Εισαγωγή: Ο πόλεμος Ισραήλ-Ιράν δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Το ίδιο όσον αφορά το «Παλαιστιακό ζήτημα». Όποιος επιθυμεί να κατανοήσει παραστατικά και ολιστικά την μεγάλη κοσμοϊστορική εικόνα στην οποία εντάσσεται η περιφέρεια της Μέσης και Άπω Ανατολής παρατίθεται στο τέλος ένα μοναδικά κατατοπιστικό άρθρο του Max Fisher, «40 maps that explain the Middle East» το οποίο περιέχει πολλούς χάρτες οι οποίοι με εξελικτικό τρόπο περιγράφουν τις διαδρομές, συμπλοκές και περιπλοκότητα της περιφέρεειας αυτής. Βασικά γίνεται ξεκάθαρα κατανοητό ότι είναι το σημαντικότερο σύνορο της ιστορίας στο οποίο συναντήθηκαν, συμπλέχθηκαν, συνεργάστηκαν ή ανταγωνίστηκαν και συγκρούστηκαν όλες οι μεγάλες δυνάμεις της ιστορίας, όλοι οι πολιτισμοί και όλες οι θρησκείες. Για λόγους που αφορούν πλουτοπαραγωγικούς πόρους και «δρόμους του εμπορίου», τις γεωπολιτικές ζώνες και τις στρατηγικές των ηγεμονικών δυνάμεων, εξάλλου, θεωρείται το σημαντικότερο γεωπολιτικό «σημείο» του πλανήτη. στην συνέχεια, η έμφαση θα δοθεί στο Παλαιστινιακό ζήτημα το οποίο ανεξαρτήτως άλλων περιφερειακών διενέξεων βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των Μεσανατολικών ζητημάτων. Το ζήτημα αυτό το έχουμε μελετήσει στο παρελθόν και έχουμε γράψει εκτενή κείμενα. Εδώ, σε αναφορά με το εξαιρετικό κείμενο της Jacqueline Rose («Το ζήτημα του Σιωνισμού», Εκδόσεις Ποιότητα) θα γίνει προσπάθεια να αποκρυσταλλωθούν κύρια και αξονικά ζητήματα. Εκτιμάται ότι εάν γίνουν αυτά στοιχειωδώς κατανοητά, κανείς αντιλαμβάνεται ότι για τα ζητήματα της Μέσης Ανατολής δεν μπορεί να γίνει ορθή στάθμιση και εκτίμηση των πραγμάτων εάν κανείς φοράει παρωπίδες όπως αντί-ισλαμισμός, αντί-σιωνισμός, αντί-αραβισμός ή άλλες συναφείς και παρόμοιες εμμονές ή ή συνωμοσιολογίες. Στο τέλος στο Παράρτημα Ι: «Μια εμπειρία που καταμαρτυρεί την τραγικότητα της διένεξης Παλαιστινίων-Ισραηλινών» συμπεριλαμβάνεται εμπειρία με Εβραίο και Παλαιστίνιο όταν ολοκλήρωνα το βιβλίο European Political Cooperation ένα μεγάλο μέρος του οποίου αφορά την Μέση Ανατολή.

Οι στρατηγικές εξελίξεις στον πλανήτη και στις περιφέρειες είναι καταιγιστικές και θα εντείνονται και θα οξύνονται ολοένα και περισσότερο. Η Μέση και η Μείζονα Ανατολή ήταν πάντα στο επίκεντρο της διεθνούς πολιτικής. Η διένεξη Παλαιστινίων και Ισραηλινών είναι μια από τις σημαντικότερες της σύγχρονης διεθνούς πολιτικής αλλά και του παρελθόντος. Δύο παράγοντες συντείνουν σε αυτό.

Πρώτον, όπως ήδη αναφέρθηκε και υπογραμμίζεται, η Μέση Ανατολή διαχρονικά αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί το σημείο ανταγωνισμών και συγκρούσεων όλων των πολιτισμών, όλων των θρησκειών, όλων των ιστορικών εθνών και των εκάστοτε μεγάλων δυνάμεων. Δεύτερο, βρίσκεται στο σημαντικότερο σημείο της Περιμέτρου της Ευρασίας που την σύγχρονη εποχή αποτελεί το πεδίο των ηγεμονικών ανταγωνισμών. Όσον αφορά την ιστορική διάσταση.

Όλοι μάχονται για την επιβίωση

Μελετώντας επί μακρόν τα Μεσανατολικά ζητήματα μαθαίνεις (ή πρέπει να μαθαίνεις) να μιλάς προσεκτικά. Πάντως, εξαρχής τονίζεται μια εκτίμηση, ότι δηλαδή, όχι κατ’ ανάγκη λόγω πολιτικών επιλογών μόνο του Ισραήλ (πολλοί άλλοι εμπλέκονται), οι Παλαιστίνιοι είναι το μεγαλύτερο θύμα των Μεταπολεμικών και Μεταψυχροπολεμικών διενέξεων στην Μέση Ανατολή.

Ταυτόχρονα, οι τελευταίοι πόλεμοι κατέδειξαν ότι η επιβίωση του κατά τα άλλα πανίσχυρου Ισραηλινού κράτους ήταν και συνεχίζει να είναι στην κόψη του ξυραφιού.

Αυτό πρωτίστως για τρεις λόγους:

Α) Επειδή αν και συνεχίζει να είναι πανίσχυρο κράτος αυτή την φορά εγκλωβίστηκε σε ένα αποδυναμωτικό παρατεταμένο «πόλεμο πόλεων» που οδηγεί σε αδιέξοδο και επιπλέον σε ενδογενείς διαιρέσεις για τις επιλογές όσον αφορά το Παλαιστινιακό ζήτημα.

Β) Οι συγκρούσεις και τελικά ο πόλεμος του 2025 με το Ιράν όχι μόνο σχετίζεται με όλες τις ιστορικές παθογένειες αλλά αφορά και το μεγάλο πρόβλημα της τρομοκρατίας τους πρωτεργάτες της οποίας στηρίζουν, μεταξύ άλλων, το Ιράν.

Γ) Το Παλαιστινιακό συσπειρώνει τα Αραβικά κράτη αλλά και ευρύτερα τους φορείς μουσουλμανικής πίστης των όλων των κοινωνιών της περιφέρειας όπου κυριαρχεί η ισλαμική μεταφυσική πίστη.

Δ) Παρά την κρατική ισχύ του Ισραήλ και παρά το γεγονός ότι η Αμερική ήταν και μέχρι στιγμής παραμένει ένας πανίσχυρος και ταυτόχρονα αναγκαίος σύμμαχος του Ισραήλ, Μεταψυχροπολεμικά συντρέχουν εξελίξεις εντός και εκτός των ΗΠΑ που αλλάζουν το στρατηγικό σκηνικό, δημιουργούν πολλά ερωτήματα για τους προσανατολισμούς της Αμερικανικής στρατηγικής και καθιστούν τις σχέσεις του Ισραήλ με τις ηγεμονικές δυνάμεις ρευστές και διαρκώς μεταβαλλόμενες.

Ορισμένες διευκρινίσεις

Αναλύοντας ένα τόσο σύνθετο ιστορικό και σύγχρονο ζήτημα απαιτείται υπευθυνότητα που εδράζεται σε σωστή γνώση των κύριων και σημαντικών τόσο της επίμαχης Μεσανατολικής διένεξης όσο και ευρύτερα της διεθνούς πολιτικής. Για ένα ακόμη λόγο, η θέση που υιοθετείται εδώ είναι ότι, τόσο αναφορικά με ένα τόσο αμφιλεγόμενο ζήτημα όπως το Μεσανατολικό όσο και κάθε άλλο ζήτημα διεθνούς πολιτικής, οι αποφάσεις ενός κράτους για να είναι πολιτικά και στρατηγικά ορθολογιστικές χρήζει να απορρέουν από αξιολογικά ουδέτερη περιγραφή και ερμηνεία. Αυτή η παρατήρηση δεν παραβλέπει το γεγονός ότι σε κάθε διακρατική διένεξη η κάθε πλευρά καλλιεργεί θέσεις που υπηρετούν το συμφέρον της, ότι πέραν των ορατών πτυχών υπάρχουν και αθέατα ή άγνωστα κριτήρια και παράγοντες και ότι οι επικοινωνιακές μεθοδεύσεις είναι εγγενή χαρακτηριστικά των διακρατικών ανταγωνισμών. Αυτά, όμως, χρήζει να μην οδηγούν ένα οποιοδήποτε κράτος σε αποφάσεις που δεν είναι συμβατές με την διεθνή πραγματικότητα όπως είναι και όπως εξελίσσεται. Οι αποφάσεις για να είναι πολιτικά και στρατηγικά ορθολογιστικές απαιτείται πάνω στην πλάστιγγα κόστους / οφέλους εναλλακτικών σχεδίων και αποφάσεων που τα εκπληρώνουν να υιοθετούνται αποφάσεις που προκαλούν περισσότερο όφελος και λιγότερο κόστος. Εξ ου και απαιτούνται κρατικά επιτελεία που παρατηρούν, μελετούν, σχεδιάζουν και προτείνουν αποφάσεις που δεν παραγνωρίζουν την πραγματικότητα και την γνώση-επίγνωση των προϋποθέσεων κάθε περίπτωσης.

Τονίζοντας αυτές τις πτυχές έχουμε κατά νου το γεγονός που ήδη υπαινιχθήκαμε, ότι δηλαδή όταν οι πόλεμοι κορυφώνονται σε γενικευμένη διένεξη υπάρχει ο κίνδυνος κλιμάκωσης πέραν της περιφέρειας στο επίπεδο των ηγεμονικών δυνάμεων κατόχων πυρηνικής ισχύος. Σε κάθε περίπτωση, οι μεταβλητές μεγάλες κύμανσεις που ανά πάσα στιγμή επηρεάζουν τις αποφάσεις και τις εξελίξεις δεν επιτρέπουν προβλέψεις αλλά μόνο εξέταση των προϋποθέσεων και των τάσεων που δημιουργούν.

Εάν επιχειρηθεί να γίνει αναφορά στα συμφέροντα και την στρατηγική του Ελληνικού και Κυπριακού κράτους, είναι φανερό ότι εύκολες αποφάσεις δεν υπάρχουν ενώ ο πολιτικός και στρατηγικός ορθολογισμός σε κρατικό και κοινωνικό επίπεδο είναι αναγκαία προϋπόθεση εκπλήρωσης των εθνικών συμφερόντων. Η ετοιμότητα για συναλλαγές, επίσης, με όρους εθνικών συμφερόντων και αντιμετώπισης των ζητημάτων ασφαλείας που τίθενται εάν και όταν κλιμακώνονται οι συγκρούσεις. Η ίδια προϋπόθεση ισχύει για όλα τα εμπλεκόμενα ή ενδιαφερόμενα κράτη.

Τι συμβαίνει λοιπόν στην Γάζα και στην ευρύτερη περιφέρεια της Μέσης Ανατολής; Οι καθημερινές συγκρούσεις στην Γάζα και στην ευρύτερη περιοχή είναι αναμφίβολα συγκλονιστικές επειδή προκαλούν εκατέρωθεν αβάστακτες κακουχίες. Επιπλέον, οι ύστερες πολεμικές εμπλοκές που αφετηρία είχαν τρομοκρατική επίθεση σε εκδήλωση Ισραηλινών, εξελίσσονται επικίνδυνα με όσα κράτη -συμπεριλαμβανομένων του Λιβάνου, του Ιράκ, του Ιράν και της Τουρκίας– έχουν σχέσεις με τις τρομοκρατικές ομάδες (σημειώνεται, όπως είναι εξάλλου γνωστό, ότι δεν θεωρούνται τρομοκρατικές ομάδες από όλους τους εμπλεκόμενους, πρωτίστως από το Ιράν αλλά και την Τουρκία).

Ιδιόμορφες συγκρούσεις

Προστίθεται ότι, όπως και στον πόλεμο της Ουκρανίας, αναδείχθηκε η σημασία τεχνολογικά προηγμένων πολεμικών μέσων που με τον ένα ή άλλο τρόπο διαθέτουν πλέον όλοι οι εμπλεκόμενοι. Ταυτόχρονα, αυτή την φορά δεν έχουμε μόνο ένα κατά μέτωπο πόλεμο του Ισραήλ με γειτονικά κράτη αλλά όπως ήδη αναφέρθηκε και «ιδιόμορφες» πολεμικές συγκρούσεις εντός πόλεων ή ακόμη και κάτω από την επιφάνεια της γης εντός τούνελ. Επιπλέον, ενώ εμπλέκονται ολοένα και περισσότερες οργανώσεις και πληθυσμοί, και όχι μόνο εντός των κρατικών ορίων του Ισραήλ και των Παλαιστινιακών εδαφών, ο πόλεμος εντός πόλεων καθίσταται ολοένα και πιο περίπλοκος, και όπως ήδη υποστηρίχθηκε ενδεχομένως αδιέξοδος και κατά συνέπεια δύσκολο να τερματιστεί. Αυτό καταμαρτυρείται από το γεγονός ότι επί μακρόν καθημερινές εκκλήσεις για εκεχειρία και συνομιλίες πέφτουν στο κενό.

Είναι σημαντικό να τονιστεί, επίσης, ότι οι κατά τα άλλα πολύ σοβαρές προσπάθειες των τελευταίων δεκαετιών για συμβιβαστικές λύσεις -οι οποίες διόλου τυχαία πολλοί υποστηρίζουν ήταν κύριος στόχος των τρομοκρατικών κλιμακώσεων- κυριολεκτικά τινάχθηκαν στον αέρα. Οι συνομιλίες μερικών Αραβικών κρατών με το Ισραήλ εξουδετερώθηκαν και ολοένα περισσότερα κράτη της Μεσανατολικής περιφέρειας συμπεριλαμβανομένου του Ιράν εμπλέκονται στις πολεμικές αναμετρήσεις. Εξίσου σημαντικό, επίσης, είναι το ερώτημα για το πως θα εξελιχθούν οι στρατηγικές των μεγάλων ηγεμονικών δυνάμεων και τι θα συμβεί εάν κλιμακωθεί ο πόλεμος και εμπλακούν ευθέως ακόμη και με πολεμική εμπλοκή που θα τις φέρει αντιμέτωπες.

Ενώ τα προαναφερθέντα και πολλά άλλα καταμαρτυρούνται καθημερινά στην ειδησεογραφία, τονίζεται ξανά ότι οι προβλέψεις δεν ενδείκνυνται. Αυτό γιατί όλα είναι ρευστά, συμπλεκόμενα και εξελισσόμενα με καταιγιστικούς ρυθμούς. Εξ ου και εδώ θεωρείται σημαντικό να σκιαγραφηθούν μερικές κεντρικές πτυχές της Μεσανατολικής διένεξης για να φωτιστούν καλύτερα οι πιθανές αποφάσεις καθώς εξελίσσονται τα γεγονότα. Ακριβώς, επειδή πολλά γράφονται, αξίζει να υπογραμμιστούν μερικά διαμορφωτικά ιστορικά γεγονότα για το πως εξελίχθηκε η διένεξη Εβραίων και Παλαιστινίων και για το πως πολλοί πλέον παράγοντες και κριτήρια καθιστούν την ειρηνική διευθέτηση ολοένα και πιο δύσκολη.

τραγική ιστορία

Χωρίς να επεκταθούμε στις ιστορικές πτυχές, αναφέρεται ότι με ιστορικούς όρους η διένεξη για την Παλαιστίνη είναι «τραγική»: Οι Παλαιστίνιοι και οι Εβραίοι επικαλούνται το ίδιο δικαίωμα, δηλαδή, να έχουν τη Παλαιστίνη ως κράτος-πατρίδα. Οι Εβραίοι, επειδή το αφήγημά τους υποστηρίζει πως επί χιλιετίες καταπιέστηκαν και διώχθηκαν όπου κι αν βρέθηκαν και οι Παλαιστίνιοι επειδή επικαλούνται το γεγονός ότι την σύγχρονη εποχή αποτελούσαν την συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της Παλαιστίνης.

Απαιτείται εξαρχής να συνεκτιμάται δεόντως το γεγονός πως μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ο ΟΗΕ με την απόφαση 181 του 1947 ψήφισε την δημιουργία δύο ξεχωριστών κρατών, ενός Εβραϊκού και ενός Παλαιστινιακού. Κύρια κριτήρια ήταν οι διαφορετικές γλώσσες, πολιτισμικές ιδιοσυστασίες και θρησκείες.

Οι Εβραίοι το αποδέχθηκαν αλλά οι Άραβες το απέρριψαν και η Βρετανία δεν εφάρμοσε την απόφαση και είχαμε τον πρώτο πόλεμο Ισραηλινών-Αράβων το 1948. Οι Εβραίοι ανακήρυξαν το Ισραηλινό κράτος τον Μάιο του 1948. Στην συνέχεια, εν μέσω, πολέμων, αυθαίρετων προσαρτήσεων που δημιούργησαν τετελεσμένα, διενέξεων αλλά και εκατέρωθεν διαιρέσεων για την πολιτική που πρέπει να υιοθετηθεί, είχαμε εκτοπισμό μεγάλού αριθμού Παλαιστινίων από τις εστίες τους, εποικισμό και διαδοχικούς πολέμους και τρομοκρατικές πράξεις. Συνολικά, το 78% των εδαφών της εντολής του ΟΗΕ του 1947 ελέγχεται από το Ισραήλ η Δυτική όχθη προσαρτήθηκε στην Ιορδανία και κοντά ένα εκατομμύριο Παλαιστίνιοι διασκορπίστηκαν στην Γάζα, την Ιορδανία, τον Λίβανο, την Συρία και σε πολλά άλλα κράτη.Ενδεχομένως αναπόφευκτα, επίσης, πολλοί από αυτούς απεγνωσμένα και απελπισμένα συμπορεύτηκαν ή εντάχθηκαν στις τρομοκρατικές ομάδες της περιοχής που όπως προαναφέρθηκε υποστηρίζουν μερικά κράτη.

Οι συντομογραφικές επισημάνσεις που προηγήθηκαν που σκοπό έχουν να φωτίσουν την μεγάλη Μεταπολεμική εικόνα του Μεσανατολικού, θα μπορούσαν να συμπληρωθούν με εξίσου σύντομες αναφορές του εξαιρετικού έργου, της Jacqueline Rose («Το ζήτημα του Σιωνισμού», Εκδόσεις Ποιότητα). Σημειώνεται ότι είναι Εβραία καθηγήτρια στην Βρετανία αλλά το βιβλίο το αφιέρωσε στον σημαντικότερο Παλαιστίνιο διανοούμενο, τον Edward Said.

Παρενθετικά ίσως είναι χρήσιμο να τονιστεί ότι ο υπογράφων έχει αναλύσει εκτεταμένα το Μεσανατολικό σε Αγγλική μονογραφία και με παραπομπές σε εκατοντάδες κείμενα και ιστορικές πηγές. Όμως, μελετώντας το βιβλίο Jacqueline Rose όταν κυκλοφόρησε στα Ελληνικά, διαπιστώνεται ότι προσφέρει μια εξαιρετικά τεκμηριωμένη περιγραφή

και ερμηνεία ειδοποιών διαφορών, εκατέρωθεν θέσεων, των συμφερόντων καθώς εξελίσσονται και των στρατηγικών προσεγγίσεων των εμπλεκομένων. Ολοκληρώνοντας την μελέτη ενός τέτοιου έργου κανείς αντιλαμβάνεται ότι ανεξάρτητα του τι διαβάζεις ή ακούς για τους Εβραίους, τις διαχρονικές διαδρομές του Σιωνισμού και την δημιουργία του Ισραήλ, ήταν ελλιπές ή αποσπασματικό.

Κύρια γνωστική συνεισφορά του βιβλίου έγκειται στο γεγονός ότι εξήγησε πως πριν την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ ο σιωνισμός και το σιωνιστικό κίνημα διαχρονικά ποτέ δεν ήταν ενιαίο ή γραμμικό και ότι τα διάφορα κομμάτια του δεν ταυτίζονταν όλα με τις αποφάσεις που λήφθηκαν το 1948 και εντεύθεν. Η ίδια, υπογραμμίζεται, ξεκάθαρα τοποθετείται με εκείνες τις ομάδες των Εβραίων που δεν θέλουν ένα Ισραήλ φρούριο αλλά ένα εβραϊκό κράτος που θα συνεργάζεται και συμμαχεί με τους Παλαιστίνιους. Ήταν αυτό εφικτό; Καίριο ερώτημα αλλά όπως πολλοί υπογραμμίζουν «το δικαστήριο των εθνών είναι η ιστορία» και τα αποτελέσματά της προσδιοριστικά.

Μεταπολεμικά, μετά τις γενοκτονίες, τις εθνοκαθάρσεις που προηγήθηκαν και την έλευση πολλών Εβραίων στην Παλαιστίνη, τόσο για τους Εβραίους όσο και για τους Παλαιστίνιους τα διλήμματα ήταν πολλά και το κύριο ερώτημα ήταν για το ποια θα μπορούσε να ήταν η πιο συμφέρουσα σχέση Ισραηλινών και Αράβων της Παλαιστίνης εντός δύο γειτονικών κρατών ή, αντίστροφα, κατά πόσο θα μπορούσε να υπάρξει ένα κοινό κράτος.

Αρχικά, πάντως, εν μέσω υποκινημένων διενέξεων και εν μέσω ηγεμονικών διενέξεων στην κρίσιμη αυτή γεωπολιτική περιφέρεια του πλανήτη, μερικοί Εβραίοι αρχικά υποστήριζαν είδος συνομοσπονδίας με τους αυτόχθονες Παλαιστίνιους. Οι υποκινούμενες συγκρούσεις, όμως, οδήγησαν στην επικράτηση μεταξύ των Εβραίων της στρατηγικής του “Ισραήλ-φρούριο”. Η στρατηγική αυτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα μάλλον πλέον χωρίς πολλές δυνατότητες, πιστεύουν πολλοί, αλλαγής πλεύσης.

Μερικά ερωτήματα

Τι άλλο ήταν εφικτό και τι μπορούσε να γίνει και τι σημαίνουν για όλους τους εμπλεκόμενους οι πολλές εκκρεμότητες που εκκολάφθηκαν έκτοτε, κυρίως εις βάρος των Παλαιστινίων; Υπάρχει μια κοινή Αραβική γραμμή ή τα Αραβικά κράτη είναι πλέον διαιρεμένα στην βάση διαφορετικών συμφερόντων; Υπάρχει ένα ενιαίο και συνεκτικό Παλαιστινιακό κοινωνικό σώμα ή οι εξελίξεις οδήγησαν σε διαιρέσεις, ενίοτε βαθιές και αγεφύρωτες; Για ένα ακόμη λόγο που αφορά τους Παλαιστίνιους που εγκαταστάθηκαν σε άλλα Αραβικά -και όχι μόνο Αραβικά- κράτη, αναμενόμενα προσαρμόστηκαν και αφομοιώθηκαν.

Ακόμη πιο σημαντικό, η δυσχερής κατάσταση στην οποία βρέθηκαν οδήγησε σε αφομοίωσή τους στα εκάστοτε συμφέροντα και τις στρατηγικές των κρατών ή των ομάδων στις οποίες είναι μέλη. Ως προς αυτό, υπογραμμίζεται ξανά καθότι είναι πολύ σημαντικό, ότι όσοι προσχώρησαν σε οργανώσεις όπως η Χαμάς- Χεζμπολάχ αναμενόμενα υιοθετούν και υποστηρίζουν τις κατά τα άλλα ρευστές τοποθετήσεις τους και τις πράξεις τους που είναι τρομοκρατικές. Σημειώνεται επίσης ότι ένας αριθμός Παλαιστινίων εντός του Εβραϊκού κράτους είναι κανονικοί πολίτες του Ισραήλ. Αυτά και πολλά άλλα που θα μπορούσαν να γραφτούν, υπογραμμίζουν αυτό που ήδη υπαινιχθήκαμε, ότι δηλαδή η σύνδεση των αναλύσεων με συνομωσίες είναι εξ αντικειμένου παρακινδυνευμένη. Αυτό αφορά τόσο των σιωνισμό -οτιδήποτε και αν σημαίνει αυτός ο όρος στις μέρες μας- όσο και τα κράτη στα οποία ανήκουν πολλοί Παλαιστίνιοι και τα οποία ενδέχεται να επηρεάζουν τις αποφάσεις τους. Ένας ακόμη παράγοντας είναι το γεγονός ότι το Εβραϊκό κράτος εξαρχής για να επιτύχει να γίνει κράτος-φρούριο όπως θέλει η θέση που επικράτησε ήδη από το 1948, εξελίχθηκε σε ένα καθόλα πολύ καλά οργανωμένο και στρατηγικά συγκροτημένο κράτος. Αυτή η τάση εντός του Ισραήλ ενισχύθηκε από τις γεωπολιτικές εξελίξεις των Μεταπολεμικών και πολύ περισσότερο Μεταψυχροπολεμικών δεκαετιών οι οποίες όπως ισχύει και σε άλλες περιφέρειες -αλλά σε μεγάλο βαθμό στην Μέση Ανατολή- επηρεάζουν διαρκώς και αστάθμητα τις εξελίξεις Ανατολικά του Αιγαίου. Ενώ η σημασία της κρατικής επιβίωσης είναι έσχατη και υπέρτατο συμφέρον για όλα τα κράτη, οι ειδικές συνθήκες που κυριάρχησαν μετά το 1948 λόγω πολλών πολέμων εδραίωσαν εντός του Ισραήλ την θέση ότι η επιβίωση του κράτους τους είναι κυρίαρχη και δικαιολογεί κάθε στάση, απόφαση και ενέργεια που οι ίδιοι οι Ισραηλινοί θεωρούν αναγκαία για την εθνική επιβίωση. Αντίστοιχα και ένδειξη μιας ακόμη πτυχής της τραγικότητας της διένεξης Ισραήλ-Παλαιστινίων, η απόκτηση κράτους από τους τελευταίους θεωρείται εξίσου υπέρτατη και τρόπος δικαιολόγησης κάθε στάσης, απόφασης και ενέργειας.

Ένα κύριο ερώτημα που αφορά ευθέως προσεγγίσεις που εδράζονται σε θεωρίες συνομωσίας, είναι το εξής: Το Ισραήλ λειτουργεί, αποφασίζει και δρα ως στρατηγικός δρών του κρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος ή ως μυστικός φορέας κάποια αθέατης σιωνιστικής οργάνωσης με άγνωστους ή αθέατους σκοπούς για το μέλλον του πλανήτη; Η απάντηση είναι καίριας σημασίας επειδή πρέπει να γνωρίζουμε ότι σε ένα κρατοκεντρικό κόσμο όσον αφορά τα βιώσιμα κράτη που μεριμνούν για την αυτοσυντήρησή τους το πράττουν αυστηρά στα πλαίσια των λογικών του κρατικού τους συμφέροντος που ήδη υπαινιχθήκαμε εκπληρώνεται από αξιόπιστες στρατηγικές προσεγγίσεις και που στην περίπτωση του Ισραήλ αντλούν αιτιολογήσεις από την κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά το 1948.

Υπό αυτό το πρίσμα, μια θέση στα πεδία της στρατηγικής ανάλυσης είναι ότι στον σύγχρονο κρατοκεντρικό κόσμο δεν υπάρχουν κράτη συνωμότες αλλά κρατικοί

σκοποί, κρατικοί θεσμοί και στρατηγικά σχέδια εκπλήρωσής τους τα οποία συμπεριλαμβάνουν μυστικές δράσεις και μυστικό σχεδιασμό. Άλλοι συντελεστές όπως κινήματα, ανεξέλεγκτοι διεθνικοί δρώντες, διάφορες οργανώσεις κτλ, είναι εξαρτημένες μεταβλητές των κρατικών στρατηγικών (στο πλαίσιο αυτού που ονομάζουμε soft power). Είναι λοιπόν το Ισραήλ φυσιολογικό κράτος ή “κράτος-συνωμότης” στην υπηρεσία αθέατων μη κρατικών δρώντων με σχέδια πλανητικής επικράτησης;

Αν και μερικοί αυτό υποστηρίζουν υπάρχει μια εξαιρετικά τεκμηριωμένη εργασία του πολυσυζητημένου βιβλίου Mearsheimer J., Walt St. Το Ισραηλινό λόμπι και η πολιτική των ΗΠΑ (Εκδ. Θύραθεν), όπου τεκμηριώνεται ότι οι Ισραηλινές προσεγγίσεις εντάσσονται σε ένα πολύ οργανωμένο στρατηγικό πλαίσιο. Έτσι, όπως τεκμηριώνουν, ο επηρεασμός της στρατηγικής των ΗΠΑ δεν οφείλεται τόσο στους Εβραίους της διασποράς που ζουν στην Αμερική και τους οποίους όπως και άλλους το κράτος του Ισραήλ χρησιμοποιεί περίτεχνα, αλλά από την στρατηγική του Ισραηλινού κράτους που κινεί τα νήματά όπως και πολλών άλλων. Παρόμοιες στρατηγικές προσεγγίσεις επηρεασμού άλλων κρατών, όπως γνωρίζουμε, ανάλογα με τις δυνατότητές τους υιοθετούν, βασικά, όλα τα κράτη.

Περί σιωνισμού. Μερικές ιστορικές πτυχές και το βιβλίο της Rose

Για να προεκτείνομαι λίγο την συζήτηση αυτού του για πολλούς «αμφιλεγόμενου ζητήματος», ο σιωνισμός, βασικά, έχει αφετηρία βαθιά στην ιστορία και σταδιακά ένωνε πολλά νήματα του διάσπαρτου εβραϊκού έθνους. Στο προαναφερθέν εξαιρετικό έργο της Jacqueline Rose εκτυλίσσονται τα νήματα που περιγράφουν αυτό το φαινόμενο και ερμηνεύεται πειστικά –αν και όσον με αφορά όχι πειστικά για την εφικτότητα της πολιτικής διευθέτησης που αυτή και πολλοί άλλοι των διαφόρων τάσεων του σιωνιστικού κινήματος υποστήριζαν στην αφετηρία– ότι ο σιωνισμός θα πρέπει να τον βλέπει κανείς στο ιστορικό και «χωροταξικό»-γεωγραφικό και ανθρωπολογικό πλαίσιο στο οποίο κατά περίπτωση εντάσσεται.

Η Rose, στο βιβλίο αυτό το οποίο επαναλαμβάνεται αφιέρωσε στον σημαντικότερο Παλαιστίνιο διανοούμενο Edward Said, διεισδύει βαθιά και αναλύει τις μεσσιανικές τάσεις με ιστορικές και θρησκευτικές ρίζες καθώς και τον τρόπο που αναπτύχθηκαν μετά τον 17ο αιώνα και την σχέση με το φαινόμενο του εποικισμού. Αφού εξηγήσει τις πολλές διαδρομές και τις πολλές τάσεις, η Rose υποστηρίζει ότι στην ύστερη κατάληξη κυριαρχούν οι πολίτες που θέλουν να ενισχύσουν και να διαιωνίσουν ένα σύγχρονο εβραϊκό κράτος-φρούριο. Τείνουν να μην αναγνωρίζουν ότι στις αιτιολογήσεις τους ενυπάρχει ο μεσσιανισμός και μέσα από αμφότερες τις επιρροές συγκροτείται μια κρατική λογική και ένα σύστημα κοσμοθεωρητικών παραδοχών και πολιτικών αιτιολογήσεων υπέρ της ασφάλειας του κράτους.

Διεισδύοντας πιο βαθιά και προσφέροντας κάποιες ενδείξεις για το «το άγνωστο και ανεξερεύνητο πολιτικοανθρωπολογικό χάος της Μέσης Ανατολής» –όπως περίπου έβλεπε την περιφέρεια αυτή ο Πρόεδρος Ντε Γκολ υποδηλώνοντας έτσι δέος και φόβο όταν προτείνονται εύκολες και γραμμικές στάσεις και ενέργειες– η Rose αναλύει τον τρόπο που ιστορικοπολιτικά και πολιτικοανθρωπολογικά και θρησκευτικά συμπλέκονται ο Ιουδαϊσμός, ο Χριστιανισμός και το Ισλάμ, καθώς και τον πολύ σύνθετο τρόπο που το σιωνιστικό κίνημα εκκολάφτηκε και αναπτύχθηκε μέσα στην δίνη της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας, κύριος σκοπός του οποίου ήταν η επιστροφή στο Ισραήλ. Η δίνη μαζί και ηφαίστειο που αυτό δημιουργεί το ανακαλύπτει αργά αλλά οδυνηρά όποιος εμπλακεί στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, με στρατηγικά παίγνια τα οποία με όρους κρατοκεντρικών προϋποθέσεων είναι αναπόφευκτα και τα αποτελέσματα τραγικά.

Η ίδια η Rose αφού προσφέρει πλήθος χρήσιμων πληροφοριών για ένα σύνθετο εάν όχι ιστορικά εξερετικά πολύπλοκο εάν όχι πλέον και μπερδεμένο ζήτημα, αναζητώντας διέξοδο καταλήγει στο δικό της αδιέξοδο. Το αδιέξοδο οφείλεται στα «τετελεσμένα». Μετά από μισό αιώνα η εδραίωση του ισραηλινού κράτους δεν δημιούργησε μόνο τετελεσμένα για τους τρίτους. Δημιούργησε τετελεσμένα και για το ίδιο. Αφού εξαρχής κυριάρχησε η άποψη της επιβολής ενός ανεξάρτητου κράτους εις βάρος των αυτοχθόνων κατοίκων –το κατά πόσο υπήρχαν και άλλοι δρόμοι η Rose, όπως είπαμε, το συζητά– που πλέον εξ ορισμού θα περιβαλλόταν από εχθρικά κράτη και οργανώσεις, το δυνάμωμα του κράτους κατέστη γι’ αυτούς μονόδρομος επιβίωσης.

Καταληκτικά, χρήζει ίσως να τονίσουμε ότι, παράλληλα με τον διασκορπισμό και την διαίρεση των Παλαιστινίων, το Εβραϊκό κράτος όπως εξελίχθηκε δεν είναι ένα οποιοδήποτε περιφερειακό κράτος. Είναι κάποιου είδους «περιφερειακή υπερδύναμη». Δεν αναφερόμαστε μόνο στο γεγονός ότι ανάπτυξε στρατηγικά σχέδια soft power που ενισχύουν την κεντρική στρατηγική επιβίωσης αλλά και για μερικά ακόμη πολύ σημαντικά γεγονότα. Μεταξύ άλλων:

Πρώτον, την ανάπτυξη μιας φοβερής στρατιωτικής δομής που συμπεριλαμβάνει πυρηνικά όπλα (όταν ερωτώνται δεν απαντούν θετικά ή αρνητικά αλλά όλοι γνωρίζουν ότι το Ισραήλ διαθέτει πυρηνικά όπλα). Ταυτόχρονα αναπτυχθηκε αυτοτελής στρατηγική σκέψη και στρατηγική κουλτούρα προσαρμοσμένη στις σύγχρονες κρατοκεντρικές συνθήκες της διεθνούς πολιτικής αλλά και στις συγκεκριμένες ανάγκες τους όπως οι ίδιοι οι Ισραηλινοί τις βλέπουν.

Δεύτερον, ανάπτυξη μυστικών υπηρεσιών μπροστά στις οποίες, όπως έγραψε στα απομνημονεύματά του ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Νίξον, η CIA είναι παιδική χαρά. Βασικά στην ευρύτερη περιφέρεια όπου ανήκουν οι Εβραίοι πράκτορες είναι πανταχού παρόντες με πολύ μεγάλη διείσδυση σε ομάδες που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση.

Τρίτον, την επίτευξη μια μοναδικής κοινωνικής συνοχής γύρω από τον έσχατο σκοπό της επιβίωσης και με τρόπο που ανεξαρτήτως επιμέρους διαφωνιών (που είναι πολλές και συχνές) για τις επιμέρους προσεγγίσεις που διασφαλίζουν την αυτοσυντήρηση, συσπειρώνονται και είναι όλοι έτοιμοι να επιδείξουν αυτοθυσία παλεύοντας για το κράτος τους.

Τέταρτον, την ανάπτυξη «πελατειακών» συναλλαγών με τις ηγεμονικές δυνάμεις που αποτελούν πρότυπο μελέτης για κάθε αναλυτή της στρατηγικής (Διαπραγματευτική στρατηγική της Ελλάδας. )Βλ. «Πελατειακές σχέσεις» («patron-clientrelations») μεταξύ ισχυρών και λιγότερο ισχυρών κρατών και ο διάλογος Μηλίων-Αθηναίων στον Θουκυδίδη. https://piotita.gr/?p=3101).

Πέμπτο, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής που είναι προσαρμοσμένη όπως είπαμε στις κρατοκεντρικές λογικές του διεθνούς συστήματος, επιτυγχάνει εναλλαγές «φίλων» και «εχθρών» με τρόπο που δυναμώνει αφάνταστα την εσωτερική εξισορρόπηση (στην στρατηγική θεωρία είναι οι εσωτερικοί συντελεστές ισχύος ενώ οι συμμαχίες είναι η εξωτερική εξισορρόπηση). Παραμένει γεγονός ότι το Ισραήλ ως εχθρός ή ως σύμμαχος δεν είναι εύκολη χώρα για ένα οποιοδήποτε κράτος.

Έκτο, η αποτρεπτική στρατηγική του Ισραήλ στην στρατηγική θεωρία αποτελεί πρότυπο μελέτης για το τι είναι μια «αξιόπιστη εθνική στρατηγική» η οποία συμπεριλαμβάνει κόκκινες γραμμές, αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών, ανάπτυξη ενδο-πολεμικών αποτρεπτικών στάσεων (intra-war deterrence) και αποτρεπτικών σεναρίων μαζικού και ακραία καταστροφικού πολέμου εάν και όταν η επιβίωση του κράτους τεθεί σε άμεσο κίνδυνο.

Έβδομο, το Ισραήλ πέτυχε να θεωρείται αξιόπιστος στρατηγικός δρών από τις ηγεμονικές δυνάμεις. Οι τελευταίες εδώ και δεκαετίες τίποτα δεν κάνουν εάν δεν συνεκτιμήσουν πλήρως την ισραηλινή στρατηγική ή εάν δεν συμπράξουν ανταλλακτικά ή συνεννοηθούν με το Ισραήλ. Ο πρόεδρος Ρήγκαν όταν ρωτήθηκε πως ανέχεται το Ισραήλ (κάνει πολέμους χωρίς να ερωτά κανένα, έχει πράκτορες στο Πεντάγωνο των ΗΠΑ, παλαιότερα βύθισε αμερικανικό πολεμικό ανοικτά των ακτών του) απάντησε ότι το εβραϊκό κράτος ασκεί στρατηγική εποπτεία στην περιφέρειά του και γι’ αυτό προσφέρεται ως σύμμαχος για συναλλαγές. (βλ. Οι Ηγεμονικές Δυνάμεις: Η Ελλάδα και οι συναλλαγές λιγότερο ισχυρών κρατών με τις μεγάλες δυνάμεις. https://wp.me/p3OqMa-1ye).

Όγδοο, το διαίρει και βασίλευε μεταξύ Αράβων αλλά και από άλλους που εμπλέκονται με τα Αραβικά κράτη είναι πλέον καταμαρτυρούμενο γεγονός. Η μεγάλη επιτυχία όσων έχουν συμφέρον για αυτό, βέβαια, ήταν η διαίρεση κεφαλαίου (Αράβων κατόχων ενεργειακών πόρων) και πληθυσμών (Αιγύπτου) στο Καμπ Ντέβιτ αλλά και η οικοδόμηση της στρατηγικής ενόσω όπως οι είπαμε οι Αραβικός χώρος διαφοροποιείται κρατοκεντρικά όσο απομακρυνόμαστε από τους αρχικούς αντί-αποικιακούς αγώνες.

Εν μέσω πολέμου πολλά θα μπορούσαν να γραφτούν. Με τα λίγα που προηγήθηκαν έγινε να προσπάθεια, αφενός να δοθούν κάποια στοιχεία για το πόσο μεγάλη είναι η δίνη των εξελίξεων στην ευρύτερη περιφέρεια της Μέσης Ανατολής αλλά και ευρύτερα, και αφετέρου, να υπογραμμιστεί ότι κάθε προσπάθεια να καταλάβουμε τι συμβαίνει στην Μέση Ανατολή απαιτείται να εντάσσεται στην λογική της σύγχρονης κρατοκεντρικής διεθνούς πολιτικής, καθώς επίσης και της γνώσης των διαχρονικών στρατηγικών πτυχών του Μεσανατολικού.

Ολοκληρώνοντας θα συνοψίσουμε και τονίσουμε ξανά τις τρεις επισημάνσεις που έγιναν πιο πάνω και που απαιτούν την προσοχή κάθε ενδιαφερόμενου.

Πρώτον, ο «πόλεμος πόλεων» όπως ήδη εξελίχθηκε στις συγκρούσεις του 2023-24 όχι μόνο είναι αδιέξοδος αλλά ανεξάρτητα του πόσο ισχυρό είναι το Εβραϊκό κράτος ενδέχεται να το αποδυναμώνει σε βαθμό που θέτει σε κίνδυνο την επιβίωσή του. Δεύτερον, μια κλιμάκωση της Μεσανατολικής διένεξης σε περιφερειακό ή και πλανητικό επίπεδο είναι συνεπειών βαθύτατων προεκτάσεων και πέραν κάθε φαντασίας. Την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο πόλεμος Ισραήλ-Ιράν είναι στα πρόθυρ ευρύτερης κλιμάκωσης. Τρίτον, η συντρέχουσα Μεσανατολική διένεξη εξελίσσεται εν μέσω καταιγιστικών στρατηγικών εξελίξεων πλανητικών προεκτάσεων, εν μέσω άλλων πολέμων στην Ευρώπη όπου και εκεί η κλιμάκωση είναι ένα πιθανό ενδεχόμενο και εν μέσω στρατηγικών προσεγγίσεων των ηγεμονικών δυνάμεων συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ που δημιουργούν αντιθέσεις, αντιφάσεις, αβεβαιότητα και πολιτικό και στρατηγικό ανορθολογισμό. Μερικές πτυχές των πιο πάνω δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα ”Ανατολή” Κρήτης και στην www.huffingtonpost.gr

Παράρτημα Ι: «Μια εμπειρία που καταμαρτυρεί την τραγικότητα της διένεξης Παλαιστινίων-Ισραηλινών»

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να παραθέσω μια εντυπωσιακή εμπειρία από συνομιλία με ένα Ισραηλινό και ένα Παλαιστίνιο διπλωμάτη στις Βρυξέλλες. Οι παραστάσεις που αποκόμισα είναι συμπληρωματικές των αναφορών στο εξαιρετικό βιβλίο της Rose Jacqueline, “Το ζήτημα του σιωνισμού“, Εβραίας, σημειώνω, που αφιέρωσε το βιβλίο στον διακεκριμένο Παλαιστίνιο Edward Said. Την τραγική διάσταση των διεθνών σχέσεων την κατανόησα πλήρως όταν γράφοντας το βιβλίο «European Political Cooperation. Towards a common European diplomacy?», το πρώτο μου δηλαδή εκτενές μονογραφικό έργο. Μεγάλο μέρος αφορούσε την Αραβοϊσραηλινή διένεξη και επιδίωξα να έχω απευθείας συζήτηση με τους εμπλεκόμενους.

Μετά από πολύμηνες προσπάθειες κατόρθωσα να φέρω «αντιμέτωπους» τον Ισραηλινό Πρέσβη και τον Παλαιστίνιο διπλωματικό αντιπρόσωπο στις Βρυξέλλες. Σχεδόν «συνωμοτικά» γιατί δεν ήθελαν να μαθευτεί, κλείσαμε και οι τρεις ραντεβού σε απομακρυσμένη ταβέρνα σε χωριό κοντά στις Βρυξέλλες.

Στην αρχή, σχεδόν παγερά σιωπηλοί και σκυθρωποί, δεν μιλούσαν, ή καλύτερα δεν κοιτάζονταν καν κατάματα. Μάταια προσπαθούσα να προκαλέσω εκκίνηση κάποιας συζήτησης. Μέχρι που απελπισμένος και αμήχανα ρώτησα: «Από πού κατάγεστε;». Διστακτικά είπαν που γεννήθηκαν. Δεν είναι μόνο το συμπτωματικό γεγονός ότι αμφότεροι με διαφορά λίγα χρόνια γεννήθηκαν στο ίδιο ακριβώς σπίτι και στο ίδιο δωμάτιο στην Ιερουσαλήμ. Η Ιερουσαλήμ ή μεγάλο μέρος της, όπως ξέρουμε, είναι όπως ήταν, απείραχτο, επί χιλιάδες χρόνια. Ήταν επίσης και το τι ακολούθησε.

Άρχισαν να μιλούν για τα γιασεμιά στην αρχή των σκαλοπατιών, για το πόσα ήταν τα σκαλοπάτια, για το πώς το γειτνιάζων σπίτι δεν επέτρεπε και πολύ ιδιωτική ζωή, για το μέγεθος της αυλής όπου αμφότεροι έπαιζαν όταν ήταν παιδιά. Και πολλά άλλα. Εκστασιασμένοι και ξεχνώντας το πολιτικό ζήτημα ή ακόμη και το γεγονός ότι ήμουν και εγώ γύρω από το τραπέζι, κυριολεκτικά για κάποιο χρόνο φαίνονταν να αγνοούν την παρουσία μου.

Κάποια στιγμή, σηκώθηκαν, αγκαλιάστηκαν και μιλούσαν για τις ιστορικές συγγένειες και συνάφειες μεταξύ εβραίων και παλαιστινίων. Άρχισαν να κατηγορούν όλους τους άλλους από τη αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ασυγκράτητος ο Ισραηλινός μιλούσε για αιώνες διώξεις που τους ανάγκασαν, όπως έλεγε, να καταλάβουν την Παλαιστίνη και να δημιουργήσουν το εβραϊκό κράτος, εκδιώκοντας τους ιστορικούς συγγενείς τους. Ο Παλαιστίνιος ενώ βέβαια με αποφασιστικότητα θεωρούσε την δημιουργία του εβραϊκού κράτους καταστροφική (και όντως για τους παλαιστίνιους είναι) συνηγορούσε με τον ισχυρισμό του Εβραίου πως οι Εβραίοι διώκονταν και πως αυτό τελικά αποτελεί και ένα από τα αίτια της συμφοράς των παλαιστινίων.

Αμφίπλευρη και ζωντανή Ιστορική αφήγηση που κανένα βιβλίο δεν μπορεί να αποτυπώσει. Μοναδική, καταπληκτική. Πάντοτε βέβαια σύμφωνα με την εκατέρωθεν τυπική λογική, με προσήλωση στο οικείο εθνικό συμφέρον και με ανένδοτη προσκόλληση στις πολιτικές τους θέσεις. Αμφότεροι ήξεραν πολύ καλά τι έλεγαν και διέκριναν τα γεγονότα από τα αίτια του παλαιστινιακού ζητήματος, για το οποίο, βέβαια, το πώς θα επιλυθεί, διαφωνούσαν κάθετα και οριζοντίως.

Ενώ μάλιστα μιλούσαν και έλεγαν αυτά τα αμφίπλευρα επιχειρήματα ο Παλαιστίνιος απευθυνόταν στον Ισραηλινό “φίλο” πλέον και έλεγε σχεδόν άγρια ότι θα πάρουν πίσω την Ιερουσαλήμ εκδιώκοντάς τους. Για να εισπράξει εξίσου απειλητική απάντηση “δοκιμάστε και θα δείτε τι θα πάθετε”.

Έτσι λοιπόν όταν μιλάμε για προβλήματα άλλων εθνών, βασικά, απλά δεν γνωρίζουμε. Εξ αντικειμένου και αναπόδραστα κάνουμε μαύρα μεσάνυχτα και πιστεύω ότι αυτή η εκτίμηση είναι σωστή 100%! Οι υποκειμενικές ηθικές κρίσεις δεν είναι μόνο αντικειμενικά ανέφικτες αλλά και ιστορικοπολιτικά προπετείς.

Παράρτημα ΙΙ

Εισ. Σημ. Π.Ήφ.Προστίθενται κάποιες επισημάνσεις. Τα πιο πιο πάνω καταμαρτυρούν πολλά, μεταξύ άλλων,

α) Οι Ισραηλινοί  συνειδητοποίησαν ότι κινδυνεύουν να συσπειρώσουν όλο τον ισλαμικό κόσμο, εν τούτοις, όταν το κρίνουν αναγκαίο υιοθετούν προσεγγίσεις που συσπειρώνουν τους αντιπάλους τους (Γάζα μετά την τρομοκρατική επίθεση και πόλεμος με Ιράν).

β) το ευαίσθητο σημείο πολλών αντιπάλων του είναι τα δεσποτικά καθεστώτα τα οποία οι κοινωνίες καθώς εξελίσσονται θεωρούν ότι τους περιορίζει την ελευθερία. Θα μπορούσε να είχε κτίσει παρόμοια επικοινωνιακά ερείσματα εάν τόνιζε και την παγίδευση πολλών παλαιστινίων σε τρομοκρατικές οργανώσεις Αυτό λόγω διασκορπισμού τους που προκάλεσαν οι εποικισμοί και οι εκτοπισμοί των Ισραηλινών.

Μια ακόμη επισήμανση: Με δεδομένη την κλιμάκωση της αντιπαλότητας με την Άγκυρα εάν πει το ίδιο για την Τουρκία οι συνέπειες θα είναι βαθύτατων προεκτάσεων και θετικές για την Ελλάδα. Με την προϋπόθεση βέβαια ότι θα υπάρξει, όπως και για πολλά άλλα εν μέσω καταιγιστικών στρατηγικών εξελίξεων, νεοελληνική στρατηγική αφύπνιση …. Ο κάθε ενδιαφερόμενος για όσο το δυνατό αντικειμενική ανάλυση ενός τόσο αμφιλεγόμενου ζητήματος διαπιστώνει ότι τονίζεται πως για τα αίτια πολέμου εν γένει αλλά ιδιαίτερα για την ιστορικά τραγική σύγκρουση Παλαιστινίων/Εβραίων, απαιτείται αξιολογικά ουδέτερη περιγραφή και ερμηνεία των γεγονότων.

Τα εξής αξιολογικά ουδέτερα και ερμηνευτικά, επίσης, για να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα:

1. Πολλά κράτη ιδιαίτερα τα ηγεμονικά και τα αναθεωρητικά επιστρατεύουν διεθνικούς δρώντες συμπεριλαμβανομένους τρομοκράτες.

2. Ως προς αυτό καλά κάνουμε να θυμηθούμε ότι η Αμερική είχε επιστρατεύσει τον Μπιν Λάντεν για να αποδυναμώσει τους αντιπάλους της στην περιοχή πριν θυμηθεί ότι ήταν τρομοκράτης για να το επικαλεστεί σε αυτό που εγώ όρισα ως «ανθρωπιστικούς βομβαρδισμούς». Όσον αφορά το Ιράν η στάση πολλών συμπεριλαμβανομένων των Αμερικανών δεν προσδιορίζεται από συναισθηματισμούς ή κάποιες υψηλές παγκόσμιες αρχές αλλά από συμφέροντα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον ακόμη πιο δεσποτικό Σάχη. Πολλά στοιχεία επίσης συνηγορούν με την πληροφορία ότι το Ισραήλ κάποια στιγμή στο παρελθόν συνέπλευσε αθέατα με αμφιλεγόμενες αραβικές οργανώσεις σε γειτονικά κράτη με σκοπό να αποδυναμώσει τους Παλαιστίνιους. Υπάρχουν πολλά παρόμοια παραδείγματα με άλλα κράτη.

3. Τρομοκρατικές συμπλεύσεις και παραβίαση κάθε αρχής με εκτελέσεις, βομβαρδισμούς αμάχων, θανατώσεις αιχμαλώτων, βιασμούς, κτλ, έχουμε σε σχεδόν όλους τους πολέμους. Μια ειδοποιός διαφορά είναι να διακρίνονται τέτοια φαινόμενα όταν οφείλονται σε «ατυχήματα», τυχαία γεγονότα ή όταν οφείλονται σε μεθοδευμένες δράσεις των οποίων δράστες είναι κράτη όπως πχ η Τουρκία στην Κύπρο ή το Ιράν στην περίπτωση της τρομοκρατικής οργάνωσης κατά αμάχων στο Ισραήλ. Μια άλλη διάκριση είναι όταν οι δράστες είναι άτομα που διαφεύγουν των κρατικών ελέγχων του κράτους που ανήκουν -ακόμη και όταν αυτό είναι αμυνόμενο και δεδηλωμένα τηρεί τις υποχρεώσεις που απορρέουν από διεθνείς Συνθήκες σε περιπτώσεις πολέμου- και διαπράξουν εγκλήματα.

4. Ως προς αυτά και πολλά άλλα όλες οι ηγεμονικές δυνάμεις είναι ανελέητες και αδίστακτες. Να θυμίσω ότι στο βιβλίο «ο Πόλεμος και τα Αίτιά του. Ηγεμονισμός και τρομοκρατία οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος» (Εκδόσεις Ποιότητα) όταν στηλιτεύτηκαν τέτοια φαινόμενα λόγω «ανθρωπιστικών βομβαρδισμών» ο πρέσβης της μεγάλης αυτής δύναμης εδώ στην Αθήνα (δήθεν) αντίκρουσε με ολοσέλιδο άρθρο σε μεγάλη Κυριακάτικη εφημερίδα (εισέπραξε την σχεδόν περιφρονητική αλλά πολιτισμένη σύντομη απάντησή μου).

ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ

5. Χρήζει να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία για δύο πράγματα.

Α) Οι τρομοκρατικές οργανώσεις είναι οπισθοδρόμηση στην κτηνώδη προ-πολιτική εποχή και όποιος απορρίψει αυτή την αντικειμενική θέση σφάλλει ανεξαρτήτως προθέσεων. ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΟΣΟΝ ΜΑΣ ΑΦΟΡΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΙΑ ΚΟΚΚΙΝΗ ΓΡΑΜΜΗ ΠΕΡΑΝ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΚΑΘΕ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΤΤΗ: Η ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΑ ΩΣ ΚΙΝΗΜΑ ΔΙΕΘΝΙΚΩΝ ΙΔΙΩΤΩΝ ΠΟΥ ΚΥΡΙΑΡΧΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΘΕΟΚΡΑΤΙΚΑ ΔΟΓΜΑΤΑ Η ΑΝΑΡΧΙΚΑ ΙΔΕΟΛΟΓΗΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΠΟΥ ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΞΕΚΑΘΑΡΑ ΣΤΗΝ ΒΑΡΒΑΡΗ ΚΑΙ ΚΤΗΝΩΔΗ ΠΡΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ, ΠΡΙΝ ΔΗΛΑΔΗ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΕΙΣΕΛΘΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ΠΡΙΝ ΠΕΝΤΕ ΠΕΡΙΠΟΥ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΧΡΟΝΙΑ. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΕΤΑΙ ΕΠΙΣΗΣ ΟΤΙ ΟΤΑΝ ΚΡΑΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ, ΣΥΜΠΡΑΤΤΟΥΝ Η ΣΥΝΟΔΟΙΠΟΡΟΥΝ ΜΕ ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΒΑΣΗ ΠΟΥ ΚΑΤΑΜΑΡΤΥΡΕΙ ΤΙΣ ΒΑΘΥΤΑΤΕΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ. ΕΑΝ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΣΤΑΣΗ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΗΠΑ, ΤΗ ΡΩΣΙΑ, ΤΟ ΙΡΑΝ, ΤΗ ΤΟΥΡΚΙΑ, ΤΟ ΙΣΡΑΗΛ Η ΟΠΟΙΟΔΗΠΟΤΕ ΑΛΛΟ ΚΡΑΤΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ, ΙΣΧΥΕΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΑΝΤΙΒΑΙΝΕΙ ΣΕ ΚΑΘΕ ΕΝΝΟΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.  [Στο τελευταίο βιβλίο «ΤΟ ΕΘΝΟΚΡΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ. Παθογένειες, αδιέξοδα, αίτια, πολιτικός στοχασμός. Μεταμοντέρνος εθνομηδενισμός versus Έθνος και Πολιτισμός» (Εκδόσεις Ποιότητα)  έγιναν εκτενείς περιγραφές για αυτές τις πτυχές και τους παράγοντες που προκαλούν διολίσθηση προς προ-πολιτικές κατευθύνσεις, κάτι που δεν αφορά μόνο θεοκρατικά δόγματα αλλά και τα σύγχρονα μηδενιστικά ιδεολογήματα] Διευκρινίζεται πάντως μια ειδοποιός διαφορά: Παρά το γεγονός ότι το αποτέλεσμα μπορεί να είναι το ίδιο υπάρχει διαφορά μεταξύ κρατών που διαπράττουν ίδια ή παρόμοια εγκλήματα στο πλαίσιο των αντιπαραθέσεών τους και τρομοκρατικών οργανώσεων των οποίων το προ-πολιτικό κτηνώδες ιδεολόγημά τους είτε Θεοκρατικό είτε άλλως πως είναι σημαία τους και οδηγός των πράξεών τους.

Β) Όσοι δεν το έχουν σκεφτεί αλλά ενδιαφέρονται για την διαφορά μεταξύ Θεοκρατικής και ανθρωποκεντρικης μεταφυσικής πίστης καλό είναι να το κάνουν: Να διαβάσουν περισσότερα για το Ισλάμ και για μερικές αμφίπλευρες διαδρομές του διόλου αμελητέες. Όσον μας αφορά ανεξαρτήτως άλλων στοιχείων του περιεχομένου του, το βιβλίο του Αχμέτ Νταβούτογλου «Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες» (Εκδόσεις Ποιότητα) αναλύει πολλές πτυχές για το πως μερικές Ισλαμικές τάσεις διολισθαίνουν σε Θεοκρατικά ιδεολογήματα που θεωρούν κάθε μη ισλαμιστή δούλο ή και αναλώσιμο.

ΤΟΝΙΖΕΤΑΙ: Δεν ενοχοποιούνται οι θρησκείες, η μεταφυσική πίστη ή οι πιστοί στο ένα ή άλλο θρησκευτικό δόγμα συμπεριλαμβανομένου του Ισλάμ. Το θέμα είναι οι πιστοί αυτοί να μην ριχθούν μέσα σε Θεοκρατικό χείμαρρο που όσον μας αφορά όταν κάτι τέτοιο ισχύει είναι προ-πολιτικών προδιαγραφών. Οι πολίτες πάντως εντός κάθε Πόλης/Κράτους είναι έλλογα όντα τα οποία ακόμη και εάν αδυνατούν να καταστούν αυτεξούσια λόγω δεσποτικών καθεστώτων συνειδητά ή ανεπίγνωστα «παραμονεύουν» περιμένοντας την στιγμή για να καταστούν αυτεξούσια και εντολείς. Για να θυμηθούμε τον Αριστοτέλη τα ανθρώπινα όντα όταν είναι συγκροτημένα σε κοινωνικές οντότητες και διαθέτουν Πόλη/κράτος είναι έλλογα και εντός του κοινωνικοπολιτικού τους συστήματος αξιώνουν να είναι αυτεξούσια και εντολείς της κοινωνίας. Ένα βασικό συμπέρασμα του προαναφερθέντος βιβλίου μας είναι ότι η ιστορία διδάσκει πως χρονοδιαγράμματα ως προς αυτό δεν χωρούν πλην για εγγενείς λόγους που αφορούν την φύση των έλλογων ανθρώπινων όντων στην Οδύσσεια κάθε κοινωνίας τα μέλη της συνειδητά ή ανεπίγνωστα προσβλέπουν προς μια τέτοια ανθρωποκεντρική Ιθάκη. Είναι δηλαδή συνειδητός ή ανεπίγνωστος προορισμός. Αυτό, τονίζεται ξανά, είναι κεντρικό συμπέρασμα του προαναφερθέντος τελευταίου βιβλίου μας όπου γίνονται κοσμοϊστορικές περιγραφές και συγκρίσεις.

6. Για να ολοκληρώσουμε αυτή το σύντομο υστερόγραφο:

Α. Ο ενδιαφερόμενος καλά κάνει να προσέξει τις ταλαντώσεις, τις διαιρέσεις και τα αίτιά τους, και, να κατανοήσει τον λόγο που οι Παλαιστίνιοι είναι το μεγαλύτερο θύμα (μια πτυχή αυτού είναι και η ένταξη μερικών διασκορπισμένων σε κτηνώδεις προ-πολιτικές τρομοκρατικές οργανώσεις που όποιος έχει στοιχειώδη θέαση γνωρίζει ποιες είναι). Ως προς αυτά και πολλά άλλα, ο καθείς έχει συμφέρον να κατανοήσει τα αίτια πολέμου και ιδιαίτερα τις προσεγγίσεις των ηγεμονικών και αναθεωρητικών κρατών μέσα από αξιολογικά ουδέτερα κείμενα αρχίζοντας με τον Θουκυδίδη.

Β. Είναι ένα πράγμα εάν συνάδει με τον υποκειμενισμό μας ή με θεωρήματα συνομωσιών του ενός ή άλλου είδους και άλλο πράγμα εάν το ζήτημα για το οποίο μιλάμε αφορά τις στρατηγικές των κρατών και τα αίτια πολέμου που πρέπει να γνωρίζουμε για να μιλάμε στοιχειωδώς έγκυρα για τα φαινόμενα του γεμάτου παθογένειες σύγχρονου κρατοκεντρισμού.

Γ. Η αξιολογικά ουδέτερη περιγραφή που προσφέρει ορθή θέαση των φαινομένων της διεθνούς πολιτικής και των αιτιών πολέμου αποτελεί προϋπόθεση για ορθολογιστικές στρατηγικές αμυνόμενων και μη αναθεωρητικών κρατών όπως η Ελλάδα. Βέβαια, αυτό το αδιαμφισβήτητο γεγονός δεν είναι ορατό όταν τα μυαλά πλημμυρίζουν με ιδεολογήματα και θεωρήματα που όχι μόνο κυριαρχούν στις δημόσιες συζητήσεις αλλά επιπλέον εδώ και καιρό αποτελούν το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της παγκόσμιας ιδεολογικής πανεπιστημιακής Ιερουσαλήμ.

Δ. Για όλους βέβαια υπάρχει πάντα το «αντίδοτο»: Ο Θουκυδίδης και τα αξιώματα που ισχύουν εντός κάθε κρατοκεντρισμό. Οιν θεωρίες ή «θεωρίες» ή ο διατυπώσεις δημόσιων θέσεων απαιτείται να συνεκτιμούν επαρκώς αυτά τα αξιώματα.

… Τονίζεται: Δεν ενοχοποιούνται οι θρησκείες ή οι πιστοί. Για να θυμηθούμε τον Αριστοτέλη ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΟΝΤΑ ΟΤΑΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΕΝΑ ΣΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΠΟΛΗ/ΚΡΑΤΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΟΓΑ ΚΑΙ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΤΟΥΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΞΙΩΝΟΥΝ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΤΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΔΑΣΚΕΙ ΟΤΙ ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΧΩΡΟΥΝ ΠΛΗΝ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΚΑΘΕ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΜΙΑ ΤΕΤΟΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΙΘΑΚΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ Η ΑΝΕΠΙΓΝΩΣΤΟΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ – αυτό είναι κεντρικό συμπέρασμα του προαναφερθέντος τελευταίου βιβλίου μας όπου γίνονται κοσμοϊστορικές περιγραφές και συγκρίσεις) …. Πηγή. https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/posts/8259657974141859

Παράρτημα ΙΙΙ

Παλαιστίνη: δύο έθνη, μία πατρίδα

Ακολουθεί το κείμενο στην Τρίτη Άποψη στα τότε ΝΕΑ τον Σεπτέμβριο 2000

Με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο, η αναθέρμανση της αντιπαράθεσης Αράβων –

Ισραηλινών αναδεικνύει την τραγική διάσταση πολλών διεθνών διαφορών,

επιβεβαιώνει τον αδιέξοδο χαρακτήρα των διλημμάτων όταν συγκρούονται «δύο

δίκαια» και υπενθυμίζει τη διαπίστωση του Θουκυδίδη πως στις διεθνείς σχέσεις

«το δίκαιο λογαριάζεται όταν υπάρχει ίση δύναμη για την επιβολή του, και ότι,

όταν αυτό δεν συμβαίνει, οι δυνατοί κάνουν όσα τους επιτρέπει η δύναμή τους

και οι αδύναμοι υποχωρούν και αποδέχονται».

Εξ αντικειμένου, η διένεξη για την Παλαιστίνη είναι «τραγική»: Άραβες και

Εβραίοι επικαλούνται το ίδιο δικαίωμα, δηλαδή, να έχουν την Παλαιστίνη ως

κράτος-πατρίδα. Οι Εβραίοι, αφού για δύο χιλιάδες χρόνια καταπιέστηκαν και

διώχθηκαν όπου κι αν βρέθηκαν, το 1948 κατάφεραν ­ κατ’ αυτούς δικαίως ­ να

δημιουργήσουν τετελεσμένα, δηλαδή το κράτος του Ισραήλ. Προηγουμένως, εκδίωξαν

μεγάλο αριθμό Αράβων Παλαιστινίων από τις πατρογονικές τους εστίες. Έκτοτε, οι

Παλαιστίνιοι δικαίως αγωνίζονται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Αυτό που

κρίνεται, επομένως, δεν είναι ποιος έχει δίκαιο, αλλά ποιος εκ των δύο

τραγικών αντιπάλων θα καταφέρει να επιβάλει το δικό του δίκαιο.

Ποιος εκ των δύο θα «νικήσει» και ποιος θα «δικαιωθεί»; Θα «δικαιωθεί» αυτός

του οποίου η στρατηγική θα επικρατήσει. Μέχρι στιγμής, πάντως, η στρατηγική

των Ισραηλινών υπερτερεί της αντίστοιχης των Αράβων. Η αποτελεσματικότητα της

ισραηλινής στρατηγικής συναρτάται με την υιοθέτηση ενός μείγματος στρατηγικών

και πολιτικών-ιδεολογικών επιλογών: 1) Εθνική ιδεολογική αυτοδυναμία που

στηρίζεται σε μερικές κεντρικές ιδέες, δηλαδή, κρίσιμες κοσμοθεωρητικές και

βιοθεωρητικές νοηματοδοτήσεις, οι οποίες προσφέρουν σταθερή συναινετική βάση

στα ζητήματα στρατηγικών προσανατολισμών. 2) Δύναμη που στηρίζεται στη σχεδόν

απόλυτη στρατιωτική αυτάρκεια. Η αυτάρκεια, εν τούτοις, συνδυάζεται πάντοτε με

αποτελεσματική διπλωματία που διασφαλίζει ισχυρές συμμαχίες. Βασικά, η

ευρωστία αυτών των συμμαχιών συναρτάται με την ικανότητα του Ισραήλ να ασκεί

στρατηγική εποπτεία στην περιφέρειά του, γεγονός που το καθιστά πολύτιμο

συνεταίρο στις ΗΠΑ. 3) Ορθή ανάλυση των διεθνών σχέσεων: Οι αλλαγές μετά τον

Ψυχρό Πόλεμο δεν δημιούργησαν αυταπάτες για λιγότερο άναρχο διεθνές

περιβάλλον. Αντίθετα, από θέση ισχύος προχώρησαν στις συμφωνίες του Όσλο, με

τις οποίες, χωρίς την ελάχιστη ουσιαστική υποχώρηση, κατόρθωσαν να διασπάσουν

και διαβρώσουν τους αντιπάλους τους. 4) Ακολούθησαν χαρακτηριστικές

μεθοδεύσεις: «Προσέγγιση των δύο λαών», αλλά όχι «αραβολαγνία». Συναντήσεις

«πολιτών», δημοσιογράφων, καλλιτεχνών, με τρόπο που διέβρωνε ιδεολογικά την

αντίπαλη κοινωνία αλλά όχι τη δική τους, κ.λπ. Οι συμφωνίες του Όσλο, εξάλλου,

ουσιαστικά, σήμαιναν σχεδόν εκατό τοις εκατό υποχώρηση των Παλαιστινίων από

τις θέσεις που κρατούσαν επί δεκαετίες.

Η άτακτη υποχώρηση των Παλαιστινίων στο Όσλο, ασφαλώς, δεν ήταν απόφαση της

στιγμής αλλά συνέπεια σωρείας στρατηγικών λαθών, αραβικών πολιτικών

διαιρέσεων, λανθασμένων συμμαχικών επιλογών και ιδεολογικής αποδυνάμωσης. Η

τραγική μορφή του Αραφάτ όταν έσφιγγε το χέρι των κατακτητών της πατρίδας του

­ εικόνα που τόσο πολλούς παρέσυρε σε λανθασμένες εκτιμήσεις, οι οποίες στην

Ελλάδα έφθασαν σε σημείο παραληρήματος περιώνυμων αναλυτών που καλούσαν την

Ελλάδα να μιμηθεί τον Αραφάτ στα ελληνοτουρκικά ­ ήταν απόρροια απελπισίας,

εγκατάλειψης αλλά και ψευδαίσθησης πως ο κατευνασμός θα υπερνικούσε το

ισραηλινό «δίκαιο» και πως θα οδηγούσε σε ανακήρυξη παλαιστινιακού κράτους.

Όταν οι ψευδαισθήσεις εξατμίστηκαν, όλοι συνειδητοποιούν πως το πρόβλημα δεν

λύθηκε αλλά πως, αντίθετα, οξύνθηκε: Τα «δύο δίκαια» συγκρούονται με

μεγαλύτερη πλέον σφοδρότητα. Ενώ οι Ισραηλινοί θεωρούν την περιορισμένη

αυτονομία των Παλαιστινίων ως «τελική λύση» και μέσο ελέγχου του

παλαιστινιακού λαού, οι Παλαιστίνιοι, αντίθετα, τη θεωρούν ως εφαλτήριο

εθνικής ανεξαρτησίας.

Δυστυχώς, το παλαιστινιακό πρόβλημα «έχει μέλλον»: Πρώτον, το στρατηγικό και

ιδεολογικό οικοδόμημα των Ισραηλινών που σκιαγράφησα πιο πάνω παρουσιάζει

ολοένα και μεγαλύτερες ρωγμές. Δεύτερον, ο παλαιστινιακός λαός, την ύπαρξη του

οποίου πολλοί σχεδόν ξέχασαν, εισέρχεται σε στάδιο διεκδίκησης. Αν και η

τελική έκβαση της τραγικής αναμέτρησης μέσων και θελήσεων ­ με σημαία

αμφοτέρων το ίδιο δίκαιο-αίτημα ­ δεν μπορεί να προδικαστεί, εν τούτοις,

ισχύει πάντοτε η αμείλικτη και ταυτόχρονα φοβερή διαπίστωση του Θουκυδίδη πως

«ο ισχυρός επιβάλλεται και ο αδύναμος προσαρμόζεται».

Σεπτέμβριος 2000 https://www.tanea.gr/2000/10/18/greece/triti-apopsi-palaistini-dyo-ethni-mia-patrida/

Ακολουθούν μερικοί συναφείς πίνακες που αφορούν το Αλφαβητάρι της γνώσης για το διεθνές σύστημα

by Max Fisher, Παράτημα IV: 40 maps that explain. the Middle East

 Maps can be a powerful tool for understanding the world, particularly the Middle East, a place in many ways shaped by changing political borders and demographics. Here are 40 maps crucial for understanding the Middle East — its history, its present, and some of the most important stories in the region today.

Παραστατική αποτύπωση της Μεσανατολικής διαχρονίας πέντε χιλιετιών (χάρτες και βίντεο – M. Fisher).

Σύντομη εισαγωγή: Η Μέση Ανατολή και η ευρύτερη περιφέρεια στην οποία ανήκει δεν είναι μια οποιαδήποτε ζώνη του πλανήτη. Ότι ισχύει τον 21 αιώνα δεν αποτελεί παρθενογένεση. Έχει ρίζες, αφετηρίες και διαδρομές πέντε χιλιετιών. Εκεί συναντήθηκαν, έσμιξαν και συγκρούστηκαν όλοι πολιτισμοί, όλες οι θρησκείες και όλες οι Αυτοκρατορίες. Στην σύγχρονη εποχή, για ένα ακόμη λόγο, οι γεωπολιτικές σκοπιμότητες, οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι και οι στρατηγικές των ναυτικών και ηπειρωτικών δυνάμεων πάνω στην Περίμετρο της Ευρασίας κατέστησαν όσο ποτέ άλλοτε την περιφέρεια αυτή την πιο κρίσιμη στρατηγική ζώνη του πλανήτη. Όταν λοιπόν ακούμε για συγκρούσεις συχνά τραγικές και αδιέξοδες καλό είναι να έχουμε κατά νου αυτή την ιστορική και σύγχρονη πραγματικότητα.

Τέλος, βρισκόμαστε στην Ελλάδα. Ποια πρέπει να είναι η στρατηγική του Ελληνικού κράτους Ανατολικά του Αιγαίου; Από πολύ καιρό πολλά παραμιλητά, συναισθηματισμοί, συνομωσιολογίες, ιδεολογήματα, υποβολές ξένων συμφερόντων κτλ, προκαλούν μεγάλη σύγχυση. Τα κράτη στο σύγχρονο διεθνές σύστημα ακολουθούν στρατηγική που εκπληρώνει τα εθνικά συμφέροντα. Σε διαφορετική περίπτωση βλάπτονται ή και εξαφανίζονται. Το ποια είναι τα εθνικά συμφέροντα και πως τα κρατικά επιτελεία χαράσσουν εναλλακτικές αποφάσεις και προσεγγίσεις απαιτούν στρατηγικά αξιόπιστο κράτος ……   Στο τέλος παρατίθενται τίτλοι και σύνδεσμοι μερικών αναρτήσεων που συμπληρώνουν μερικές πτυχές.

by Max Fisher, 40 maps that explain
the Middle East

Το πρώτο βίντεο διατρέχει την ιστορία κατά έτος. στην συνέχεια παρατίθεται ολόκληρο το πολύ πιο λεπτομερές και εξαιρετικά ενημερωτικό άρθρο του Max Fisher. 40 maps that explain the Middle East

 Maps can be a powerful tool for understanding the world, particularly the Middle East, a place in many ways shaped by changing political borders and demographics. Here are 40 maps crucial for understanding the Middle East — its history, its present, and some of the most important stories in the region today.

1. World History: Patterns of InteractionThe fertile crescent, the cradle of civilizationIf this area wasn’t the birthplace of human civilization, it was at least a birthplace of human civilization. Called «the fertile crescent» because of its lush soil, the «crescent» of land mostly includes modern-day Iraq, Syria, Jordan, and Israel-Palestine. (Some definitions also include the Nile River valley in Egypt.) People started farming here in 9000 BC, and by around 2500 BC the Sumerians formed the first complex society that resembles what we’d now call a «country,» complete with written laws and a political system. Put differently, there are more years between Sumerians and ancient Romans than there are between ancient Romans and us.

2. Philip’s Atlas of World HistoryHow ancient Phoenicians spread from Lebanon across the MediterraneanThe Phoenicians, who lived in present-day Lebanon and coastal Syria, were pretty awesome. From about 1500 to 300 BC, they ran some of the Mediterranean’s first big trading networks, shown in red, and dominated the sea along with the Greeks, who are shown in brown. Some sailed as far as the British Isles, and many of them set up colonies in North Africa, Spain, Sicily, and Sardinia. This was one of the first of many close cultural links between the Middle East and North Africa – and why Libya’s capital, Tripoli, still bears the name of the ancient Phoenician colony that established it.

2. The Concise Atlas of World HistoryHow the Middle East gave Europe religion, three timesThe Middle East actually gave Europe religion four times, including Islam, but this map shows the first three. First was Judaism, which spread through natural immigration and when Romans forcibly dispersed the rebelling Israelites in the first and second century AD. In the first through third centuries A.D., a religion called Mithraism — sometimes called a «mystery religion» for its emphasis on secret rites and clandestine worship — spread from present-day Turkey or Armenia throughout the Roman Empire (at the time, most adherents believed it was from Persians in modern-day Iran, but this is probably wrong). Mithraism was completely replaced with Christianity, which became the Roman Empire’s official religion, after a few centuries. It’s easy to forget that, for centuries, Christianity was predominantly a religion of Middle Easterners, who in turn converted Europeans.

2. Mohammad AdilWhen Mohammed’s Caliphate conquered the Middle EastIn the early 7th century AD in present-day Saudi Arabia, the Prophet Mohammed founded Islam, which his followers considered a community as well as a religion. As they spread across the Arabian peninsula, they became an empire, which expanded just as the neighboring Persian and Byzantine Empires were ready to collapse. In an astonishingly short time — from Mohammed’s death in 632 to 652 AD — they managed to conquer the entire Middle East, North Africa, Persia, and parts of southern Europe. They spread Islam, the Arabic language, and the idea of a shared Middle Eastern identity — all of which still define the region today. It would be as if everyone in Europe still spoke Roman Latin and considered themselves ethnically Roman.

2. Mohammad adil-RashidunA map of the world at the Caliphate’s heightThis is a rough political map of the world in 750 AD, at the height of the Omayyad Caliphate («caliph» means the ruler of the global Islamic community). This is to give you a sense of how vast and powerful the Muslim empire had become, barely one century after the founding of the religion that propelled its expansion. It was a center of wealth, arts, and learning at a time when only China was so rich and powerful. This was the height of Arab power.

2. EsemonoThe six-century rise and fall of the Ottoman EmpireThe Ottoman Empire is named for Osman, its first ruler, who in the early 1300s expanded it from a tiny part of northwest Turkey to a slightly less tiny part. It continued expanding for about 500 years — longer than the entire history of the Roman Empire — ruling over most of the Middle East, North Africa, and southeastern Europe for centuries. The empire, officially an Islamic state, spread the religion in southeast Europe but was generally tolerant of other religious groups. It was probably the last great non-European empire until it began declining in the mid-1800s, collapsed after World War I, and had its former territory in the Middle East divided up by Western Europe.

2. Philippe Rekacewicz / Le Monde DiplomatiqueWhat the Middle East looked like in 1914This is a pivotal year, during the Middle East’s gradual transfer from 500 years of Ottoman rule to 50 to 100 years of European rule. Western Europe was getting richer and more powerful as it carved up Africa, including the Arab states of North Africa, into colonial possessions. Virtually the entire region was ruled outright by Europeans or Ottomans, save some parts of Iran and the Arabian peninsula divided into European «zones of influence.» When World War I ended a few years later, the rest of the defeated Ottoman Empire would be carved up among the Europeans. The lines between French, Italian, Spanish, and British rule are crucial for understanding the region today – not just because they ruled differently and imposed different policies, but because the boundaries between European empires later became the official borders of independence, whether they made sense or not.

2. Financial TimesThe Sykes-Picot treaty that carved up the Middle EastYou hear a lot today about this treaty, in which the UK and French (and Russian) Empires secretly agreed to divide up the Ottoman Empire’s last MidEastern regions among themselves. Crucially, the borders between the French and British «zones» later became the borders between Iraq, Syria, and Jordan. Because those later-independent states had largely arbitrary borders that forced disparate ethnic and religious groups together, and because those groups are still in terrible conflict with one another, Sykes-Picot is often cited as a cause of warfare and violence and extremism in the Middle East. But scholars are still debating this theory, which may be too simple to be true.

2. https://www.youtube.com/embed/F4U0SXz2DJsMaps of WarAn animated history of great empires in the Middle EastYou may have noticed a theme of the last eight maps: empires, mostly from outside the Middle East but sometimes of it, conquering the region in ways that dramatically changed it. This animation shows you every major empire in the Middle East over the last 5,000 years. To be clear, it is not exhaustive, and in case it wasn’t obvious, the expanding-circle animations do not actually reflect the speed or progression of imperial expansions. But it’s a nice primer.

2. Michael Izady / Columbia UniversityThe complete history of Islamic statesThis time-lapse map by Michael Izady — a wonderful historian and cartographer at Columbia University, whose full collection can be found here — shows the political boundaries of the greater Middle East from 1450 through today. You’ll notice that, for much of the last 500 years, most or all of the region has been under some combination of Turkish, Persian, and European control. For so much of the Arab Middle East to be under self-rule is relatively new. Two big exceptions that you can see on this map are Morocco and Egypt, which have spent more of the last 500 years as self-ruling empires than other Arab states. That’s part of why these two countries have sometimes seen themselves as a degree apart from the rest of the Arab world.

2. The EconomistThe 2011 Arab SpringIt is still amazing, looking back at early and mid-2011, how dramatically and quickly the Arab Spring uprisings challenged and in many cases toppled the brittle old dictatorships of the Middle East. What’s depressing is how little the movements have advanced beyond those first months. Syria’s civil war is still going. Egypt’s fling with democracy appeared to end with a military coup in mid-2013. Yemen is still mired in slow-boil violence and political instability. The war in Libya toppled Moammar Qaddafi, with US and European support, but left the country without basic security or a functioning government. Only Tunisia seems to have come out even tenuously in the direction of democracy.

2. Arab HafezThe dialects of Arabic todayThis map shows the vast extent of the Arabic-speaking world and the linguistic diversity within it. Both go back to the Caliphates of the sixth and seventh century, which spread Arabic from its birthplace on the Arabian Peninsula across Africa and the Middle East. Over the last 1,300 years the language’s many speakers have diverged into distinct, sometimes very different, dialects. Something to look at here: where the dialects do and do not line up with present-day political borders. In places where they don’t line up, you’re seeing national borders that are less likely to line up with actual communities, and in some cases more likely to create problems.

2. The Shia Revival by Vali NasrThe Sunni-Shia divideThe story of Islam’s division between Sunni and Shia started with the Prophet Mohammed’s death in 632. There was a power struggle over who would succeed him in ruling the Islamic Caliphate, with most Muslims wanting to elect the next leader but some arguing that power should go by divine birthright to Mohammed’s son-in-law, Ali. That pro-Ali faction was known as the «Partisans of Ali,» or «Shi’atu Ali» in Arabic, hence «Shia.» Ali’s eventual ascension to the throne sparked a civil war, which he and his partisans lost. The Shia held on to the idea that Ali was the rightful successor, and grew into an entirely separate branch of Islam. Today about 10 to 15 percent of Muslims worldwide are Shia — they are the majority group in Iran and Iraq only — while most Muslims are Sunni. «Sunni» roughly means «tradition.» Today, that religious division is again a political one as well: it’s a struggle for regional influence between Shia political powers, led by Iran, versus Sunni political powers, led by Saudi Arabia. This struggle looks an awful lot like a regional cold war, with proxy battles in Syria and elsewhere.

2. Michael Izady / Columbia UniversityThe ethnic groups of the Middle EastThe most important color on this map of Middle Eastern ethnic groups is yellow: Arabs, who are the majority group in almost every MidEast country, including the North African countries not shown here. The exceptions are mostly-Jewish Israel in pink, mostly-Turkish Turkey in green, mostly-Persian Iran in orange, and heavily diverse Afghanistan. (More on the rich diversity of Iran and Afghanistan below.) That splash of red in the middle is really important: ethnic Kurds, who have no country of their own but big communities in Iran, Iraq, Syria, and Turkey. But the big lesson of this map is that there is a belt of remarkable ethnic diversity from Turkey to Afghanistan, but that much of the rest of the region is dominated by ethnic Arabs.

2. Pew ForumWeighted Muslim populations around the worldThis map makes a point about what the Middle East is not: it is not synonymous with the Islamic world. This weighted population map shows every country in the world by the size of its Muslim population. Countries with more Muslim citizens are larger; countries with fewer Muslim citizens are smaller. You’ll notice right away that the Middle East makes up just a fraction of the world’s total Muslim population. There are far more Muslims, in fact, in the South Asian countries of India, Pakistan, and Bangladesh. The biggest Muslim population by far is Indonesia’s, in southeast Asia. And there are millions in sub-Saharan Africa as well. The Islamic world may have begun in the Middle East, but it’s now much, much larger than that.

2. Left map: Passia; center and right maps: Philippe Rekacewicz / Le Monde DiplomatiqueIsrael’s 1947 founding and the 1948 Israeli-Arab WarThese three maps show how Israel went from not existing to, in 1947 and 1948, establishing its national borders. It’s hard to identify a single clearest start point to the Israel-Palestine conflict, but the map on the left might be it: these are the borders that the United Nations demarcated in 1947 for a Jewish state and an Arab state, in what had been British-controlled territory. The Palestinians fought the deal, and in 1948 the Arab states of Egypt, Jordan, Iraq, and Syria invaded. The middle map shows, in green, how far they pushed back the Jewish armies. The right-hand map shows how the war ended: with an Israeli counterattack that pushed into the orange territory, and with Israel claiming that as its new national borders. The green is what was left for Palestinians.

2. BBCThe 1967 Israeli-Arab War that set today’s bordersThese three maps (click the expand icon to see the third) show how those 1948 borders became what they are today. The map on left shows the Palestinian territories of Gaza, which was under Egyptian control, and the West Bank, under Jordanian control. In 1967, Israel fought a war with Egypt, Jordan, and Syria. The war ended with Israel occupying both of the Palestinian territories, plus the Golan Heights in Syria and Egypt’s Sinai peninsula: that’s shown in the right map. Israel gave Sinai back as part of a 1979 peace deal, but it still occupies those other territories. Gaza is today under Israeli blockade, while the West Bank is increasingly filling with Israeli settlers. The third map shows how the West Bank has been divided into areas of full Palestinian control (green), joint Israeli-Palestinian control (light green), and full Israeli control (dark green).

2. Jan De Jong / Foundation for Middle East PeaceIsraeli settlements in the Palestinian West BankSince 1967, Israelis have been moving into settlements in the West Bank. Some go for religious reasons, some because they want to claim Palestinian land for Israel, and some just because they get cheap housing from subsidies. There about 500,000 settlers in 130 communities, which you can see in this map. The settlements make peace harder, which is sometimes the point: for Palestinians to have a state, the settlers will either to have to be removed en masse, or Palestinians would have to give up some of their land. The settlements also make life harder for Palestinians today, dividing communities and imposing onerous Israeli security. This is why the US and the rest of the world opposes Israeli settlements. But Israel is continuing to expand them anyway.

2. BBCIsraeli and Hezbollah strikes in the 2006 Lebanon WarThis map shows a moment in the 2006 war between Israel and Lebanon. It also shows the way that war between Israel and its enemies has changed: Israel now has the dominant military, but the fights are asymmetrical. Israel wasn’t fighting a state, but the Lebanese militant group Hezbollah. It launched many air and artillery strikes in Lebanon (shown in blue) to weaken Hezbollah, destroying much of the country’s infrastructure in the process. Israel also blockaded Lebanese waters. Hezbollah fought a guerrilla campaign against the Israeli invasion force and launched many missiles into Israeli communities. The people most hurt were regular Lebanese and Israelis, hundreds of thousands of whom were displaced by the fighting.

2. Saint TepesWhich countries recognize Israel, Palestine, or bothThe Israel-Palestine conflict is a global issue, and as this map shows it’s got a global divide. Many countries, shown in green, still do not recognize Israel as a legitimate state. Those countries are typically Muslim-majority (that includes Malaysia and Indonesia, way over in southeast Asia). Meanwhile, the blue countries of the West (plus a few others) do not recognize Palestine as a country. They still have diplomatic relations with Palestine, but in their view it will not achieve the status of a country until the conflict is formally resolved. It is not a coincidence that there has historically been some conflict between the blue and green countries.

2. Michael Izady / Columbia UniversitySyria’s religious and ethnic diversityEach color here shows a different religious group in the part of the eastern Mediterranean called the Levant. It should probably not be surprising that the birthplace of Judaism and Christianity is religiously diverse, but this map drives home just how diverse. Israel stands out for its Jewish majority, of course, but this is also a reminder of its Muslim and other minorities, as well as of the Christian communities in Israel and the West Bank. Lebanon is divided among large communities of Sunnis, Shias, Christians, and a faith known as Druze — they’re at peace now, but the country’s horrific civil war from 1975 to 1990 divided them. There may be a similar effect happening in Syria, which is majority Sunni Muslim but has large minorities of Christians, Druze, Shia, and a Shia sect known as Alawites whose members include Syrian leader Bashar al-Assad and much of his government.

2. BBC, SNAPCurrent areas of control in the Syrian Civil WarThis map shows the state of play in Syria’s civil war, which after three years of fighting has divided between government forces, the anti-government rebels who began as pro-democracy protestors, and the Islamist extremist fighters who have been moving in over the last two years. You may notice some overlap between this map and the previous: the areas under government control (in red) tend to overlap with where the minorities live. The minorities tend to be linked to the regime, whereas the rebels are mostly from the Sunni Muslim majority. But the anti-government Syrian rebels (in green) have been taking lots of territory. Syria’s ethnic Kurdish minority also has militias that have taken over territory where the Kurds live. Over the past year, though, there’s been a fourth rising faction: Islamic State of Iraq and the Levant (sometimes called ISIS, shown in blue), an extremist group based in Iraq that swears allegiance to al-Qaeda. They’re fighting both the rebels and the government. So it’s a three-way war now, as if it weren’t already intractable enough.

2. UNHCRSyria’s refugee crisisSyria’s civil war hasn’t just been a national catastrophe for Syria, but for neighboring countries as well. The war has displaced millions of Syrians into the rest of the Middle East and into parts of Europe, where they live in vast refugee camps that are major drains on already-scarce national resources. This map shows the refugees; it does not show the additional 6.5 million Syrians displaced within Syria. Their impact is especially felt in Jordan and Lebanon, which already have large Palestinian refugee populations; as many as one in five people in those countries is a refugee. While the US and other countries have committed some aid for refugees, the United Nations says it’s not nearly enough to provide them with basic essentials.

2. WikimediaHow Iran’s borders changed in the early 1900sIran is the only Middle Eastern country was never conquered by a European power, but it came pretty close in the 1900s. It lost a lot of territory to Russia (the red stripey part). After that, the Russian Empire and British Empire (the British Indian Raj was just next door) divided Iran’s north and south into «zones of influence.» They weren’t under direct control, but the Iranian government was bullied and its economy and resources exploited. This remains a point of major national resentment in Iran today.

2. Perry-Castañeda Map Library, University of TexasIran’s religious and ethnic diversityIran is most associated with the Persians — the largest ethnic group and the progenitors of the ancient Persian empires — but it’s much more diverse than that. This map shows the larger minorities, which includes Arabs in the south, Kurds in the west, and Azeris in the north (Iran used to control all Azeri territory, but much of now belongs to the Azeri-majority country Azerbaijan). The Baloch, in the southeast, are also a large minority group in Pakistan. There is significant unrest and government oppression in the «Baluchistan» region of both countries.

2. BBCIran’s nuclear sites and possible Israeli strike plansThis is a glimpse at two of the big, overlapping geopolitical issues in which Iran is currently embroiled. The first is Iran’s nuclear program: the country’s leaders say the program is peaceful, but basically no one believes them, and the world is heavily sanctioning Iran’s economy to try to convince them to halt the nuclear development that sure looks like it’s heading for an illegal weapons program. You can see the nuclear development sites on here: some are deep underground, while others were kept secret for years. That gets to the other thing on this map, which was originally built to show how Israel could hypothetically launch strikes against Iran’s nuclear program. Israel-Iran tensions, which have edged near war in recent years, are one of the biggest and most potentially dangerous things happening right now in a part of the world that has plenty of danger already. Israel is worried that Iran could build nukes to use against it; Iran may be worried that it will forever be under threat of Israeli strike until it has a nuclear deterrent. That’s called a security dilemma and it can get bad.

2. Cecile MarinHow the colonial «Durand Line» set up Afghanistan’s conflictSo, first ignore everything on this map except for the light-orange overlay. That shows the area where an ethnic group called the Pashtun lives. Now pretend it’s the 1800s and you are a British colonial officer named Mortimer Durand, and it’s your job to negotiate the border between the British Indian Raj and the quasi-independent nation of Afghanistan. Do you draw the border right smack across the middle of the Pashtun areas, thus guaranteeing decades of conflict by forcing Pashtuns to be minorities in both states? If you answered «yes,» then you would have made a great British colonial officer, because that’s what happened. The «Durand Line,» marked in red, became most of the border between modern Afghanistan and Pakistan. Many Pashtun now belong to or support a mostly-Pashtun extremist group called the Taliban, which wreaks havoc in both countries and has major operating bases (shown in dark orange) in the Pakistani side of the border. Thanks, Mortimer!

2. Revolution Unending: Afghanistan, 1979 to the Present / Columbia University PressThe 1989 war that tore up AfghanistanIn 1979, the Soviet Union invaded Afghanistan to defend the pro-Moscow communist government from growing rebellions. The US (along with Saudi Arabia and Pakistan) funded and armed the rebels. The CIA deliberately chose to fund extremists, seeing them as better fighters. When the Soviets retreated in 1989, those rebel groups turned against one another, fighting a horrific civil war that you can see on this map: the red areas were, as of 1989, under government control. Every other color shows a rebel group’s area of control. Some of these rebels, like the Hezb-i Islami Gulbuddin, are still fighting, though most of them were defeated when the Taliban rose up and conquered the country in the 1990s.

2. Carnegie Endowment for International PeaceHow the Taliban overlaps with ethnicityThis is to underscore the degree to which Afghanistan’s current war (the war that began when the US and allies invaded in 2001, not the 1979 to 1989 war against the Soviets or the civil wars from 1989 to 2001) is and is not about ethnicity. The Taliban does very broadly, but not exclusively, overlap with the Pashtuns in the south and east. That’s especially important since there are so many Pashtuns just across the border in Pakistan, where the Taliban have major bases of operation. But there are rebel groups besides the Taliban, not all of which are Pashtun. Generally, though, the north of the country is stabler and less violent than the south or east.

2. Philippe Rekacewicz / Le Monde DiplomatiqueThe most important parts of the Afghan War, in one mapThe Afghanistan War is extremely complicated, but this map does a remarkable job of capturing the most important components: 1) the Taliban areas, in orange overlay; 2) the areas controlled by the US and allies, in depressingly tiny spots of green; 3) the major Western military bases, marked with blue dots; 4) the areas of opium production, which are a big source of Taliban funding, in brown circles, with larger circles meaning more opium; 5) the supply lines through Pakistan, in red, which Pakistan has occasionally shut down and come under frequent Taliban attack; 6) the supply line through Russia, which requires Russian approval. If this map does not depress you about the prospects of the Afghan War, not much will.

2. Joaquín de Salas Vara de ReyWhat Saudi Arabia and its neighbors looked like 100 years agoThe Arabian peninsula has a very, very long history, and the Saudi family has controlled much of it since the 1700s. But to understand how the peninsula got to be what it is today, go back about a 100 years to 1905. The Saudis at that point controlled very little, having lost their territory in a series of wars. The peninsula was divided into lots of little kingdoms and emirates. The Ottoman Empire controlled most of them, with the British Empire controlling the southernmost third or so of the peninsula — that line across the middle shows how it was divided. After World War I collapsed the Ottoman Empire, the Saudis expanded to all of the purple area marked here, as the British had promised for helping to fight the Ottomans. (This deal is dramatized in the film Lawrence of Arabia). By the early 1920s, the British effectively controlled almost all of the peninsula, which was divided into many dependencies, protectorates, and mandates. But the Saudis persisted.

2. US Energy Information AdministrationOil and Gas in the Middle EastThe Middle East produces about a third of the world’s oil and a tenth of its natural gas. (It has a third of all natural gas reserves, but they’re tougher to transport.) Much of that is exported. That makes the entire world economy pretty reliant on the continued flow of that gas and oil, which just happens to go through a region that has seen an awful lot of conflict in the last few decades. This map shows where the reserves are and how they’re transported overland; much of it also goes by sea through the Persian Gulf, a body of water that is also home to some of the largest reserves in the region and the world. The energy resources are heavily clustered in three neighboring countries that have historically hated one another: Iran, Iraq, and Saudi Arabia. The tension between those three is something that the United States, as a huge energy importer, has been deeply interested in for years: it sided against Iran during the Iran-Iraq war of the 1980s, against Iraq when it invaded Kuwait and threatened Saudi Arabia in the 1990s, again against Iraq with the 2003 invasion, and now is supporting Saudi Arabia in its rapidly worsening proxy war against Iran.

2. Financial TimesOil, trade, and militarism in the Strait of HormuzThe global economy depends on this narrow waterway between Iran and the Arabian Peninsula. Ever since President Jimmy Carter issued the 1980 «Carter Doctrine,» which declared that the US would use military force to defend its access to Persian Gulf oil, the little Strait of Hormuz at the Gulf’s exit has been some of the most heavily militarized water on earth. The US installed a large naval force, first to protect oil exports from the brutal Iran-Iraq War of the 1980s, then to protect them from Saddam Hussein in the 1990s Gulf Wars, and now to protect them again from Iran, which has gestured toward shutting down oil should war break out against Israel or the US. As long as the world runs on fossil fuels and there is tension in the Middle East, there will be military forces in the Strait of Hormuz.

2. Nicolas Rapp / FortuneWhy Egypt’s Suez Canal is so important for the world economyThe Suez Canal changed everything. When Egypt opened it in 1868, after ten years of work, the 100-mile, man-made waterway brought Europe and Asia dramatically and permanently closer. The canal’s significance to the global order was so immediately obvious that, shortly after the British conquered Egypt in the 1880s, the major world powers signed a treaty, which is still in force, declaring that the canal would forever be open to trade and warships of every nation, no matter what. Today, about eight percent of all global trade and three percent of global energy supply goes through the canal.

2. BBCThe ethnic cleansing of Baghdad during the Iraq WarThere are few grimmer symbols for the devastation of the Iraq War than what it did to Baghdad’s once-diverse neighborhoods. The map on the left shows the city’s religious make-up in 2005. Mixed neighborhoods, then the norm, are in yellow. The map on right shows what it looked like by 2007, after two awful years of Sunni-Shia killing: bombings (shown with red dots), death squads, and militias. Coerced evictions and thousands of deaths effectively cleansed neighborhoods, to be mostly Shia (blue) or mostly Sunni (red). Since late 2012, the sectarian civil war has ramped back up, in Baghdad and nationwide.

2. Philippe Rekacewicz / Le Monde DiplomatiqueWhere the Kurds are and what Kurdistan might look likeThe ethnic group known as Kurds, who have long lived as a disadvantaged minority in several Middle Eastern countries, have been fighting for a nation of their own for a long time. This map shows where they live in green overlay, and the national borders that they have proposed on three separate occasions, all of them failed. The Kurds have fought many armed rebellions, including ongoing campaigns in Syria and Turkey, and suffered many abuses, from attempted genocides to official bans on their language and culture. Their one major victory in the last century has been in Iraq: as a result of the US-led invasion that toppled Saddam Hussein, Iraqi Kurds have autonomous self-rule in Iraq’s north.

2. Radio Free Europe / Radio LibertyA hypothetical re-drawing of Syria and IraqThis is an old idea that gets new attention every few years, when violence between Sunnis and Shias reignites: should the arbitrary borders imposed by European powers be replaced with new borders along the region’s ever-fractious religious divide? The idea is unworkable in reality and would probably just create new problems. But, in a sense, this is already what the region looks like. The Iraqi government controls the country’s Shia-majority east, but Sunni Islamist extremists have seized much of western Iraq and eastern Syria. The Shia-dominated Syrian government, meanwhile, mostly only controls the country’s Shia- and Christian-heavy west. The Kurds, meanwhile, are legally autonomous in Iraq and functionally so in Syria. This map, then, is not so much just idle speculation anymore; it’s something that Iraqis and Syrians are creating themselves.

2. Philippe Rekacewicz / Le Monde DiplomatiqueHow Libya’s 2011 War changed AfricaNoble as the cause was, the destruction of Moammar Qaddafi’s dictatorship by a spontaneous uprising and a Western intervention has just wreaked havoc in Africa’s northern half. This map attempts to show all that came after Qaddafi’s fall; that it is so overwhelmingly complex is precisely the point. The place to center your gaze is the patterned orange overlay across Libya, Algeria, Mali, and Niger: this shows where the Tuaregs, a semi-nomadic ethnic minority group, lives. Qaddafi used Libya’s oil wealth to train, arm, and fund large numbers of Tuaregs to fight the armed uprising in 2011. When he fell, the Tuaregs took the guns back out with them to Algeria and Mali, where they took control of territory. In Mali, they led a full-fledged rebellion that, for a time, seized the country’s northern half. Al-Qaeda moved into the vacuum they left, conquering entire towns in Mali and seizing fossil fuel facilities in Algeria. Criminal enterprises have flourished in this semi-arid belt of land known as the Sahel. So have vast migration routes, of Africans looking to find work and a better life in Europe. At the same time, armed conflict is getting worse in Nigeria and Sudan, both major oil producers. Qaddafi’s fall was far from the sole cause of all of this, but it brought just the right combination of disorder, guns, and militias to make everything a lot worse.

2. Top map: Gregor Aisch; bottom map: Eric FischerMapped by Internet connections (top) and by tweets (bottom)These maps are two ways of looking at a similar thing: the digitalization of the Middle East. The map on top is actually a population map: the dots represent clusters of people, but the dots are colored to show how many IP addresses there are, which basically means how many internet connections. The blue areas have lots of people but few connections: these are the poorer areas, such as Yemen, Pakistan, and Syria. White and red show where there are lots of connections: rich countries like Israel and the United Arab Emirates, but also parts of Egypt and Iran and Turkey, the populations of which are increasingly wired, to tremendous political consequence. The map on the bottom shows tweets: lots of dots mean lots of tweets from that area. They’re colored by language. Notice where these two maps are different: Iran has lots of internet connections but almost no tweets; like Facebook, Twitter has been banned since the 2009 anti-government protests. Saudi Arabia, on the other hand, lights right up: its modestly sized population is remarkably wired. The significance of that became clear, for example, with the 2012 and 2013 social media-led campaigns by Saudi women to drive en masse, in protest of the country’s ban on female drivers. The consequences of internet access and lack of access will surely continue to be important, and perhaps hard to predict, for the region.

2. NASA Earth ObservatoryThe Middle East at night from spaceI’m concluding with this map to look at the region without political borders, without demographic demarcations of religion or ethnicity, without markers of conflict or oil. Looking at the region at night, from space, lets those distinctions fall away, to see it purely by its geography and illuminated by the people who call it home. The lights trace the rivers that have been so important to the Middle East’s history, and the world’s: the Nile in Egypt, the Tigris and Euphrates that run through Iraq and Syria, the Indus in Pakistan. They also show the large, and in many cases growing, communities along the shores of the Persian Gulf, the eastern Mediterranean, and the southern end of the Caspian. It’s a beautiful view of a really beautiful part of the world.

Πηγή: https://www.vox.com/a/maps-explain-the-middle-east