Εγγραφείτε στο Newsletter και κερδίστε 10% έκπτωση για την πρώτη σας παραγγελία! 

Π. Ήφαιστος, Η «ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ», Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Π. Ήφαιστος, Η «ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ», Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Εισαγωγικό σημείωμα Δεκ. 2020.

Αναρτήθηκαν ξανά δύο παρεμβάσεις για το έργο του Κονδύλη “Θεωρία του Πολέμου” όταν την δεκαετία του 1990 όταν κυκλοφόρησε στα Ελληνικά (σε μετάφραση του ιδίου από τα Γερμανικά) δέχτηκε απίστευτες επιθέσεις που καταμαρτυρούσαν την παρακμή της πολιτικής σκέψης. Μετά την συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για τις θαλάσσιες ζώνες ανάρτησα στην ομάδα “Κονδύλης Παναγιώτης – Πολιτικός Στοχασμός – https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/”  σύντομο σχόλιο μαζί και το προγενέστερο κείμενο των παρεμβάσεων για το “Θεωρία του Πολέμου”.

Η εγκατάλειψη έστω και μιας ίντσας κρατικής κυριαρχίας πλήττει έσχατες λογικές. Η κρατική κυριαρχία σε κάθε βιώσιμο κράτος θεωρείται απαραβίαστη.

Η «ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ», Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ http://wp.me/p3OlPy-1cH

 

Η ανάλυση της διεθνούς πολιτικής, έγραψε ο μεγάλος Δάσκαλος της επιστημονικής μελέτης της διεθνούς πολιτικής Kenneth Waltz, είναι το αντίστοιχο της ιατρικής. Πρέπει να κάνουμε σωστή διάγνωση των αιτίων των ασθενειών. Στο επίπεδο του πολιτικού συστήματος φαίνεται πως δεν υπάρχει πλέον ελπίδα γιατί η εκλόγιμη ξενοκρατούμενη ιδεολογικοκομματική ολιγαρχία πέρασε όλες τις κόκκινες γραμμές.

 

Μπροστά σε μια αδίστακτη θηριώδη αναθεωρητική περιφερειακή δύναμη αντί να αναπτύξει μια σιδερένια αποτρεπτική στρατηγική, κατευνάζει επί μακρόν και τώρα υποχωρεί άτακτα εν μέσω ανυπόστατων θριαμβολογιών.

 

Μετά το παράνομο, πρωτοφανές και ακραία επιθετικό casus belli της Τσιλέρ του 1995, το Ελληνικό κράτος αντί να αντιτάξει μια σιδερένια αποτρεπτική στρατηγικής εκπλήρωσης των προνοιών του διεθνούς δικαίου της θάλασσας που περίπου θα διπλασίαζε –νόμιμα, θεμιτά και νομιμοποιημένα– την Ελληνική Επικράτεια, επί δεκαετίες κατηφορίζαμε και τώρα απλά πιάσαμε πάτο. Τι είχαμε επί μακρόν και τώρα εντονότερα;:

 

  • Επί δεκαετίες εμβάθυνση του πελατειακού κράτους,
  • ιδεολογήματα «παγκοσμιοποιήσεων» που θα εξαφάνιζαν το κράτος,
  • ΜΚΟ που στην θέση των ανύπαρκτων πλέον κρατών θα κυβερνούσαν τον πλανήτη,
  • έθνη τα οποία δεν υπάρχει λόγος να διαιωνίζονται (με πρώτο βεβαίως το Ελληνικό),
  • «”ιδρυματικές” “καζανοαποστολίδικες”» μυστικές και στην συνέχεια λίγο-πολύ γνωστές πλην αγνώστου σκοπού κατευναστικές συνομιλίες με την Άγκυρα,
  • πρωθυπουργό άριστο στα ζεϊμπέκικα που χόρευε αμέριμνα μπροστά στα αδηφάγα θηρία της Άγκυρας για να τα κατευνάσει και να φέρει, έτσι, την … ειρήνη,
  • πρωθυπουργό που αν και μπορούσε να καταφέρει καλύτερα προίκισε τον Ερντογάν με εικόνες Έλληνα πρωθυπουργού που έγινε κουμπάρος του,
  • ποικίλες συναντήσεις και συνομιλίες μετά για τις οποίες όμως ποτέ η Ελληνική κοινωνία δεν έτυχε ενημέρωσης για το τι ακριβώς γίνεται και ποιος είναι ο σκοπός;
  • Βέβαια είναι και η Κυπριακή Δημοκρατία όπου ζουν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες,
  • είναι το σημαντικότερο γεωπολιτικό σημείο του πλανήτη,
  • το ποιος ελέγχει την Μεγαλόνησο έχει σχέση με τα θαλάσσια σύνορα και όχι μόνο και
  • βρίσκεται στην υποθαλάσσια πάμπλουτη Ανατολική Μεσόγειο.
  • Μακριά, κείται, όμως στα όμματα των Ελλήνων καρεκλοκένταυρων των οποίων ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται πως ούτε καν τα ονόματα δεν καταδέχομαι να αναφέρω.

 Τέλος, μετά από μεγάλες προσπάθειες για την τριπλή στρατηγική και τον μεγάλου κόστους για εμάς αγώνα

– [που δόθηκε με εκατοντάδες άρθρα, βιβλία και μνημόνια σε αρμόδιους: 1. ισχυρή αποτροπή στο κεντρικό μέτωπο, 2. διπλωματική ενίσχυση με ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην νομικά ισχυρή ΕΕ –σίγουρα πολιτικά και στρατηγικά νάνος είναι και το λέγαμε πλην το νομικό σκέλος μας ενδιέφερε– και Ενιαίος Αμυντικός Χώρος για στρατηγική σύζευξη της κατά τα άλλα εγγυήτριας Ελλάδας με την Κυπριακή Δημοκρατία]

– η «Μητρόπολη» διολίσθησε ξανά στο μηδέν συμπαρασύροντας και την «κορούλα της την Μεγαλόνησο Κύπρο».

Επιπλέον:

  • δεν αναπτύχθηκε στρατηγική νομικής εκμετάλλευσης της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ,
  • είχαμε εκατοντάδες επιθετικά άρθρα καζαν-καζανανθρώπων ειδικών σε προτάσεις κακής πολιτικής (τις έχω όλες σε μερικές κάσες και θα αναρτηθούν το συντομότερο σκαναρισμένες, δημόσια κείμενα είναι),
  • εγκατάλειψη του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος και
  • τα δέκα τελευταία χρόνια η λογική απόληξη τα επάρατα μνημόνια.

 Μετά την απίστευτη τετραετία με πρωθυπουργό που διερωτώταν αν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα, υπουργούς που θαύμαζαν τα μεγάλα τουρκικά θαλάσσια σύνορα (ενώ είναι πολύ μικρότερα των Ελληνικών) και υπουργούς που ήθελαν να εκπληρώσουν τα όνειρα δεκάδων εκατομμυρίων πακιστανών λαθρομεταναστών, εσχάτως είχαμε

  • καζάν-καζάν συμβουλάτορες στο υψηλότερο επίπεδο,
  • επιτροπές για να μας επιβάλουν την ανιστόρητη άποψη ότι είμαστε «κρατικοί Έλληνες» των τελευταίων 200 χρόνων Βαυαρικού κράτους.
  • και πολλά άλλα που διαφαίνεται να επέρχονται.

 

Τους τελευταίους μήνες η ετοιμότητα για «συνομιλίες» και η αγωνία για έναρξη (για πρώτη φορά μετά το 1995) αλματωδών υποχωρήσεων ήταν ολοφάνερη [Πάντως, έπρεπε να το αναμένουμε όταν προπάτορας δήλωναν απροκάλυπτα: ««Οι βασικές παράμετροι μιας συμφωνίας είναι απλές, πολύ απλές. Η υφαλοκρηπίδα θα μοιραστεί λογικά. Εμείς θα πάρουμε το μεγάλο μέρος, οι Τούρκοι θα πάρουνε το μικρό. Και περίπου θα έχουμε συμφωνήσει και θα αφήσουμε το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης να χαράξει τη γραμμή. Ο εναέριος χώρος, τα 10 μίλια, είναι τρέλα, ελληνική τρέλα. Δεν έχουμε κανέναν λόγο. Όσον αφορά τα σχέδια πτήσεως, είναι αστείο να λέμε ότι ζητούμε από τους Τούρκους σχέδια πτήσεως όταν οι Αμερικανοί δεν δίνουν. Κανένας δεν δίνει. Γιατί να δίνουν οι Τούρκοι δηλαδή; Δεν το καταλαβαίνω. Και γιατί πρέπει εμείς να σταματούμε τα τουρκικά αεροπλάνα; Είναι τρελό αυτό που κάνουμε, είναι εγκληματικό αυτό που κάνουμε. Υπάρχει μεγάλη δυνατότητα να συμφωνήσουμε. Δεν υπάρχουν διαφορές».»] – Ναι έτσι κατανοούν την κρατική κυριαρχία που ορίζουν οι Συνθήκες και το διεθνές δίκαιο ευρύτερα οι Κύριοι που έχουν την εξουσία επί 200 χρόνια μετά την δολοφονία του Καποδίστρια.

 Ας μου επιτραπεί να κάνω σαφές ότι δεν γνωρίζω άλλο κράτος (τουλάχιστον βιώσιμο) στο οποίο οι κατέχοντες την εξουσία έτσι μιλούν και έτσι σκέπτονται για την κρατική κυριαρχία.

 Λογικό ήταν λοιπόν να αρχίσει η μεθοδευμένη, επικοινωνιακά εξεζητημένη και υπερβολικά μεταμφιεσμένη με θριάμβους διάσχιση της κόκκινης γραμμής που οδηγεί όχι απλά στην απώλεια κυριαρχίας αλλά αναπόδραστα και στην μετατροπή του νεοελληνικού κράτους σε ένα συρρικνωμένο περιφερειακό κρατίδιο υπό την Τουρκική ηγεμονική επικυριαρχία. Είτε το κατανοούν οι διαπαραταξιακοί δράστες του θανατηφόρου κατευνασμού η Άγκυρα υποβοηθείται στην εκπλήρωση της «Γαλάζιας πατρίδας».

Εδώ ως κάποιος με ισχυρή παρουσία στην διεθνή βιβλιογραφία για τα μεταπολεμικά γεωπολιτικά δρώμενα οφείλω να υπενθυμίσω ότι πολλοί από τις δεκάδες (ασφαλώς όχι όλοι) που επικαλούνται την γεωπολιτική σε πλήθος παραθύρων δεν κατανοούν το Αλφαβητάριο της γεωπολιτικής όταν συμπλέουν με τις προπαγάνδες με αποτέλεσμα να μην κατανοούν την “αναπόδραστη” κατάληξη που μόλις υπαινιχθήκαμε.

 Οι Ανανάνθρωποι και οι καζανάνθρωποι, εξάλλου, ενώνουν ξανά τα νήματά τους και δημιουργούν ένα επικίνδυνο για την εθνική ασφάλεια: Μείγμα ερασιτεχνισμού, αδιαφορίας για την Ελληνική κυριαρχία, περιφρόνηση για τους την Κύπρο, την γεωπολιτική της αξία και τους εκεί εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες και αθεράπευτα εμποτισμένοι με κατευναστικά σύνδρομα.

Εθνική στρατηγική μπορεί να ειπωθεί ότι υπάρχει μόνο ως αστείο, εκτός και εάν κανείς δεν γνωρίζει τι σημαίνει κράτος και στρατηγική στον σύγχρονο κόσμο.

Εξάλλου, εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες μετανάστευσαν κυρίως νέοι και η λαθρομετανάστευση που βαπτίστηκε ως αθώα και ανώδυνη «παράνομη μετανάστευση» οδηγεί σε προβλήματα κοινωνικής και κρατικής συνοχής. [είπαμε, ουκ ολίγοι και από καιρό έγραψαν ότι η Ελλάδα θα πρέπει να αποτελέσει την εθνομηδενιστική πρωτοπορία εισόδου στην … μεταεθνική εποχή –έτσι αιτιολογήθηκε η υποστήριξη του φασιστικού, ανελεύθερου και αντιδημοκρατικού σχεδίου αναν από συμβατικά σημαίνοντα άτομα της φιλοσοφικής κωλοτούμπας – προηγήθηκε της μνημονιακής κωλοτούμπας]

 Όπως έχουμε ήδη γράψει τα βιώσιμα κράτη δεν παραχωρούν ούτε ίντσα κρατικής κυριαρχίας που προβλέπουν οι πρόνοιες των Συνθηκών και του διεθνούς δικαίου.

Εμείς γνωρίζουμε ότι ιστορικά μιλώντας έχουμε απώλεια κρατικής κυριαρχίας μόνο μετά από ένα επιθετικό πόλεμο στον οποίο το επιθετικό κράτος ηττήθηκε (χαρακτηριστικό παράδειγμα η Γερμανία μετά τον πόλεμο που μεταβιβάστηκαν μεγάλες περιοχές στην Πολωνία και της Γαλλία).

Δεν γνωρίζω η Ελλάδα να είναι επιθετική και αναθεωρητική ή να έχει επιτεθεί κάποιου άλλου κράτους και μάλιστα μετά από ένα τέτοιο υποθετικό πόλεμο να ηττήθηκε.

Οδηγείται εν τούτοις στην κλίνη του Προκρούστη των στρατηγικών παιγνίων και μάλιστα στο όνομα του … διεθνούς δικαίου. Άρχισαν «συμφωνίες» που στο … όνομα του διεθνούς δικαίου παραβιάζουν το … διεθνές δίκαιο με αποτέλεσμα ήδη η Ελλάδα να έχει χάσει κυριαρχία που προβλέπουν οι Συνθήκες. Και είναι μόνο η αρχή.

Γιατί, ερωτάται με έμφαση, να γίνουν με την Αίγυπτο συμφωνίες που αντιβαίνουν στο διεθνές δίκαιο; Γιατί αντί της Αιγύπτου δεν προηγήθηκαν συμφωνίες οριοθετήσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία που θα εφάρμοζαν επακριβώς και σωστά τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου ;!!! Καλώντας όλους τους υπόλοιπους να συμμεριστούν και εφαρμόσουν αυτές τις πρόνοιες; Σε στιγμές οριακές και κρίσιμες, εξάλλου, μια τέτοια συμφωνία –μαζί και η αναβίωση του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου– έπρεπε να γίνει άμεσα για να μεταδοθεί ισχυρό αποτρεπτικό μήνυμα στην Άγκυρα για τα επιθετικά σχέδια που σίγουρα ανάπτυξε για την Κυπριακή Δημοκρατία.

 Πολιτικά και στρατηγικά μιλώντας είναι αναπόφευκτο να ακολουθήσουν πολλά. Ενδέχεται να έχουμε και σκηνοθεσίες !! κρίσεων και φοβερών δηλώσεων, ίσως και μικρές ή μεγάλες κρίσεις με πολεμική εμπλοκή και … «συνομιλίες» τις οποίες ήδη ουκ ολίγοι υπαινίσσονται εμμέσως πλην ρητά. Γιατί όμως συνομιλίες; Δεν υπάρχει ρητό διεθνές δίκαιο και γιατί δεν εφαρμόζεται άμεσα με αποτρεπτική στρατηγική αφήνοντας τον κάθε άλλο ενδιαφερόμενο που διαφωνεί να προσφύγει όπου θέλει; Οτιδήποτε ακούμε ή θα ακούσουμε είναι παραμιλητά, παρακρούσεις και προετοιμασία της κοινωνίας να αποδεχθεί την παραχώρηση κυριαρχίας που προνοεί το διεθνές δίκαιο για την Ελληνική Επικράτεια. 

Το αποτέλεσμα, επειδή ακριβώς απουσιάζει συνολικό βραχυπρόθεσμο, μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχέδιο, θα είναι τροχοδρόμηση προς την Γαλάζια πατρίδα και την Τουρκική ηγεμονία που με ή χωρίς τον Ερντογάν είναι πλέον το πιθανότερο ενδεχόμενο. Το κατά πόσο οι δράστες το κατανοούν ή όχι είναι δευτερεύον ζήτημα. Η ζωντανή πραγματικότητα δεν αφήνει αμφιβολίες για το πως προσανατολίζονται τα πράγματα.

 Η Ελληνική κοινωνία έχει τον λόγο, εάν βεβαίως θέλει να επιβιώσει ελεύθερη, ασφαλής, ευημερούσα και με κράτος ακέραιο όπως της το παρέδωσαν οι πρόγονοί της.

Πολύ θα ήθελα να ζούσε ο μεγάλος στοχαστής Παναγιώτης Κονδύλης για να ακούσουμε την άποψή του. Σε τελευταία κείμενά του αλλά και πρωτογενής δική μου γνώση το πώς έβλεπε τα πράγματα μάλλον θα ήταν πολύ απαισιόδοξη και πολύ επικριτική.

Τέλος, γιατί τα γράφω αυτά ενώ τελευταία υπονόησα ότι μετά τα τελευταία θανατηφόρα κατευναστικά βήματα δεν αξίζει να γίνονται καν σχόλια; Θα αντιγράψω τον Κονδύλη όταν τον ρώτησαν γιατί παρεμβαίνει, έστω και αξιολογικά ελεύθερα, για τις Ελληνικές υποθέσεις. Η απάντηση του Κονδύλη ήταν «για υπαρξιακούς λόγους».

 Στο συνοδευτικό αναρτημένο κείμενο έχω δύο από τα υποστηρικτικά κείμενα στον Παναγιώτη Κονδύλη που γράφτηκαν όταν του επιτέθηκαν μέλη του ετερόκλητου όχλου δραστών που ετοιμοπόλεμα «δολοφονούσαν» τον επιστημονικό ή και προσωπικό χαρακτήρα όποιου μιλούσε έγκυρα και τεκμηριωμένα.

Το περίφημο και πλέον σημαντικό παράδειγμα αποτρεπτικής στρατηγικής όπου αναφέρεται στην θέση της μάχαιρας του επιτιθέμενου και το οποίο ανέφερε ο Κονδύλης, οδήγησε στο να χαρακτηριστεί ως … μαχαιροβγάλτης! Τόσο καλά: Εξ ου και πρέπει να γνωρίζουμε τα αίτια των συμφορών που πλήττουν τους νεοέλληνες. Για ευνόητους λόγους και επειδή εδώ το θέμα είναι οι θέσεις του Κονδύλη, δεν θα αναφερθώ σε αναρίθμητες και αντίστοιχες επιθέσεις κατά του υπογράφοντες από ετερόκλητους αδιάντροπους δράστες των χειμάρρων προπαγάνδας και εκλογικεύσεων που έπλητταν τα Ελληνικά συμφέροντα και ακύρωναν την Ελληνική Εθνική Στρατηγική.

Δεν αναφέρω επίσης παρελθούσες συναφείς αναλύσεις του Γιώργου Κοντογιώργη για τις οποίες θα επανέλθω.

 

Ακολουθεί μικρό απόσπασμα από την εισαγωγή της ανάρτησης μερικών κειμένων που γράφτηκαν στην δύσκολη αυτή συγκυρία όταν κυριαρχούσαν άναρθρες κραυγές, παραμιλητά, παρακρούσεις, ανθελληνικές προπαγάνδες και φωνασκίες.

http://wp.me/p3OlPy-1cH «… Οφείλω να ομολογήσω ότι ως προς ένα τουλάχιστον ζήτημα έκανα “λάθος εκτίμηση”. Στα κείμενα αυτά όπου υποστήριξα δημόσια την θέση του Κονδύλη η οποία βασικά έκρουε κώδωνες για το γεγονός ότι το ανισοζύγιο οδηγεί σε αστάθεια, έγραψα ότι «ενδέχεται από μια θέση ολοένα μεγαλύτερης ανισορροπίας και ελληνικής αδυναμίας ενδέχεται η Ελλάδα να υποχρεωθεί να αναπτύξει, πάντα στο πλαίσιο αμυντικών πολιτικών στόχων, επιθετικό στρατηγικό σχεδιασμό». Τελικά δεν συνέβη αυτό. Συνέβη αυτό που κλασικά συμβαίνει σε μη βιώσιμα κράτη. Διαδοχικές Ελληνικές κυβερνήσεις υποχώρησαν σε όλο το φάσμα. Η Τουρκία κέρδισε και συνεχίζει να κερδίζει το μείζον των αναθεωρητικών αξιώσεών της χωρίς πόλεμο. Στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Στην Θράκη η Τουρκία αποθρασύνθηκε με απρόβλεπτες συνέπειες. Αντί αποτροπής διαδοχικές κυβερνήσεις επέλεξαν τον κατευνασμό. Ταυτόχρονα, πολιτικοπνευματικά, τα μέλη του «συστήματος» νεφελοβατούσαν σε παγκοσμιοποιημένα ή άλλα εξίσου μεταφυσικά πεδία. Τα παραμιλητά βέβαια αφορούσαν και την Ευρώπη όπου αντί μιας στιβαρής στρατηγικής που θα στήριζε τα εθνικά συμφέροντα και αντί λήψης ορθολογιστικών πολιτικοοικονομικών αποφάσεων, αποφασίστηκε η κρατική αυτοκτονία (“ΟΝΕ: Ο μηχανισμός της καταστροφής και έγκαιρες προειδοποιήσεις” http://wp.me/p3OlPy-CS) …»

 Μερικά συναφή για όποιον ενδιαφέρεται ακολουθεί η παρέμβαση

·       Το “δόγμα Νίξον” και γιατί η Ελλάδα εξελίσσεται σε αναλώσιμο κράτος https://slpress.gr/idees/to-quot-dogma-nixon-quot-kai-giati-i-ellada-egine-analosimo-kratos/

  • Ρήγας Βελεστινλής. «ΆΜΑ [να] ΦΥΓΟΥΝ ΟΙ ΤΥΡΑΝΝΟΙ»: Ελληνικότητα, φιλοπατρία, εθνική ανεξαρτησία, ελευθερία, δημοκρατία https://wp.me/p3OlPy-W4
  • Το Θουκυδίδειο «Παράδειγμα» της επιστημονικής μελέτης της διεθνούς πολιτικής και οι «επιστημονικές επαναστάσεις» http://wp.me/p3OlPy-Lb 
  • Διάλογος με τον Διογένη και τον Τσαρούχη: Περί αστών, κομμουνιστών και μη εμφύλια ειρηνική πολιτική επανάσταση. https://wp.me/p3OqMa-1LV

11.8.2020

Το προγενέστερο κείμενο με την εισαγωγή του

Εισαγωγή 
Εάν και όταν η  Ελλάδα ανακτήσει την πολιτική της κυριαρχία θα πρέπει να ξανασκεφτεί τα ζητήματα εθνικής στρατηγικής. Κείμενα στην Ελλάδα γράφτηκαν πολλά την δεκαετία κυρίως του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Οι παρεμβάσεις του Κονδύλη όπως και οι υπόλοιπες προκάλεσαν μια χαρακτηριστική αρνητική αντίδραση εκ μέρους του «συστήματος» των καβαλάρηδων της εξουσίας (συμπεριελάμβανε «πολιτικό» προσωπικό, ειδικούς της επικοινωνίας, φορείς επιστημονικών τίτλων, συγκεκριμένα «ιδρύματα» και ιδιαίτερα ένα και πάρα πολλούς ετοιμοπόλεμους «δολοφόνους χαρακτήρων» επιστημονικών και άλλων). Ήταν η αντίδραση ενός «συστήματος» γραμμικά κινούμενου και χωρίς καμιά απολύτως διάθεση χάραξης και εφαρμογής μιας εθνικής στρατηγικής. Τα κείμενα που ακολουθούν δημοσιεύτηκαν το πρώτο στο Βήμα και το δεύτερο στο Πτήση-Διάστημα τον Φεβρουάριο 1998.
Οφείλω να ομολογήσω ότι ως προς ένα τουλάχιστον ζήτημα έκανα “λάθος εκτίμηση”. Στα κείμενα αυτά όπου υποστήριξα δημόσια την θέση του Κονδύλη η οποία βασικά έκρουε κώδωνες για το γεγονός ότι το ανισοζύγιο οδηγεί σε αστάθεια, έγραψα ότι «ενδέχεται από μια θέση ολοένα μεγαλύτερης ανισορροπίας και ελληνικής αδυναμίας ενδέχεται η Ελλάδα να υποχρεωθεί να αναπτύξει, πάντα στο πλαίσιο αμυντικών πολιτικών στόχων, επιθετικό στρατηγικό σχεδιασμό». Τελικά δεν συνέβη αυτό. Συνέβη αυτό που κλασικά συμβαίνει σε μη βιώσιμα κράτη. Διαδοχικές Ελληνικές κυβερνήσεις υποχώρησαν σε όλο το φάσμα. Η Τουρκία κέρδισε και συνεχίζει να κερδίζει το μείζον των αναθεωρητικών αξιώσεών της χωρίς πόλεμο. Στο Αιγαίο και στην Κύπρο. Στην Θράκη η Τουρκία αποθρασύνθηκε με απρόβλεπτες συνέπειες. Αντί αποτροπής διαδοχικές κυβερνήσεις επέλεξαν τον κατευνασμό. Ταυτόχρονα, πολιτικοπνευματικά, τα μέλη του «συστήματος» νεφελοβατούσαν σε παγκοσμιοποιημένα ή άλλα εξίσου μεταφυσικά πεδία. Τα παραμιλητά βέβαια αφορούσαν και την Ευρώπη όπου αντί μιας στιβαρής στρατηγικής που θα στήριζε τα εθνικά συμφέροντα και αντί λήψης ορθολογιστικών πολιτικοοικονομικών αποφάσεων,  αποφασίστηκε η κρατική αυτοκτονία (“ΟΝΕ: Ο μηχανισμός της καταστροφής και έγκαιρες προειδοποιήσεις” http://wp.me/p3OlPy-CS)

Π. ΗΦΑΙΣΤΟΣ, Η «Θεωρία του Πολέμου» του Παναγιώτη Κονδύλη και το «πρώτο πλήγμα»

(Το ΒΗΜΑ, 15/02/1998 , σελ.: B10 Κωδικός άρθρου: B12468B102, ID: 64929)

nuclearΗ έκδοση του βιβλίου «Θεωρία του Πολέμου» του Παναγιώτη Κονδύλη θα μπορούσε να αποτελέσει το έναυσμα για μια σοβαρή συζήτηση των κεντρικών ζητημάτων της εθνικής στρατηγικής της Ελλάδας: μορφή και χαρακτήρας της τουρκικής απειλής, συσχετισμός ισχύος μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας, η θέση αμφοτέρων των χωρών στο πλέγμα των διακρατικών σχέσεων της περιφέρειάς μας, προβολή των γεωπολιτικών και γεωστρατηγικών συσχετισμών στο ορατό μέλλον και η ανάπτυξη μιας εύρωστης ελληνικής αποτρεπτικής στρατηγικής. Στις γραμμές που ακολουθούν και με αφορμή ορισμένες αναφορές τού Π.Κ. θα αναφερθώ σε δύο ζητήματα. Πρώτον, στις κοινές ρίζες του νεοφιλελεύθερου και του μαρξιστικού διεθνισμού, γεγονός που πιθανώς ερμηνεύει ορισμένες διαπαραταξικές συγκλίσεις στο ελληνικό πολιτικό πεδίο την τρέχουσα δεκαετία· και, δεύτερον, σε ορισμένες πτυχές για τη φύση και τον ρόλο του πολέμου στις σύγχρονες διακρατικές σχέσεις.
«Ο ουσιώδης κοινός παρονομαστής του αρχικού μαρξισμού και του καπιταλιστικού φιλελευθερισμού» παρατηρεί ο Π.Κ. (σελ. 15) «έγκειται στη βεβαιότητα κατάργησης των πολέμων μέσω της απορρόφησης του πολιτικού στοιχείου από το οικονομικό». Όπως είναι γνωστό, αυτή η κοινή προσδοκία των δύο ιδεολογικών ρευμάτων, με πολλές ενδιάμεσες αποχρώσεις διεθνιστικών θέσεων και απόψεων, οδηγεί στη θέση ότι η εξάλειψη των εθνικών διαφορών είναι η άλλη προϋπόθεση τερματισμού των πολεμικών συγκρούσεων. Στον βαθμό που οι ιστορικοί παράγοντες και οι πνευματικές αξίες ιεραρχούνται με οικονομιστικά κριτήρια, οι ρίζες τόσο της μαρξιστικής όσο και της νεοφιλελεύθερης εσχατολογίας είναι ουσιαστικά κοινές.
Όπως εύστοχα έγραψε ο Edward Η. Carr, «ο διεθνισμός / κοσμοπολιτισμός κάθε απόχρωσης αποτελούσε πάντοτε το ιδεολογικό εργαλείο προώθησης των δυνάμεων που βρίσκονται σε ισχυρή θέση». Στο πλαίσιο αυτής της θεμελιώδους και ιστορικά θεμελιωμένης παρατήρησης, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι, είτε αναφερόμαστε στον μαρξιστικό διεθνισμό είτε στον νεοφιλελεύθερο διεθνισμό, στη σύγχρονη διεθνή πολιτική εκδηλώνονται διεθνισμοί δύο μορφών. Πρώτον, ο διεθνισμός των ηγετών (και μερικών στρατευμένων διανοουμένων) των εκάστοτε ηγεμονικών χωρών (ο οποίος ευνοεί τα συμφέροντα διείσδυσης των χωρών τους)· δεύτερον, οι εισαγόμενες διεθνιστικές ιδεολογίες ποικίλων αποχρώσεων στις μικρές χώρες, οι οποίες υποστηρίζουν την εξάλειψη ή

facebook, σελίδα βιβλίου

facebook, σελίδα βιβλίου

αποδυνάμωση του κράτους έθνους και της κρατικής κυριαρχίας. Δηλαδή το ίδιο ακριβώς διεθνιστικό επιχείρημα έχει συγκεκριμένη έννοια (και διαφορετικές επιπτώσεις) όταν προβάλλεται από την πλευρά ενός ισχυρού κράτους (π.χ. των ΗΠΑ ή της τέως ΕΣΣΔ) και άλλη όταν ­ συχνότατα λόγω αφελείας ­ προβάλλεται από την πλευρά ενός μικρού και αδύναμου κράτους. Εφόσον δεν υπάρχει δημοκρατική και κοινώς αποδεκτή διεθνής εξουσία πέραν και υπεράνω του κράτους έθνους, τέτοιες ιδέες, αν κυριαρχήσουν στα μικρότερα κράτη, αναπόφευκτα, καθιστούν τους φορείς τους νεροκουβαλητές των συμφερόντων των εκάστοτε ηγεμονικών δυνάμεων.
Συναφής με τα πιο πάνω ζητήματα είναι η θέση του πολέμου και της άσκησης βίας στον διεθνή χώρο, θέμα θεωρητικά απέραντο, γεγονός που καθιστά αδύνατη είτε εξάντλησή του σε λίγες γραμμές είτε ανάλυση των θεωρητικών καταδύσεων του Π.Κ. (έργο το οποίο, δικαίως, θεωρήθηκε ως ένα από τα σημαντικότερα στη διεθνή βιβλιογραφία). Πάντως, ελλείψει χώρου για εκτενή εξέταση του θέματος, είναι ίσως σκόπιμο να τονισθεί ότι η ευρωστία ορισμένων θέσεων του Π.Κ. οι οποίες προκάλεσαν μεγάλη αντίδραση στην Ελλάδα (και των οποίων η στρατηγική λογική ελάχιστα έγινε αντιληπτή) βρίσκεται ακριβώς στη μεγάλου βαθμού θεωρητική θεμελίωσή τους στο κυρίως μέρος της ανάλυσης, δηλαδή στα θεωρητικά κεφάλαια του βιβλίου. Στο πρώτο κεφάλαιο, π.χ., αναλύεται εκτενώς η σχέση «πολέμου» και «πολιτικής» για να τονισθεί η συνάφειά τους με την «κοινωνική κατάσταση» τόσο εντός όσο και μεταξύ των κρατών.
Ο πόλεμος, στο πλαίσιο αυτό, δεν μπορεί παρά να εκτιμηθεί ως μέρος του πλέγματος της «πολιτικής επικοινωνίας» μεταξύ των κρατών, «ως σύγκρουση μεγάλων συμφερόντων η οποία λύνεται αιματηρά, και μόνον ως προς τούτο διαφέρει από τις άλλες συγκρούσεις». Στο ίδιο πλαίσιο, το δίλημμα άμυνα / επίθεση (στο οποίο θα μπορούσε να ενταχθεί και η προβληματική του «πρώτου κτυπήματος» που, ίσως φυσιολογικά, τρομάζει τους μη εξοικειωμένους με τη στρατηγική ανάλυση και τους προσανατολισμούς των επιτελείων όλων των στρατών) εμπερικλείει ζητήματα που «υπαγορεύονται από λόγους, εν τέλει πολιτικούς».
Σε μια εποχή που εκτοξεύονται κατά της χώρας μας «casus belli» (δηλαδή, ουσιαστικά, απειλές «πρώτου κτυπήματος» στην περίπτωση που ασκήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώματα), αριθμητικά ίσως όσα ποτέ άλλοτε στην ιστορία των διακρατικών σχέσεων, ο στρατηγικός προβληματισμός της επιστημονικής εμβέλειας του Π.Κ. καθίσταται επίκαιρος και κρίσιμος για την «εθνική στρατηγική». «Εθνική στρατηγική» βεβαίως είναι μια έννοια η οποία, ενώ συχνά αναφέρεται στον ελληνικό πολιτικό διάλογο, τα θεμελιώδη διλήμματα και προβλήματα που εμπερικλείει ελάχιστα έχουν κατανοηθεί.

Π. ‘Ηφαιστος, Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΝΔΥΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΔΟΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Περιοδικό Πτήση-Διάστημα

kondylis_polemouΣτα ελάχιστα κείμενα στρατηγικής ανάλυσης της Ελληνικής βιβλιογραφίας προστίθεται το διεθνών προδιαγραφών και κλασικό στο είδος του βιβλίο του Παναγιώτη Κονδύλη Θεωρία του Πολέμου (Εκδ. Θεμέλιο., Αθήνα, 1997), για το οποίο ήδη έγινε λόγος στην επιφυλλίδα μου του προηγούμενου τεύχους της «Πτήσης». Πρόκειται για βιβλίο που εκδόθηκε στη Γερμανική γλώσσα το 1988 και που μεταφράσθηκε στα Ελληνικά με σημαντικές προσθήκες ως προς ορισμένες πτυχές του μεταψυχροπολεμικού διεθνούς περιβάλλοντος, καθώς και με ένα επίμετρο για ορισμένες στρατηγικές
πτυχές των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας.
Εκτιμώ ότι, το κυρίως κείμενο ίσως είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα της διεθνούς βιβλιογραφίας για το θέμα που πραγματεύεται, δηλαδή, τις ιδέες των Κλάουζεβιτζ, Μάρξ, Έγκελς, Λένιν, και όχι μόνον. Για όσους έχουν υπόψη τους τα έργα του Κλάουζεβιτζ και τις μονογραφίες του Ραϊμόν Αρόν για την Κλαουζεβιτζιανή θεωρία του πολέμου, ανάγνωση μερικών μόνον σελίδων του έργου του Παναγιώτη Κονδύλη αφήνει τον αναγνώστη με την εντύπωση πως ο διακεκριμένος Έλληνας στοχαστής, ενίοτε, ξεπερνά τους κλασικούς που επέλεξε ως σημείο αναφοράς της ανάλυσής του. Στην διεθνή βιβλιογραφία, σπάνια βρίσκει κάποιος αναλυτές που επιτυγχάνουν τις επιδόσεις του Παναγιώτη Κονδύλη.
Με γνωστικό βάθος και γνωστική ευρύτητα ως προς ένα ευρύ φάσμα αλληλοσυνδεδεμένων επιστημών (φιλοσοφία, κοινωνιολογία, ιστορία των ιδεών, ιστορία των διεθνών σχέσεων, πολιτική οικονομία των διεθνών σχέσεων, θεωρία διεθνών σχέσεων και στρατηγική ανάλυση), ο Παναγιώτης Κονδύλης κατορθώνει να προσφέρει κλασικά κείμενα που ο χρόνος θα αποδείξει την τεράστια προσφορά του. Οι δικές μου αναφορές που ακολουθούν αφήνουν τον σχολιασμό του κυρίως μέρους του βιβλίου – δηλαδή την ανάλυση του Κλάουζεβιτζ και άλλων κλασικών – για ένα άλλο σχόλιο ή για παραπομπές σε πιο εξειδικευμένες αναλύσεις στις οποίες η αναφορά στο έργο του Κονδύλη είναι πλέον υποχρεωτική.
ell_apotr_stratΣτις γραμμές που ακολουθούν θα σχολιάσω μερικά μόνον ζητήματα του επιμέτρου του βιβλίου του Παναγιώτη Κονδύλη που αφορούν την Ελλάδα. Για την ανάλυση αυτή, έγιναν ήδη ορισμένοι κακεντρεχείς χαρακτηρισμοί κατά του προσώπου του διακεκριμένου Έλληνα στοχαστή, γεγονός που προκαλεί θλίψη αλλά και ανησυχία για το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου στην Ελλάδα καθώς και για τις φασιστικές / μακαρθικές τάσεις που ολοένα και περισσότερο εμποδίζουν τον ελεύθερο στοχασμό.
Οι επιθέσεις κατά του Παναγιώτη Κονδύλη με αφορμή το έξοχο έργο του, μου θύμισε έντονα τον Κωσταντίνο Τσάτσο όταν, πρίν δύο περίπου χρόνια περιέγραψε τις ανησυχητικές τάσεις που αναπτύσσονται στον δημόσιο διάλογο στην Ελλάδα σήμερα. Όπως έγραψε ο κ Τσάτσος, ενώ ακόμη και η ζούγκλα υπόκειται σε κάποιους κανόνες, ο δημόσιος διάλογος στην Ελλάδα τους στερείται: «ο διάλογος καθορίζεται από οπλοφορούντες. Με τους οπλοφορούντες συμφωνείς ή εκτελείσαι. Χυδαιογραφούντες και χυδαιοπραγούντες, αλλά και έμμεσα όσοι τους στηρίζουν» (….) γενικεύουν τον διάλογο «καθιστώντας έτσι πολλούς τμήμα μιας διαδικασίας που θυμίζει και μυρίζει χοιροστάσιο» (Το ΒΗΜΑ, 5.11.1995). Ακριβώς, επειδή η ανάλυση που κατατίθεται τόσο στον κύριο κορμό του βιβλίου όσο και στο επίμετρό του είναι στρατηγικός προβληματισμός που βρίσκεται στην αιχμή της θεωρίας, ο Παναγιώτης Κονδύλης, δεν έπρεπε ίσως να ασχοληθεί με αφελή και ανόητα σχόλια μπερδεμένων εγκεφάλων που εκτονώνουν την φασιστική τους νοοτροπία και ταλανίζουν τους Έλληνες αναγνώστες.
Το επίμετρο του έξοχου αυτού έργου αφιερώνεται στην Ελλάδα και κυρίως στους γεωπολιτικούς συσχετισμούς Ελλάδας – Τουρκίας. Η μεγάλη αξία του επιμέτρου του βιβλίου του ΠΚ δεν έγκειται μόνον στην σύντομη – αλλά εξόχως θεμελιωμένη – αναφορά στο ολοένα διογκούμενο γεωπολιτικό ανισοζύγιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, πτυχή που πρέπει να κατανοηθεί πλήρως από τους Έλληνες πολιτικούς προτού είναι πολύ αργά.
Ο ΠΚ προχωρεί, επίσης, στην επισκόπηση των προσανατολισμών ανάπτυξης ελληνικού στρατηγικού δόγματος που θα καθιστούσε αξιόπιστη την ελληνική αποτρεπτική στρατηγική ενόψει του ολοένα και πιο δυσμενούς γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού συσχετισμού μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας. Στο πλαίσιο της ίδιας προβληματικής ο υπογράφων ανέπτυξε ορισμένες αρχικές σκέψεις το 1992 στο εισαγωγικό βιβλίο «Ελληνική Αποτρεπτική Στρατηγική» σελ. 83 – 105 αλλά και σε μικρότερα κείμενα στην «Ελευθεροτυπία» («αντεπιθετική στρατηγική», 23.3.1993), «Τα Νέα» (Στρατηγική Νίκης, 23.10.1997)  και στην Πτήση («αντεπιθετική απάντηση στην Τουρκική Απειλή», Νοέμβριος 1997).
ifestosIstoriaΣτα κείμενα αυτά καθώς και σε ορισμένα άλλα, είχα ήδη κάνει αναφορά για την ανάγκη ενίσχυση της αξιοπιστίας της ελληνικής αποτρεπτικής απειλής με την ανάπτυξη, στο πλαίσιο πάντοτε αμυντικών πολιτικών στόχων, ενός επιθετικού στρατηγικού δόγματος. Στο πλαίσιο αυτού του προβληματισμού, ο Παναγιώτης Κονδύλης, πολύ εύστοχα, επισημαίνει (σελ. 398) ότι, «όποιος θέλοντας και μη, υιοθετεί αμυντική στρατηγική στο ιστορικό και πολιτικό επίπεδο, δεν είναι γι’ αυτόν και μόνον τον λόγο υποχρεωμένος να υιοθετήσει αμυντική στρατηγική στο στρατιωτικό επίπεδο».
«Άμυνα» / «επίθεση» και στρατηγικό δόγμα
Όσοι ασχολήθηκαν, έστω και στοιχειωδώς, με την σύγχρονη στρατηγική, είναι γνωστό πως η ανάλυση για την στρατιωτική ικανότητα «πρώτου πλήγματος» εντάσσεται στην προβληματική άμυνα / επίθεση και αμυντικό / επιθετικό στρατηγικό δόγμα.
Το ζήτημα άμυνα / επίθεση, δεν αναφέρεται, κατ’ ανάγκη, σε πολιτικές επιδιώξεις επιθετικού χαρακτήρα. Όταν αναφέρεται στο στρατηγικό δόγμα ενός αμυνόμενου κράτους, σχετίζεται με την ανάγκη εξορθολογισμού των αμυντικών επιλογών με τρόπο που να καθιστά πιο αξιόπιστη, πιο εύρωστη και γι’ αυτό πιο αποτρεπτική την εθνική στρατηγική.
Η ανάπτυξη αμυντικών ή επιθετικών στρατιωτικών ικανοτήτων καθώς και του ανάλογου στρατηγικού δόγματος, μεταξύ άλλων,  σχετίζεται με

  • 1) την μορφή της απειλής, δηλαδή τις πολιτικές και στρατιωτικές επιδιώξεις του επιτιθεμένου,
  • 2) την διάταξη, δομή και ανάπτυξη των ενόπλων δυνάμεων του αντιπάλου,
  • 3) το στρατηγικό δόγμα του αντιπάλου,
  • 4) τις στρατιωτικές ανάγκες στην περίπτωση κάλυψης στόχων εκτός κρατικών συνόρων (προεκτεταμένη αποτροπή),
  • 5) τις τεχνολογικές ικανότητες του αποτρέποντος και του αποτρεπομένου και
  • 6) την ποσότητα / ποιότητα των οπλικών συστημάτων σ’ όλο το φάσμα της αντιπαράθεσης.

Στην αποτροπή, έχουμε επιθετική (ή, ορθότερα, αντεπιθετική) στρατηγική, όταν το αμυντικό δόγμα και η διάταξη των ενόπλων δυνάμεων αποσκοπεί, κατά κύριο λόγο, στην όσο το δυνατό πιο έγκαιρη (αμέσως πριν ή αμέσως μετά την έναρξη των εχθροπραξιών ή κατά την διάρκεια μιας ενδεχομένης κλιμάκωσης) καταστροφή του κυρίως σώματος των ενόπλων δυνάμεων ή άλλων ζωτικών στόχων του αντιπάλου. Επίσης, ακόμη και εάν το αμυνόμενο κράτος ουδόλως  αποσκοπεί στην προσάρτηση εδαφών, ένα στρατηγικό δόγμα αντεπιθετικού χαρακτήρα, για διαπραγματευτικούς και μόνον λόγους, σχεδιάζει την κατάληψη εχθρικού εδάφους και την καταστροφή κάθε στόχου που θα αποδυναμώσει δραστικά την στρατιωτική ικανότητα του επιτιθεμένου.
ell_apotr_stratΟυσιαστικά, οποιοσδήποτε στόχος που αποδυναμώνει δραστικά την στρατιωτική ικανότητα του αντιπάλου και / ή πλήττει σημαντικούς στόχους εις βάθος εντός της επικράτειάς του θεωρείται επιθετικού ή αντεπιθετικού χαρακτήρα. Αντίστοιχα, «αμυντική» στρατηγική ή στρατηγική απόκρουσης έχουμε όταν, με δεδομένους τους περιορισμένους στρατιωτικούς στόχους του αντιπάλου, σκοπός είναι περισσότερο η προστασία της εδαφικής επικράτειας και λιγότερο η προέλαση ή η καταστροφή των ενόπλων δυνάμεων του αντιπάλου και η κατάληψη εχθρικού εδάφους.
Συναφώς, είναι ένα πράγμα να αμυνθείς όταν δεχθείς επίθεση και άλλο πράγμα όταν οι αποτρεπτικοί σου στόχοι σε συνάρτηση με τους επιθετικούς στόχους του αντιπάλου δημιουργούν ανάγκη αποτρεπτικών ικανοτήτων αντεπίθεσης και ανταπόδωσης (ή ακόμη και «έγκαιρου» πρώτου κτυπήματος) εις βάθος εντός της επικράτειας του επιτιθεμένου καθώς και κατά στόχων που πλήττουν καίρια την στρατιωτική του ικανότητα.

Το δίλημμα ανακύπτει επειδή, ακριβώς, είναι γνωστό πως η αποτροπή είναι τόσο ισχυρότερη όσο ο αποτρέπων είναι ικανός όχι μόνον να αμυνθεί στο έδαφός του αλλά και να αντεπιτεθεί ανταποδίδοντας καίριο κτύπημα κατά των ζωτικών ικανοτήτων του επιτιθέμενου. Δηλαδή, σ’ αυτή την περίπτωση – και μάλλον προς αυτή την κατεύθυνση οδηγεί το στρατιωτικό ανισοζύγιο Ελλάδας / Τουρκίας – το πιθανό κόστος του επιτιθέμενου πρέπει να είναι όχι μόνον η αποτυχία των επεκτατικών του επιδιώξεων αλλά επίσης, η αξιόπιστη ικανότητα αντεπιθετικών κτυπημάτων με βαρύτατες γι’ αυτόν συνέπειες. Βεβαίως, για τον αμυνόμενο / αποτρέποντα, το ιδανικό θα ήταν να είχε τόσο αμυντικές όσο και επιθετικές στρατιωτικές ικανότητες.
Όμως, εάν για διάφορους λόγους – όπως στην περίπτωσή μας όπου η άγνοια και ο εφησυχασμός οδηγεί σε τρομακτικό ανισοζύγιο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας – η αποτροπή δίνει πλέον το προβάδισμα στις επιθετικού χαρακτήρα στρατιωτικές ικανότητες. Επιβάλλεται να τονισθεί η ευθύνη αυτών που στο παρελθόν υποστήριξαν την αποδυνάμωση της ελληνικής αποτρεπτικής ισχύος. Το αποτέλεσμα των θέσεων και ενεργειών τους μας οδήγησε στην σημερινή κατάσταση, όπου, ενδεχομένως, επιβάλλεται να καταφύγουμε στην λύση εσχάτης ανάγκης, δηλαδή στην ανάπτυξη επιθετικών στρατιωτικών ικανοτήτων στο πλαίσιο των αμυντικών πολιτικών μας στόχων. Για ευθύνες, κάποιος δεν έχει παρά να ανατρέξει στις συζητήσεις για τον αμυντικό προϋπολογισμό, ιδιαίτερα στην συζήτηση στην Βουλή τον Δεκέμβριο 1995, αλλά και σε μπουρδολογίες με μανδύα σοβαροφανών αναλύσεων που ρυπαίνουν τον δημόσιο διάλογο, κυρίως σε ορισμένα κυριακάτικα φύλλα.
ΚονδύληςΣε κάθε περίπτωση, εάν η Ελλάδα δεν ακολουθούσε τον ολισθηρό δρόμο του κατευνασμού και του σχεδόν μονομερούς αφοπλισμού που ανέτρεψε την ισορροπία δυνάμεων που υπήρχε την δεκαετία του 1980, η Τουρκία, ουδόλως θα αποτολμούσε επιθετικά ατοπήματα και η σταθερότητα / ειρήνη θα ήταν σχεδόν δεδομένη. Σήμερα, με δεδομένο και αυξανόμενο το ανισοζύγιο, ενώ η ανάπτυξη αποτρεπτικών επιθετικών στρατιωτικών ικανοτήτων εκ μέρους μας είναι ίσως αναπόφευκτη, αυτό δημιουργεί μερικούς σοβαρούς κινδύνους. Δηλαδή, η εξισορρόπηση της δεδομένης πλέον Τουρκικής ικανότητας πρώτου κτυπήματος με ανάπτυξη Ελληνικών αντεπιθετικών στρατιωτικών ικανοτήτων, ενώ θα βελτιώνει την αποτρεπτική μας ικανότητα συνολικά θα αυξάνει ταυτόχρονα την αστάθεια σε περιπτώσεις κρίσεων.
Στην τελευταία περίπτωση, τα κίνητρα των δύο πλευρών να κτυπήσουν πρώτοι θα αυξηθούν. Όμως, όπως θα εξηγηθεί στην συνέχεια, αυτή είναι μια παρωχημένη συζήτηση: H Τουρκική ικανότητα πρώτου κτυπήματος είναι ήδη γεγονός και η αστάθεια σε περίπτωση κρίσεως είναι δεδομένη, επειδή, ακριβώς, η Τουρκική υπεροχή σ’ όλα τα οπλικά συστήματα καθιστά δελεαστικό ένα Τουρκικό καταστροφικό πρώτο πλήγμα. Τα πάμπολλα casus belli των τελευταίων ετών είναι μια σημαντική επιβεβαίωση αυτής της θέσης που δεν έχουμε την πολυτέλεια να αγνοούμε. Ασφαλώς, δεν θα είχαμε εισέλθει σ’ αυτά τα διλήμματα, εάν εισακούονταν οι «ανησυχούντες», οι οποίοι, επί σειράν ετών προειδοποιούσαν για την ανάγκη ισορροπίας ως προϋπόθεσης ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή.
Αμυνόμενος / αποτρέπων και επιτιθέμενος / αποτρεπόμενος
Τα πιο πάνω οδηγούν στο ασφαλές συμπέρασμα πως, στο πλαίσιο της αντιπαράθεσης Τουρκίας – Ελλάδας, ο αμυνόμενος / αποτρέπων είναι η Ελλάδα και ο επιτιθέμενος / αποτρεπόμενος είναι η Τουρκία.
Αυτό επειδή η τελευταία είναι η χώρα η οποία αδιαμφισβήτητα επιδιώκει δραστική αλλαγή του εδαφικού και κυριαρχικού καθεστώτος. Εάν δεχθούμε ως ορθή την θέση πως ο συσχετισμός δυνάμεων Ελλάδας – Τουρκίας επιδεινώνεται και πως η Τουρκία είναι αναθεωρητικό κράτος, η Ελλάδα, ως αμυνόμενο κράτος, θα μπορούσε να εξακολουθήσει να έχει αμυντικούς πολιτικούς στόχους (δηλαδή να μην επιδιώκει αλλαγή του ισχύοντος εδαφικού και κυριαρχικού καθεστώτος) χωρίς όμως αυτό να την εμποδίζει να αναπτύξει επιθετικές ικανότητες στον στρατιωτικό τομέα εάν αυτό επιβάλλεται από τις ανάγκες της εθνικής στρατηγικής όπως αυτές αναφύονται λόγω των προαναφερθέντων παραγόντων (μορφή της απειλής, γεωπολιτικά δεδομένα, κτλ).

Οι αντεπιθετικές απειλές μιας τέτοιας αποτρεπτικής στρατηγικής, εάν είναι αξιόπιστες, δημιουργούν συνθήκες στο πλαίσιο των οποίων το πρώτο κτύπημα θα επικρέμαται ως «δαμόκλειος σπάθη» κατά αποσταθεροποιητικών κινήσεων του αντιπάλου. Συνολικά, ο στόχος της αποτροπής του πολέμου εξυπηρετείται τόσο περισσότερο όσο μεγαλύτερη είναι η αντεπιθετική απειλή, επειδή προκαλεί ανησυχία και φόβο στο πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο της Τουρκίας για μεγάλο κόστος εάν συνεχίσουν τις επιθετικές του στάσεις ή εάν αποτολμήσουν στρατιωτικό τυχοδιωκτισμό. Με κάθε κριτήριο αποτρεπτικής στρατηγικής, όσο πιο καταστροφική είναι η αποτρεπτική / αντεπιθετική απειλή, τόσο περισσότερο ενισχύεται η αμυνόμενη χώρα, στην προκειμένη περίπτωση η Ελλάδα η οποία υπεραμύνεται του status quo,
Κάποιοι, αφελώς, με δέος και φόβο, ανταπαντούν πως αντεπιθετικές Ελληνικές ικανότητες και στρατηγικό δόγμα που θα επισείει ή υπονοεί αποτρεπτικό πρώτο κτύπημα εκ μέρους της Ελλάδας θα προκαλέσει ανάλογη Τουρκική αντίδραση.
Όμως, πρώτο, εάν η Ελληνική αμυντική στρατιωτική ικανότητα δεν είχε αποδυναμωθεί λόγω πληθώρας ανόητων δήθεν «ειρηνιστικών» αναλύσεων υπέρ ουσιαστικά ενός μονομερούς ελληνικού αφοπλισμού, το ζήτημα θα ετίθετο διαφορετικά.
Το πρόβλημα, επαναλαμβάνεται, ανακύπτει λόγω αποδυνάμωσής μας την τελευταία δεκαετία. Η αποδυνάμωση αυτή, για την οποία υπάρχουν πολιτικές ευθύνες, αγγίζει σχεδόν κάθε διάσταση της εθνικής μας στρατηγικής, και κυρίως, την στρατιωτική μας ικανότητα, την διπλωματική μας αξιοπιστία (λόγω μειωμένης αποτρεπτικής αξιοπιστίας) και το πατριωτικό φρόνημα του λαού λόγω αντιπατριωτικού μακαρθισμού που συστηματικά παρατηρείται στον Ελληνικό δημόσιο διάλογο.
Δεύτερο, η συζήτηση περί πιθανής Τουρκικής ανταπάντησης είναι καθυστερημένη. Αυτό επειδή ήδη η Τουρκία όχι μόνον αναπτύσσει δυνάμεις που προκαλούν μια επικίνδυνη για την Ελλάδα ανισορροπία δυνάμεων, αλλά επιπλέον, όπως εξόχως θεμελιώνεται από τον Παναγιώτη Κονδύλη στο επίμετρο του βιβλίου του, επειδή η προβολή των τάσεων οδηγεί σε συνολικό γεωπολιτικό ανισοζύγιο που συνοδεύεται με πασίδηλη ηγεμονική Τουρκική στρατηγική και – αναπόφευκτα – από επιθυμία των μεγάλων δυνάμεων να αναπτύξουν πελατειακές σχέσεις με την Τουρκία στην βάση αυτού του ηγεμονισμού (ως προς τον οποίο η Ελλάδα καλείται να προσαρμοσθεί, κάλεσμα στο οποίο ανταποκρίνονται πολλοί πολιτικοί όλων των Ελληνικών παρατάξεων).
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να τονισθεί ότι – και η ανάλυση του Παναγιώτη Κονδύλη φωτίζει πλήρως αυτή την πτυχή – το στρατηγικό μας δόγμα επιβάλλεται να προσαρμοστεί στις ανάγκες της απειλής και των συσχετισμών δυνάμεων που δημιουργούν οι τάσεις όπως αυτές προβάλλονται στο ορατό μέλλον.
Όπως υποστηρίζει ο Παναγιώτης Κονδύλης, αυτή η προσαρμογή του στρατηγικού δόγματος πρέπει να διέπεται από την αμείλικτη πραγματικότητα: Δηλαδή, από το γεγονός ότι, μετά τις δικές μας πολιτικές αμυντικές και διπλωματικές επιλογές, ιδιαίτερα της τελευταίας δεκαετίας «το γεωπολιτικό δυναμικό της Τουρκίας μακροπρόθεσμα ενισχύεται, ενώ της Ελλάδας μακροπρόθεσμα συρρικνώνεται» (σελ. 398).
Σ’ αυτό το πλαίσιο, «ο επιτιθέμενος με την ιστορική και την πολιτική έννοια δεν μπορεί να είναι άλλος από την Τουρκία. Καμιά άμυνα δεν είναι τελεσφόρα, αν δεν εμπεριέχει μια δραστική τιμωρία του επιτιθέμενου, όμως η τιμωρία αυτή δεν μπορεί παρά να συνίσταται σε πράξεις, οι οποίες, αν ιδωθούν μεμονωμένα, χαρακτηρίζονται από την ισχυρή παρουσία επιθετικών στοιχείων: ο αμυνόμενος πυροβολεί με τον ίδιο τρόπfb_ifestos_pageο και για τον ίδιο σκοπό όπως και ο επιτιθέμενος» (σελ. 398).
Αυτή η θέση μας φέρνει στην τρίτη επισήμανση για την σχέση άμυνας / επίθεσης και την πιθανή αντίδραση της Τουρκίας. Δηλαδή, η επιθετική διάταξη των ενόπλων δυνάμεων αλλά και κάθε γνωστή μελλοντική ανάπτυξη των τουρκικών στρατιωτικών ικανοτήτων οδηγούν στον συμπέρασμα πως ήδη υπάρχει τόσο τουρκική πολιτική θέληση πρώτης καταστροφικής επίθεσης κατά της Ελλάδας όσο και στρατιωτικές ικανότητες που στηρίζουν τους πολιτικούς στόχους. Τα πολλά casus belli κατά της Ελλάδας, επαναλαμβάνεται, είναι σαφής απόδειξη αυτής της πραγματικότητας.
Επομένως, το πρόβλημά μας δεν είναι μια πιθανή αποσταθεροποίηση που ενδεχομένως θα οδηγήσει η δραστική αναπροσαρμογή  του στρατηγικού μας δόγματος αλλά η αναπροσαρμογή με τρόπο που θα βελτιώνει τις πιθανότητες αποτροπής του πολέμου επειδή θα καθιστά ατελέσφορη την Τουρκική επίθεση (η οποία με κάθε κριτήριο βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμενόμενη ευκαιρίας δοθείσης).
Τέλος, ένα ακόμη στοιχείο αναφέρεται όχι στην αποτροπή του πολέμου αλλά στην έκβασή του, εάν και όταν δυστυχώς η δική μας αποτροπή αποτύχει. Εάν για οποιαδήποτε αιτία – και η εξέλιξη των συσχετισμών δημιουργεί κίνητρα στην Τουρκία για εκτέλεση απειλών χαμηλής έντασης που αυξάνουν τις πιθανότητες έναρξης στρατιωτικών συγκρούσεων- αρχίσουν στρατιωτικές συγκρούσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, οι αντεπιθετικές μας ικανότητες είναι καθοριστικό στοιχείο τόσο για τον υπέρ της Ελλάδας έλεγχο της κλιμακώσεως με ενδοπολεμική αποτροπή όσο και την στρατηγική νίκη εάν παραταύτα ο πόλεμος γενικευθεί.
kondylis_polemouΣυμπερασματικά, υπάρχει ανάγκη ισορροπίας δυνάμεων μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας, γεγονός που πολλοί από καιρό υποστηρίζουν και άλλοι αντικρούουν με ψευτοδιεθνιστικά και ψευτοειρηνιστικά ρητορικά επιχειρήματα.
Η ανισορροπία είναι ήδη γεγονός και η περαιτέρω επιδείνωση των συσχετισμών περισσότερο από βεβαία. Η ανάγκη προσπαθειών εγκαθίδρυσης ισορροπίας είναι προϋπόθεση ειρήνης και σταθερότητας. Η προσαρμογή του στρατηγικού μας δόγματος, επίσης, είναι

  • 1) προϋπόθεση αποτροπής των απειλών μικρής έντασης που η προαναφερθείσα ανισορροπία δημιουργεί,
  • 2) προϋπόθεση αποτροπής ενός Τουρκικού πρώτου κτυπήματος σε περιόδους έντασης και
  • 3) προϋπόθεση ελέγχου της κλιμάκωσης εάν μολαταύτα η Τουρκία «ανοίξει την πόρτα του φρενοκομείου».

Η κατάθεση του Παναγιώτη Κονδύλη αποτελεί μια από τις σοβαρότερες αναλύσεις στο πλαίσιο αυτού του προβληματισμού και θα μπορούσε να αποτελέσει το έναυσμα σοβαρού διαλόγου για τις πιο πάνω πτυχές.

Περί Μακεδονικού

Τέλος, ως προς ένα τουλάχιστο θέμα, είναι ίσως σκόπιμο να διαφοροποιηθώ από τον Παναγιώτη Κονδύλη. Στην άχαρο ρόλο που του επιβλήθηκε να υπεραμύνεται τα αυτονόητα μετά την προδημοσίευση αποσπάσματος από το βιβλίο του στο ΒΗΜΑ (9.11.1997), επιτίθεται (όπως και στο βιβλίο του, με ηπιότερους όμως τόνους) κατά των «εθνικιστών» στον χειρισμό του Μακεδονικού. Δεν αποκλείεται ότι, μικρός ίσως αριθμός αυτών που αρνούνται να νομιμοποιήσουν τον Μακεδονικό αλυτρωτισμό στα Βαλκάνια είναι εθνικιστικών-σωβινιστικών πεποιθήσεων, όπως, αντίστοιχα, δεν αποκλείτεται πως μικρός αριθμός «ειρηνιστών» να είναι ασυνείδητα ή πληρωμένα όργανα της Τουρκικής προπαγάνδας. Όμως, θα ήταν ίσως χρήσιμο εάν ο Παναγιώτης Κονδύλης τους αντιδιάστελλε από αυτούς οι οποίοι συνιστούν την συντριπτική πλειοψηφία, και οι οποίοι, έστω και εάν καταλήγουν σε διαφορετικό από αυτόν συμπέρασμα, αρνούνται να νομιμοποιήσουν διεκδικήσεις κατά της Ελλάδας, όχι λόγω παράνοιας ή σοβινισμού αλλά λόγω εκτιμήσεων για την προβολή των συσχετισμών ισχύος και συμφερόντων στο μέλλον (οι οποίες, εκτιμήσεις, ίσως, εάν τις διαβάσει κάποιος προσεκτικά, ελάχιστα ή καθόλου διαφέρουν από τις αντίστοιχες εκτιμήσεις του ΠΚ). Η «άλλη εκτίμηση», ακριβώς, εκκινώντας από τους ίδιους περίπου συλλογισμούς με τον Παναγιώτη Κονδύλη για την εξέλιξη των συσχετισμών στα Βαλκάνια και στην Μεσόγειο, υποστηρίζει πως η νομιμοποίηση των βαθιά ριζωμένων αλυτρωτικών διεκδικήσεων στα Βαλκάνια, θα έκανε, στο μέλλον, αμελητέα οποιαδήποτε οφέλη λόγω κατευνασμού των Σκοπίων. Σε τελευταία ανάλυση, είναι φανερό πως η τεράστια σημασία θεμελιωμένων αναλύσεων όπως αυτή του Παναγιώτη Κονδύλη, δεν βρίσκεται στην προσφορά συνταγών πολιτικής προς την μια ή προς την άλλη κατεύθυνση – λάθος το οποίο, κατά καιρούς, παρασυρόμενοι στην δίνη μιας απελπιστικά χαμηλού επιπέδου δημόσιας συζήτησης για την εθνική μας στρατηγική, όλοι μας κάνουμε – αλλά στον εμπλουτισμό του επιστημονικού και ευρύτερα του δημόσιου διαλόγου με βαθυστόχαστες και θεμελιωμένες αναλύσεις που διευκολύνουν την κοινωνία και τον πολιτικό κόσμο να κάνουν τις επιλογές τους. Παίρνω το θάρρος να “συμβουλεύσω” τον Παναγιώτη Κονδύλη, όπως επιβάλλει η λαϊκή ρήση, «να αποφεύγει να αναμιγνύεται με τα πίτουρα ούτως ώστε να μειώνονται οι πιθανότητες να τον φάνε οι κότες» ή να τον απειλήσουν με “ηχορύπανση με μηχανάκια χωρίς εξάτμιση”.

[σημείωση Ιανουάριος 2009: Αυτό έγραψε σε μηνιαίο Περιοδικό ότι θα μπορούσε να κάνει δημοσιογράφος (αν θυμάμαι καλά το όνομά του είναι Ριχάρδος Σουμερίτης ή κάτι παρόμοιο, επειδή διαφωνούσε με τις επιστημονικές μου θέσεις – ο ίδιος, αν θυμάμαι καλά, επιτέθηκε κατά του Κονδύλη ο οποίος τον κονιορτοποίησε επιχειρηματολογικά – στην Ελλάδα, βεβαίως, τέτοιες κονιορτοποιήσεις δεν έχουν και πολλή σημασία] Πολλοί που επιλέγουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα την παθαίνουν, και ο Παναγιώτης Κονδύλης ίσως να αξίζει καλύτερη τύχη.

Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestos.edu.gr / www.ifestosedu.grinfo@ifestosedu.gr
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Διεθνής πολιτική 21ος  αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
ΗΠΑ: Ιστορία, Διπλωματία, Στρατηγική https://www.facebook.com/groups/USAHistDiplStrat/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης– https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν https://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos

250 352 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ
Start Typing
Privacy Preferences

When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in the form of cookies. Here you can change your Privacy preferences. It is worth noting that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we are able to offer.

For performance and security reasons we use Cloudflare
required
Our website uses cookies, mainly from 3rd party services. Define your Privacy Preferences and/or agree to our use of cookies.