… Πλην οι Αμερικανοί διπλωμάτες δεν έπρεπε να περιμένουν τα πρόσφατα γεγονότα για να αντιληφτούν τις μεταλλάξεις του Νταβούτογλου στην τουρκική εξωτερική πολιτική …

(το Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες) …Είναι μια ανάλυση στην οποία παραστατικά και ξεκάθαρα εξηγεί γιατί η ισλαμική σκέψη αντιλαμβάνονται τους πολιτικούς δρώντες και τους πολιτικούς θεσμούς με ολοκληρωτικά διαφορετικό τρόπο. Κατά κάποιο τρόπο προαναγγέλλοντας και αντικρούοντας και προκαταλαμβάνοντας την ανάλυση του Χάντιγκτον για την σύγκρουση των πολιτισμών, το κυριότερο επιχείρημα του Νταβούτογλου είναι ότι υπάρχει αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ του Ισλαμικού και του Δυτικού κόσμου που είναι κτισμένο μέσα στις φιλοσοφικές, πολιτικές και κοσμοθεωρητικές δομές των δύο διαφορετικών πολιτισμών. Σε αυτό, υποστηρίζει ο Νταβούτογλου και το εκατέρωθεν χάσμα επικοινωνίες και οι εκατέρωθεν κατηγορίες περί ιδεολογικής αδιαλλαξίας. Όπως γράφει ο ίδιος ο Νταβούτογλου στην εισαγωγή του, “το βασικό επιχείρημα του βιβλίου είναι ότι οι συγκρούσεις και αντιθέσεις μεταξύ της Ισλαμικής και της Δυτικής πολιτικής σκέψης πηγάζουν κυρίως από το φιλοσοφικό, μεθοδολογικό και θεωρητικό τους υπόβαθρο και όχι από απλές θεσμικές και ιστορικές διαφορές».

Η αναβίωση του Ισλαμισμού στην Μέση Ανατολή, ισχυρίζεται ο Νταβούτογλου, δεν μπορεί να εξηγηθεί με κοινωνιολογικούς και οικονομικούς όρους.  Το βιβλίο με συστηματικότητα εκδιπλώνει τις απέραντα διαφορετικές διαδρομές των δύο διαφορετικών παραδόσεων που όπως υποστηρίζει οδηγούν σε διαφορετικές κοσμοθεωρίες περί κράτους και κοινωνίας.

Ο Νταβούτογλου ανιχνεύει τα αίτια του κοσμικού χαρακτήρα της δυτικής σκέψης για να υποστηρίξει ότι δεν είναι ένα χαρακτηριστικό του σύγχρονου Δυτικού πολιτισμού αλλά ένα συνεχιζόμενο στοιχείο της προ-Βεστφραλιανής εποχής
Ομοίως, ο Νταβούτογλου δείχνει πειστικά ότι η ισλαμική ιδέα της Tawhid, ή της ενότητας του Θεού, δεν είναι μόνο μια θεολογική έννοια, αλλά, υποστηρίζει, μια πρακτική θεωρία της ενότητας όλων των πτυχών της ζωής, σε αντίθεση με την Δυτική κοσμική κατανομή των θεμάτων που ανήκουν στην “εκκλησία » και στο «κράτος», αντίστοιχα. Στην ισλαμική πολιτική θεωρία, σύμφωνα με Νταβούτογλου, είναι “σχεδόν αδύνατο να βρεθεί μια πολιτική αιτιολόγηση χωρίς αναφορά στην απόλυτη κυριαρχία του Αλλάχ».

Το μεγαλύτερο μέρος της διατριβής Νταβούτογλου είναι μια νηφάλια ανάλυση της πολιτικής θεωρίας. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετά σημεία όπου αποκαλυπτικά φανερώνεται το βάθος της πολιτικής του σκέψης και της πεποίθησής του για τον ολοκληρωτικά ασυμβίβαστο χαρακτήρα των προτύπων και θεσμών στις ισλαμικές κοινωνίες. Σε ένα κεφάλαιο, για παράδειγμα, ο Νταβούτογλου υποστηρίζει ότι οι ιστορικά οι μουσουλμανικές κοινωνίες δεν αποδέχθηκαν δεν έχουν αποδεχθεί την δυτική διαδικαστική και θεσμική νομιμοποίηση, η οποία εξαρτάται σε μια μη θεολογική αντίληψη, επειδή είναι βαθιά ριζωμένες και κοινωνικά εγκαταστημένες σε μια πολιτική κουλτούρα με επίκεντρο τις θρησκευτικές αξίες και ηθικές επιταγές.

Ομοίως, ο Νταβούτογλου ανατέμνει τις διαφορές μεταξύ των δυτικών οικονομικών μοντέλων, κύριο χαρακτηριστικό των οποίων είναι, αναφέρει, η κατανομή των πόρων με τη μέγιστη αποδοτικότητα, και των ισλαμικών θρησκευτικών και πολιτικών οι οποίες, υποστηρίζει, ως οικονομική προσέγγιση ενδιαφέρονται περισσότερο για την δημιουργία κοινωνικής σταθερότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Όπως παρατηρεί οι μουσουλμανικές κοινωνίες δεν θα μεταμορφωθούν «με στρατηγικές επιβολής θεσμικών μετασχηματισμών που επιβάλλονται από δυτικόπληκτους πολιτικούς ηγέτες». Οι ισλαμικές κουλτούρες, υποστηρίζει, που εμπεριέχουν την θρησκευτική ταυτότητα, δεν μπορούν να συμβιώσουν με την κοινωνικοοικονομική ταξική διαίρεση που είναι εγγενής στους δυτικούς θεσμούς και στην δυτική κοινωνία.

Ο Νταβούτογλου στο καταληκτικό κεφάλαιο είναι πιο σαφής για τον ασυμβίβαστο χαρακτήρα των μουσουλμανικών κοινωνιών με τους θεσμούς των δυτικών κρατών. Περιγράφει τον μουσουλμανικό κόσμο ως κληρονόμους μιας «μια πράγματι πολύ εντυπωσιακής, εσωτερικά συνεπούς και ισορροπημένης πολιτισμικής εμπειρίας. Η ισλαμική κοσμοθεωρία που περιλαμβάνει τα πάντα, κοσμοθεωρία που είναι πλήρως εναλλακτική της δυτικής κοσμοθεωρίας και όχι συμπληρωματική της, παρέχει επαρκή θεωρητικά και αντιληπτικά εργαλεία για μια τέτοια προσπάθεια».

 «πολύ

Ο Νταβούτογλου ερμηνεύει την αντίσταση των μουσουλμανικών κοινωνιών στον στους κοσμικούς θεσμούς με το επιχείρημα ότι «οι επιστήμονες και πολιτικοί που παραλείπουν αυτές τις θεμελιακές διαφορές θα συνεχίσουν να ταλανίζονται από την αυξανόμενη κριτική αντίδραση των μουσουλμανικών κοινωνιών: «Λόγω του ότι η δυτική πρόκληση προς τον ισλαμικό πολιτισμό δεν είναι μόνο μια πρόκληση ενός εναλλακτικού θεσμικού και ιστορικού υποβάθρου αλλά, επίσης, και μια κοσμοθεωρητική πρόκληση οι καταπιεστικές στρατηγικές θεσμικού μετασχηματισμού που ασκούνται εναντίον των μουσουλμανικών κοινωνιών δεν μπορούν να υπερβούν αυτή την ασυμβατότητα».

… But the US diplomatic corps shouldn’t have had to wait for recent events to reveal to them the transformations that Davutoglou had in store for Turkish foreign policy …

in which Western and Islamic political thought justify political authority and conceive of political institutions and actors. Foreshadowing Samuel Huntington’s famous “clash of civilizations” thesis, its main argument is that the divisions between the Western and Islamic world stem from an irreconcilable chasm between the philosophical and political traditions of the two civilizations, and that both sides can justifiably view the other as being ideologically intransigent.

As Davutoglu writes in his introduction: “The fundamental argument of the thesis is that the conflicts and contrasts between Islamic and Western political thought originate mainly from their philosophical, methodological and theoretical background rather than from only institutional and historical differences.”

Islamic revivalism in the Middle East, Davutoglu contends, cannot be explained through sociological or economic reasoning. His work systematically lays out the vastly divergent paths taken by the two intellectual traditions, which he believes lead to important differences concerning both state and society.

Davutoglu traces the arc of Western thought on secularism, demonstrating that secularism is not a modern characteristic of Western civilization, but a persistent element in Western thought and institutions dating back to the pre-Westphalian era that has simply been reshaped in the modern age.

Similarly, Davutoglu shows that the Islamic idea of tawhid, or the oneness of God, is not only a theological concept, but informs a practical theory of the unity of all aspects of life, as opposed to the secular division of matters belonging to “church” and “state.” In Islamic political theory, according to Davutoglu, it is “almost impossible to find a political justification without reference to absolute sovereignty of Allah.”

The bulk of Davutoglu’s dissertation is a dispassionate analysis of political theory. However, there are a number of places where he tellingly reveals his thoughts on the irreconcilability of Western norms and institutions within Muslim societies. In one chapter, for example, Davutoglu asserts that Muslim societies historically have not accepted Western-style procedural or institutional state legitimacy, which depends on a nontheological view of morality and legitimacy, because they are firmly entrenched in a political culture centered on religiously driven values.

Similarly, Davutoglu also dissects the differences between Western economic models, which he characterizes as seeking to distribute resources with maximum efficiency, and Islamic religious-cultural views, which he argues are more concerned with using economics to establish social stability and justice. He observes that Muslim societies will not be transformed by “imposed institutional transformation strategies directed by a Westernized political elite” and argues that Islamic cultures segmented by religious identity could not coexist with the socioeconomic class divisions that are inherent to Western institutions and societies.

Davutoglu is more explicit about his views on the compatibility of Muslim societies and Western state institutions in his concluding chapter. He describes the Muslim world as a “very impressive and consistent civilizational experience,” and asserts in the very next sentence that an “Islamic all-inclusive weltanschauung [worldview] … is absolutely alternative to the Western weltanschauung rather than complementary.”

Davutoglu attributes Muslim societies’ resistance to secularism to this fundamental difference, arguing that “scholars and politicians who omit these fundamental differences will continue to be puzzled by the increasing critical response of Muslim societies.” In the dissertation’s concluding paragraph, addressing the Western challenge to the Muslim worldview, he warns that “the oppressive institutional transformation strategies being exercised against Muslim societies cannot overcome this irreconcilability.”