Παναγιώτης Ήφαιστος, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων – Στρατηγικών Σπουδών
Μετά από μερικές δεκαετίες ενδέχεται οι ιστορικοί και διεθνολόγοι να γράφουν ότι συνέχεια μιας εικοσαετούς μεταψυχροπολεμικής περιόδου επεμβατικών οργίων της συγκυριακά δεσπόζουσας δύναμης –που υποστήριξαν και πολλοί αιθεροβάμονες ή καλοπληρωμένοι αριστεροδεξιοσοσιαλιστές διανοούμενοι ορφανά του Ψυχρού Πολέμου– η τρίτη ή ίσως και η επερχόμενοι τέταρτη μεταψυχροπολεμική δεκαετία, ήταν η ιστορική φάση αφενός των μεγαλύτερων στρατηγικών ανακατατάξεων και αφετέρου των νέων ισορροπιών. «Σταθεροποίηση» βέβαια, όχι με την έννοια της δημιουργίας ενός διεθνούς χλοερού τόπου όπως μια νέα γενιά αιθεροβαμόνων θα έχουν ήδη αρχίσει να ονειρεύονται, αλλά με την έννοια της δημιουργίας ενός πολυπολικού διεθνούς συστήματος.
Ένα πολυπολικό διεθνές σύστημα είχαμε και στην ιστορική φάση μετά την Συνθήκη της Βεστφαλίας από το 1648 μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια φάση πολλών μεγάλων δυνάμεων, οι οποίες μέσα από το σύστημα ισορροπίας ισχύος (διαρκείς εξισορροπήσεις των αναθεωρητικών δυνάμεων) είχαν μια σχετική σταθερότητα, η οποία διαταράχθηκε, βασικά, από τους Ναπολεόντειους πολέμους. Μετά τους Ναπολεόντειους πολέμους είχαμε το Κονσέρτο των Μεγάλων Δυνάμεων που κατά κάποιο τρόπο αποτέλεσε και τον πρόδρομο του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Για να ολοκληρώσουμε αυτή την σχηματική εικόνα, το σύστημα ισορροπίας δυνάμεων α) δεν είχε πυρηνικές δυνάμεις, β) διαταράχθηκε από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, γ) επειδή οι άνθρωποι δεν μαθαίνουν οδηγήθηκαν στον εικοσαετή ουτοπισμό που καθόταν πάνω σε σεισμικές πλάκες διαρκών ανακατανομών ισχύος, δ) ως εκ τούτου έσφαλλαν με τον κατευνασμό του Χίτλερ στο Μόναχο το 1939 και ε) αναπόδραστα οδηγήθηκαν στο δεύτερο μεγάλο ιστορικό σφαγείο, τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τις νέες ισορροπίες αφού προσπάθησαν να τις κωδικοποιήσουν στην Γιάλτα φιλοδόξησαν (τουλάχιστον μερικοί από αυτούς) να τις παγιώσουν στον ΟΗΕ. Ο ΟΗΕ, βέβαια, έχει διττά χαρακτηριστικά.
Το διεθνές σύστημα του ΟΗΕ, από την μια πλευρά είναι ένα αντί-ηγεμονικό σύστημα Υψηλών Αρχών του Διεθνούς Δικαίου που επιχειρεί να προάγει τη διακρατική ισοτιμία και την ειρηνική επίλυση των διαφορών. Από την άλλη το ηγεμονικό Συμβούλιο Ασφαλείας κυριολεκτικά ακυρώνει την Συλλογική Ασφάλεια, ή, όταν σπανίως την ενεργοποιεί, οφείλεται σε συμφωνημένα διανεμητικά στρατηγικά παίγνια των μεγάλων δυνάμεων «κάτω από το τραπέζι» όπου και συχνά στήνονται κλίνες Προκρούστη που κατακρεουργούν αφελείς και αιθεροβάμοντες κοινωνίες».
Ασφαλώς, μια κρατική θεωρία που δεν συνεκτιμά σωστά αυτά και μερικά άλλα χαρακτηριστικά του σύγχρονου διεθνούς συστήματος, παθαίνει ζημιές. Μικρές, πολύ μεγάλες, ενίοτε και θανάσιμες. Για την Ελλάδα οι τελευταίες ήδη αφορούν την Κύπρο, το Αιγαίο, την Βόρεια Ελληνική Επικράτεια και άλλα έσχατα συμφέροντα των οποίων η τύχη εξαρτάται από το πόσο αιθεροβάμονες και απρόσεκτοι θα συνεχίσουν να είναι οι νεοέλληνες.
Για να επανέλθουμε στο πολυπολικό διεθνές σύστημα των επερχόμενων δεκαετιών, αναμένεται να έχει δύο αντιφατικά χαρακτηριστικά.
Πρώτον, επειδή πολλές νέες μεγάλες δυνάμεις θα είναι πυρηνικές, μεταξύ τους θα υπάρχει μια σχετική σταθερότητα. Καθότι, αν και αυτό δεν αποκλείεται παντελώς, μόνο πυρηνικά κράτη που θέλουν να αυτοκτονήσουν θα αρχίσουν πυρηνικό πόλεμο με ένα άλλο πυρηνικό κράτος.
Δεύτερον, επειδή ως εκ τούτου ο ανταγωνισμός τους για ισχύ και πλούτο θα συνεχιστεί και θα ενταθεί στις περιφέρειες, θα έχουμε αναπόφευκτα πολλές περιφερειακές συμπληγάδες μέσα στις οποίες θα συντρίβονται μικροί και απρόσεκτοι. Μερικά στοιχεία ήδη τα έχουμε ήδη μπροστά μας στην άμεση περιφέρειά μας και άλλα επέρχονται. Για μια παρέμβαση σε σχέση με την Συρία βλ. «Στρατηγικές αντιπαραθέσεις στο γεωπολιτικό περιβάλλον της Ελλάδας και οι προσανατολισμοί μιας αξιόπιστης εθνικής στρατηγικής» όπου αναφέρομαι και στο εμβληματικό έργο του John Mearsheimer Η τραγωδία της πολιτικής των μεγάλων δυνάμεων (σελίδα facebook).
Βέβαια, οι στρατηγικές ανακατατάξεις άρχισαν από την «επομένη» του τερματισμού του Ψυχρού Πολέμου. Το ότι πολλοί καλοθελητές επιστημονικά μεταμφιεσμένοι αποπροσανατόλισαν την κοινωνία και το πολιτικό προσωπικό σταδιακά ακυρώνοντας την Ελληνική Αποτρεπτική Στρατηγική, είναι και το πρόβλημα.
Πιο κάτω, παραθέτω στην Αγγλική ένα από τα πολλά κείμενα που περιγράφει μερικά στοιχεία της κατάστασης της τουρκικής διπλωματίας. Η Τουρκία, είναι εσωτερικά διαιρεμένη κυρίως μεταξύ ισλαμιστών / κεμαλιστών και έχει σχεδόν όλα τα Ανατολικά σύνορά της σε κατάσταση πολέμου, ενώ ενδέχεται πλέον οι δυτικές δυνάμεις να ευνοούν όχι ένα αλλά δύο και τρία κουρδικά κράτη.
Ο τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, εν τούτοις, ο οποίος διακατέχεται από νέο-σουλτανικά και Δονκιχωτικά νέο-ισλαμικά σύνδρομα, δεν διστάζει, αφενός να προκαλεί την Ελλάδα με στρατιωτικό εξαναγκασμό σε όλο το φάσμα των ζωτικών της συμφερόντων και αφετέρου με δηλώσεις που ήδη κάνει φαίνεται ότι θα «κατέβει» στην Αθήνα με ένα απίστευτα διατακτικό ύφος. Γιατί, υποθέτω θα σκέφτηκε, «Γιατί να μην τους διατάξω και εγώ». Το πολιτικό προσωπικό της Αθήνας έγιναν υπάλληλοι μιας ξένης τεχνόσφαιρας με αποστολή την εξουθένωση των νεοελλήνων. Η τρόικα, θα σκέφτηκε, δεν διαθέτει στρατιές, αεροπλάνα και πλοία πλην εν τούτοις τους διατάζει. Γιατί, θα είπε με τους συμβούλους του ο Αχμέτ Νταβούτογλου, όχι και εγώ. Όσα προβλήματα και να έχω εν τούτοις διαθέτω πλοία, αεροπλάνα και στρατιώτες.
Κάτω από συνθήκες απειλών, εξωγενούς καθυπόταξης, κοινωνικής εξουθένωσης, απουσίας κάθε σχεδίου εξόδου από την κρίση και με τα δελτία των 8 να ροκανίζουν τον πολιτικό μας ορθολογισμό, οι νεοέλληνες διανύουν μια πολύ επικίνδυνη μεταβατική περίοδο.
The US Is On A Collision Course With An ‘Absolutely Indispensable’ Ally
MICHAEL B KELLEY
NOV. 25, 2014, 10:26 AM
REUTERS/Jason ReedU.S. President Barack Obama checks to see if he still needs the umbrella held by a U.S. Marine to protect him from the rain during a joint news conference with then-Turkish Prime Minister Recep Tayyip Erdogan in the Rose Garden of the White House in Washington, May 16, 2013.
The US and Turkey are headed for a showdown over Syria, as evidence mounts that Ankara is enabling groups that Washington is actively bombing.
Discord between the two allies is now more public than ever following a new report by Dr. Jonathan Schanzer and Merve Tahiroglu of the Foundation for Defense of Democracies.
“Bordering on Terrorism: Turkey’s Syria Policy and the Rise of the Islamic State” details Turkey’s apparent willingness to allow extremists — including militants from the Islamic State (aka IS, ISIS, or ISIL) — and their enablers to thrive on the 565-mile border with Syria in an attempt to secure the downfall of Syrian dictator Bashar Assad.
“The IS crisis has put Turkey and the US on a collision course,” the report says. “Turkey refuses to allow the coalition to launch military strikes from its soil. Its military also merely looked on while IS besieged the Kurdish town of Kobani, just across its border. Turkey negotiated directly with IS in the summer of 2013 to release 49 Turks held by the terrorist group. In return, Ankara reportedly secured the release of 180 IS fighters, many of whom returned to the battlefield.
“Meanwhile, the border continues to serve as a transit point for the illegal sale of oil, the transfer of weapons, and the flow of foreign fighters. Inside Turkey, IS has also established cells for recruiting militants and other logistical operations. All of this has raised questions about Turkey’s value as an American ally, and its place in the NATO alliance.”
REUTERS/Murad SezerU.S. Vice President Joe Biden (L) meets with Turkey’s President Tayyip Erdogan at Beylerbeyi Palace in Istanbul November 22, 2014.
Schanzer, a former counterterrorism analyst for the US Treasury Department, told Business Insider that Ankara was “like that guy at the casino who keeps doubling down on a bad bet. Each time the policy has failed, Turkey appears to have decided to go back and do it again, but with higher stakes.”
Throughout the Syrian civil war, Turkey’s southern border has served as a transit point for cheap oil, weapons, foreign fighters, and pillaged antiquities. As the conflict progressed, the fighters taking advantage of Ankara’s lax border policies were more and more radical.
“What began with scattered opposition forces exploiting the border became something that was really focused on the Muslim Brotherhood, which then became something that was utilized by [Salafist rebel group] Ahrar al Sham, which was then utilized by [al-Qaeda affiliate] The Nusra Front, which is now utilized by ISIS,” Schanzer told Business Insider.
He added that given various reports of jihadi financiers sitting in hotels on the border between Syria and Turkey, “it is impossible that [Turkey’s intelligence agency] MIT is not aware” of what’s going on.
The financiers “are doling out cash to those who come back with videos of attacks, proof of what they’ve done against the Assad regime or other enemies,” said Schanzer, who previously detailed Turkey’s terrorism finance problem to Business Insider. Those videos are then used as propaganda to raise more money for funding fighters.
America’s Role
REUTERS/Jason Reed
The report notes that policy of the administration of US President Barack Obama regarding Syria may have indirectly instigated Turkey’s dangerous policy.
After supporting Turkey’s cause of ousting Assad, Washington didn’t follow up with significant support to the moderate opposition while Assad dropped Scud missiles and barrel bombs on playgrounds and bakeries.
Obama then balked at enforcing his “red line” after Assad’s forces killed an estimated 1,400 people in four hours by firing rockets filled with nerve gas on rebel-held territory near the capital.
“I was in Turkey during the Ghouta attacks, and [Turkish officials] were incredulous,” Schanzer said. “They believed that the United States was squarely behind [Turkish President Recep Tayyip] Erdogan, not only just in terms of steering Syria into soft landing, but also that it would back up its words with deeds and take action in light of an ongoing slaughter.
“So I think in a sense once it became clear that the US was not going to be holding to its word, there was a sense among the Turks that they had to do this themselves.”
REUTERS/Yannis BehrakisTurkish soldiers watch fighting between Kurdish fighters and Islamic State militants, from atop a hill overlooking the Syrian town of Kobani, near the Mursitpinar border crossing on the Turkish-Syrian border in Sanliurfa province November 5, 2014.
ISIS And Blowback
“Turkey does not have a conflict with ISIS, doesn’t want a conflict with ISIS, and ISIS is benefiting from [Turkey’s] border policies,” Schanzer said. “Beyond that it gets a lot more fuzzy, but the point is that the Turks are not being forthcoming about this relationship.”
He added that despite no evidence that Turkey was actively working with ISIS, “it cannot be denied that Turkey is helping to facilitate the activities of a terrorist organization that has killed Americans and is destabilizing the region.”
Furthermore, ISIS is gaining a following in the country. The report cites an email from Turkey-based BuzzFeed reporter Mike Giglio that highlighted his concern about the “level of ISIS support among the 1-million-plus Syrians living in Turkey. I don’t see how they can successfully weed out ISIS supporters from among these refugees.”
ReutersA look at the border between Turkey and Syria as of mid-September.
Schanzer said that as the suspected presence of ISIS inside Turkey increased, and with it support inside Turkey for ISIS and other extremist groups, it becomes that much more difficult for Turkey to do anything.
“They’ve inadvertently created a mechanism that can yield blowback for them that could be extremely painful,” Schanzer said. “You have a lot of people now that are invested in the business of extremism in Turkey. If you start to challenge that, it raises significant questions of whether” the militants, their benefactors, and other war profiteers would tolerate the crackdown.
Impossible To Maintain
Tensions between Ankara and Washington won’t dissipate “so long as Turkey tries to remain neutral with regard to ISIS while all of these things are happening on its border,” according to Schanzer.
Consequently, the report argues, Washington must find a way to work with Turkey. Outgoing Defense Secretary Chuck Hagel described Turkey as “absolutely indispensable” to the ISIS fight. Turkey would need to shut down the border, wrap up known nodes of Nusra and ISIS supporters, remove ISIS recruitment cells, and dismantle ISIS logistical operations inside the country. (Schanzer noted that the US or NATO could assist.)
REUTERS/Ints KalninsTurkey’s President Recep Tayyip Erdogan listens during a news conference in Riga October 23, 2014.
“A lot of this is going to come down to the will of Ankara right now,” Schanzer said, adding that a lack of cooperation could result in Treasury Department sanctions against “individuals who are taking an active role in these illicit pipelines” on the Turkish side of the border.
“After that, I think we do begin to question whether security or intelligence cooperation can continue when there isn’t an honest give and take with what’s happened,” Schanzer added.
The report concludes that Ankara must understand that “while America’s Syria policy may have been feckless, its border policy has been reckless.” And the repercussions of doubling down even further would jeopardize relations with a crucial ally.
“No one wants to scuttle this relationship. But I do think that as more and more of this comes to light, it becomes … essentially impossible to maintain the status quo,” Schanzer said. “If we’ve decided that ISIS is an enemy worth defeating, it becomes impossible to maintain the relationship as it is.”
SEE ALSO: Obama’s Policy On Assad,
http://www.businessinsider.com/us-collision-course-with-turkey-2014-11#ixzz3KFcSoQTK
