβολο που και αυτή δημιούργησε.
Ένα είναι σίγουρο. Η Αμερική δεν θα επιτρέψει την κατάληψη της Βαγδάτης. Και το ερώτημα για τον κ. Αναστασιάδη και το νεόκοπο Συμβούλιο του για την “Εθνική Ασφάλεια” είναι τι ρόλο θα διαδραματίσει η Τουρκία στους αμερικανικούς σχεδιασμούς στην ανάσχεση των Σαλαφιστών; Θα είναι όπως το 2003 με τον πόλεμο κατά του Σαντάμ που ως αντάλλαγμα δόθηκε στη Τουρκία ο στρατηγικός έλεγχος της Κύπρου μέσω του κρατοκτόνου Σχεδίου Ανάν;
Για να επαναλάβω το κρίσιμο ερώτημα που έθεσα με τη επίσκεψη Μπάΐντεν ( δες “Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Μπάΐντεν στην Λευκωσία” Φιλελεύθερος 18/5 /14). Ήρθε ο Μπάΐντεν ως συνεχιστής της αμερικανικής πολιτικής έναντι στη Κύπρο ή ως αναθεωρητής της; Είναι η Κύπρος πραγματικός “στρατηγικός εταίρος” των ΗΠΑ στη Μεσόγειο ή έχει πέσει άφθονη στάχτη στα μάτια του Αναστασιάδη ώστε αυτός, ζαλισμένος, να μην καταλαμβαίνει τι συμβαίνει γύρω του και να αποδεχθεί τη ” τουρκική ειρήνη”, που του προσφέρεται μέσω Ουάσινγκτον και να προχωρήσει στη κατάλυση του κυπριακού κράτους, του μόνου πραγματικού θεσμού ελευθερίας και ασφάλειας των πολιτών έναντι της βουλιμικής Τουρκίας;