«Ο Μουσταφά Ακιντζί δεν έχει πολιτική δική του. Τον άνθρωπο τον γνωρίζω. Είναι ένας ενδιαφέρων άνθρωπος, αλλά η πολιτική χαράσσεται στην Άγκυρα»,Βαν Κουφουδάκης: «Ο Μουσταφά Ακιντζί δεν έχει δική του πολιτική» τονίζει σε συνέντευξή του στον «Φ» ο Ελληνοαμερικανός ακαδημαϊκός και συγγραφέας Βαγγέλης (Βαν) Κουφουδάκης. Αναφερόμενος στην παρούσα διαπραγματευτική διαδικασία για την επίλυση του Κυπριακού, διατυπώνει την άποψη ότι «πάντα περιμένουμε κάποια άλλη χώρα ή τα Ηνωμένα Έθνη να βάλουν στο τραπέζι μια εναλλακτική λύση. Εμείς έπρεπε να είμαστε εκείνοι που έπρεπε να προτείνουμε μία νέα συνταγματική τάξη για την Κύπρο, η οποία θα είναι σύμφωνη με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι να συζητάμε λύσεις οι οποίες αντιβαίνουν τελείως το ευρωπαϊκό κεκτημένο». Για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο υποστηρίζει ότι «κάποια καλυτέρευση στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας οπωσδήποτε θα έχει επιπτώσεις πάνω στο ενεργειακό θέμα κι αυτό πρέπει να το προσέξουμε πάρα πολύ». Όσον αφορά τις αμερικανικές εκλογές και το ρόλο της ελληνοαμερικανικής κοινότητας επισημαίνει ότι οι προεκλογικές υποσχέσεις των υποψηφίων για τα ελληνικά θέματα «δεν σημαίνουν απολύτως τίποτα». Για την Ελλάδα εκτιμά ότι εκτός από την οικονομική κρίση, «υπάρχουν μεγάλοι κίνδυνοι από το προσφυγικό-μεταναστευτικό πρόβλημα».

Του Πανίκου Παναγιώτου, Νέα Υόρκη

 – Σε προεκλογικές περιόδους συνηθίζεται οι υποψήφιοι για την προεδρία των ΗΠΑ να δίνουν διάφορες υποσχέσεις για τα ελληνικά θέματα. Έχουν σημασία αυτές οι υποσχέσεις;
– Για μένα οι προεκλογικές υποσχέσεις δεν σημαίνουν απολύτως τίποτα. Απ’ ό,τι έχουμε δει από την εποχή της εκλογής του Κάρτερ τη δεκαετία του ’70, με τις υποσχέσεις για το εμπάργκο, δεν υπάρχει κανένα αποτελέσματα. Βεβαίως, για τις ανεφάρμοστες αυτές υποσχέσεις των υποψηφίων φταίνε και οι Ελληνοαμερικανοί ψηφοφόροι, το ελληνοαμερικανικό λόμπι.
– Είπατε «ελληνοαμερικανικό λόμπι». Υπάρχει και σε ποιο βαθμό;
– Έχουμε διάφορες οργανώσεις που λένε ότι προωθούν και πιέζουν για τα ελληνικά συμφέροντα. Αλλά, δυστυχώς, ούτε συντονισμός υπάρχει ούτε έχουν πια την επιρροή που είχαμε στο παρελθόν. Η επιτυχία του λεγόμενου ελληνοαμερικανικού λόμπι την περίοδο 1974-78, το πολύ μέχρι το ’80, οφειλόταν στο γεγονός ότι στο λόμπι δεν ήταν μόνο Ελληνοαμερικανοί. Ήταν οι συμμαχίες που είχαμε με άλλες πολιτικές ομάδες στο Κογκρέσο και στη Γερουσία και πετύχαμε αυτά που πετύχαμε με το εμπάργκο κατά της Τουρκίας. Σήμερα, δεν έχουμε σημαντική πολιτική γύρω από το θέμα «πού βρίσκεται» η ελληνοαμερικανική κοινότητα σε διεθνή πολιτικά θέματα. Δυστυχώς, κανείς δεν μας παίρνει στα σοβαρά.
– Σήμερα, όμως, φαίνεται ότι υπάρχει συνεργασία με το εβραιοαμερικανικό λόμπι. Ποια είναι η εκτίμησή σας γι’ αυτή την εξέλιξη;
– Ναι, υπάρχει πράγματι συνεργασία διότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν κοινά συμφέροντα και οι σχέσεις Τουρκίας και Ισραήλ ακόμα δεν είναι σε καλά επίπεδα. Αν και θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε πολύ σύντομα τι θα γίνει με την προσπάθεια του Ερντογάν να δημιουργήσει και πάλι κάποια πιο θετική πολιτική σχέση με το Ισραήλ. Προς το παρόν υπάρχει συνεργασία με το εβραϊκό λόμπι και μπορεί να βοηθήσει, αλλά πρέπει να έχουμε μακροχρόνια πολιτική γι’ αυτά τα θέματα.
– Θεωρείτε ότι η επαναπροσέγγιση Ισραήλ-Τουρκίας θα μπορούσε να ανατρέψει σε μεγάλο βαθμό τη συνεργασία που ξεκίνησε με το εβραϊκό λόμπι, αλλά και γενικότερα τη συνεργασία της Κύπρου με το Ισραήλ;
– Δεν νομίζω ότι οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ θα γυρίσουν στο επίπεδο που ήταν πριν το 2010, διότι όταν ραγίζει ο καθρέφτης είναι πολύ δύσκολο να ξεχαστεί το πρόβλημα που δημιούργησε την κρίση. Και ειδικά οι Ισραηλινοί δεν ξεχνούν και δεν συγχωρούν τέτοιους είδους πολιτική. Και επίσης, οι Ισραηλινοί έχουν πολλές αμφιβολίες ακόμα διότι ο Ερντογάν έχει αυτές τις πανισλαμικές βλέψεις, έχει τις σχέσεις του με τους Παλαιστινίους, οπότε αυτά θα συνεχίσουν να ανησυχούν την ισραηλινή κυβέρνηση και το εβραιοαμερικανικό λόμπι. Κάποια καλυτέρευση στις σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας οπωσδήποτε θα έχει επιπτώσεις πάνω στο ενεργειακό θέμα κι αυτό πρέπει να το προσέξουμε πάρα πολύ.
– Στην παρούσα προεκλογική περίοδο στις ΗΠΑ, πιστεύετε ότι υπάρχει κάποιος υποψήφιος από τα δύο κόμματα που πιθανό να αντιμετωπίσει διαφορετικά το όλο πλαίσιο των τουρκοαμερικανικών και των ελληνοαμερικανικών σχέσεων και το Κυπριακό;
– Προς το παρόν όχι. Και το λέω με την απλή σκέψη ότι μέχρι τώρα κανείς από τους υποψηφίους στο Δημοκρατικό και στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δεν έχουν συζητήσει σοβαρά τι απόψεις έχουν σε θέματα εξωτερικής πολιτικής. Ακούμε γενικότητες, αλλά καμία καθαρή σκέψη γύρω από τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, επομένως ούτε και για τα ελληνικά θέματα.
– Η ρήξη στις σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας, οι διαφορές ΗΠΑ-Τουρκίας για τους Κούρδους της Συρίας και η απόσταση που εξακολουθεί να υπάρχει μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας, σε ποιο βαθμό επηρεάζουν τα ελληνικά θέματα και πώς θα μπορούσε να αξιοποιηθεί αυτή η πραγματικότητα από Αθήνα, Λευκωσία και Ομογένεια;
– Κοιτάξτε, στην Αθήνα και τη Λευκωσία, δυστυχώς, νομίζω ότι δεν έχουμε καθαρή πολιτική στο τι γίνεται. Για τη Λευκωσία, έχω τρομερές αμφιβολίες ιδίως με την πορεία των συνομιλιών και αν καταλήξουν οι συνομιλίες σε κάποια συμφωνία, τι ακριβώς πρόκειται να βγάλουν και αν στο τέλος θα είναι ένα ανανεωμένο σχέδιο Ανάν που απερρίφθη το 2004. Από την Ελλάδα, εξωτερική πολιτική, όπως και εσωτερική πολιτική, δεν υπάρχει. Ακούμε γενικότητες, ιδεολογικές προσεγγίσεις, αλλά καμία σοβαρή ιδέα για ελληνική εξωτερική πολιτική. Η δε ελληνική εξωτερική πολιτική υποφέρει από την οικονομική κρίση. Την ίδια στιγμή, δεν έχουμε παρουσία στην Ουάσιγκτον από λόμπι ή οποιαδήποτε οικονομική παρουσία που μπορεί να επηρεάσει τους υποψηφίους για την προεδρία της χώρας. Άρα, το θέμα πέφτει και πάλι στα χέρια των Ελληνοαμερικανών, οι οποίοι δυστυχώς δεν νομίζω να είναι έτοιμοι να ενεργοποιηθούν, όπως είχαν ενεργοποιηθεί την περίοδο του εμπάργκο.
– Δηλαδή, εκτιμάτε ότι υπάρχει ένα «μεγάλο κενό» στον ελληνισμό από πλευράς στόχων, οργάνωσης και συντονισμού και επιπλέον εξαιτίας της οικονομικής κρίσης η κατάσταση έγινε χειρότερη, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει ούτε υποδομή ούτε δυνατότητα;
– Δυνατότητα υπάρχει, υποδομή δεν υπάρχει και θέληση να ξανακτίσουμε τις συμμαχίες που χρησιμοποιήσαμε τη δεκαετία του ’70 για να προστατευθούν και να προωθηθούν όχι μόνο τα ελληνικά συμφέροντα, αλλά γενικά αμερικανικά συμφέροντα σ’ αυτή την περιοχή. Και γι’ αυτό έχω πάρα πολλές αμφιβολίες και είμαι, μπορώ να πω, στεναχωρημένος και ενοχλημένος από την όλη κατάσταση.
– Για το Κυπριακό θεωρείτε ότι με την παρούσα διαπραγματευτική διαδικασία μπορεί να φτάσουμε σε ένα πανομοιότυπο σχέδιο όπως το Ανάν;
– Εκεί προχωράμε, δυστυχώς. Θα προσπαθήσουν να καλύψουν ορισμένα κενά τα οποία υπήρχαν από το σχέδιο Ανάν, αλλά δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές. Και πιο πολύ με τρομάζει το γεγονός ότι η Τουρκία, η οποία συνεχώς αμφισβητεί την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνεχίζει προκλήσεις, συνεχίζει την επεμβατική πολιτική της στην περιοχή και η κυπριακή κυβέρνηση αυτή τη στιγμή συνεχίζει τις συνομιλίες πιστεύοντας ότι ο κ. Ακιντζί θα λύσει το Κυπριακό. Ο κ. Ακιντζί δεν έχει πολιτική δική του. Τον άνθρωπο τον γνωρίζω. Είναι ένας ενδιαφέρων άνθρωπος, αλλά η πολιτική χαράσσεται στην Άγκυρα.
– Είπατε ότι γνωρίζετε τον κ. Ακιντζί. Θα μπορούσε να ανατρέψει κάποια πράγματα;

– Προσωπικά, εάν ήθελε, πιθανώς. Πραγματικά, όχι, διότι η Τουρκία καθορίζει την πολιτική των Τουρκοκυπρίων στο κυπριακό πρόβλημα. Και επίσης, μη ξεχνάτε ότι υπάρχουν έποικοι στην Κύπρο, οι οποίοι είναι σήμερα η πλειοψηφία του λεγόμενου τουρκοκυπριακού πληθυσμού. Επομένως, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Γι’ αυτό ανησυχώ για τα σχέδια που συζητούνται, διότι αν δει κανείς τις διαρροές που έχουμε για το θέμα του κοινοβουλευτικού συστήματος, η τουρκοκυπριακή μειονότητα θα έχει το βέτο σε οτιδήποτε θα συζητείται στη μελλοντική Βουλή.

Η διζωνική βασίζεται σε διακρίσεις

– Όπως γνωρίζετε, υπάρχει και η άποψη ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή, παρά συμβιβασμό και συνεταιρισμό…– Οι επιλογές είναι περιορισμένες αυτή τη στιγμή διότι επαναλαμβάνω ότι δεν υπάρχει συντονισμένη πολιτική. Πάντα περιμένουμε κάποια άλλη χώρα ή τα Ηνωμένα Έθνη να βάλουν στο τραπέζι μια εναλλακτική λύση. Εμείς έπρεπε να είμαστε εκείνοι που έπρεπε να προτείνουμε μία νέα συνταγματική τάξη για την Κύπρο, η οποία θα είναι σύμφωνη με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όχι να συζητάμε λύσεις οι οποίες αντιβαίνουν τελείως το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Λόγου χάρη, η λεγόμενη διζωνική, δικοινοτική παραβιάζει τους βασικούς κανόνες της ΕΕ, διότι βασίζεται σε διακρίσεις με εθνότητα, γλώσσα και θρησκεία. Το άρθρο 14 του Ευρωπαϊκού Συμφώνου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που είναι ο βασικός νόμος της ΕΕ, απαγορεύει αυτές τις διακρίσεις. Και εδώ, αυτή τη στιγμή, προσπαθούν να καλύψουν αυτές τις αντιφάσεις με τις λεγόμενες αποκλίσεις από το κοινοτικό κεκτημένο. Αυτά δεν θα λειτουργήσουν.– Πιστεύετε ότι είναι εφικτό να υλοποιηθούν οι σχεδιασμοί της Κυπριακής Δημοκρατίας στο θέμα των υδρογονανθράκων χωρίς επίλυση του Κυπριακού;– Η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να προχωρήσει εφόσον έχει τις κατάλληλες συμμαχίες με τις μεγάλες χώρες που έχουν επιρροή στην περιοχή. Κι αυτό σημαίνει τις ΗΠΑ, τη Ρωσία και την Κίνα. Όπως επίσης βοηθούν και οι τριμερείς συνεργασίες που έχει αναπτύξει η Λευκωσία.

　Νεοσουλτάνος ο Ερτογάν
– Μερικοί υποστήριζαν κάποτε ότι ο Ερντογάν θα λύσει το Κυπριακό. Τώρα, υποστηρίζουν ότι χωρίς τον Ερντογάν, η Τουρκία θα αλλάξει και ότι μπορεί να υπάρξει διαφορετική πολιτική έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου. Ποια είναι η άποψή σας;
– Εάν παρακολουθήσετε την τουρκική πολιτική, υπάρχει μια σταθερότητα στις θέσεις της. Λόγου χάρη, όταν η Τουρκία άρχισε να αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο από το 1973, ο Ερντογάν δεν ήταν πρόεδρος της Τουρκίας, ούτε καν ήταν σημαντική πολιτική προσωπικότητα. Υπάρχει λοιπόν μια συνέχεια και συνέπεια στην τουρκική πολιτική έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου. Ο Ερντογάν βλέπει βεβαίως τον εαυτό του ως ένα νέο σουλτάνο και τη χώρα του σαν μια νέα υπερδύναμη στη Μέση Ανατολή, αλλά βασίζει την πολιτική του σ’ αυτή τη συνέχεια και τη συνέπεια της τουρκικής πολιτικής. Και παράλληλα αυξάνει και την απειλή του ακραίου ισλαμικού στοιχείου. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε.

Η Τουρκία χρησιμοποιεί  το Προσφυγικό

-Όσον αφορά την Ελλάδα, βλέπετε «φως στην άκρη του τούνελ»;
– Αυτή τη στιγμή, τουλάχιστον απ’ αυτά που βλέπουμε και με βάση τη διαπραγμάτευση με το περίφημο κουαρτέτο, τα σημεία δεν είναι θετικά για την Ελλάδα. Και εφόσον δεν λυθεί και το θέμα του ελληνικού χρέους, δεν είναι θετικές εξελίξεις. Η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, το θέμα της ελληνικής οικονομίας βρίσκεται σε ένα τέλμα και κανείς δεν το έχει αντιμετωπίσει. Και δυστυχώς, δεν φταίνε γι’ αυτά μόνο οι ξένοι. Φταίει και η ελληνική Κυβέρνηση, η οποία δεν έχει οικονομική πολιτική.

– Το προσφυγικό-μεταναστευτικό πρόβλημα περικλείει εθνικούς κινδύνους;
– Βεβαίως, διότι δεν έχουμε μόνο αυτό το πρόβλημα, που δεν είναι μόνο ελληνικό αλλά ευρωπαϊκό, δεν έχουμε μόνο το πρόβλημα της τρομοκρατίας, αλλά έχουμε μπροστά μας μια ωμή πραγματικότητα. Η Ελλάδα βρίσκεται ξανά σε μία τελείως αδύναμη διαπραγματευτική θέση. Κι αυτό το πρόβλημα ξεκινά και πάλι από την πολιτική της Τουρκίας, για την οποία έχουν εγκριθεί δισεκατομμύρια ευρώ από την Ευρώπη για να σταματήσει το προσφυγικό κύμα που έχει κατακλύσει την Ελλάδα και χρησιμοποιεί το προσφυγικό πρόβλημα για ένα νέο τρόπο αναθεώρησης του στάτους κβο στο Αιγαίο και στα νησιά. Εδώ, υπάρχουν μεγάλοι κίνδυνοι.

Ποιος είναι

Ο δρ Βαγγέλης (Βαν) Κουφουδάκης είναι ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και επίτιμος κοσμήτορας του Κολεγίου Τεχνών και Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Περντού της Ιντιάνα των Ηνωμένων Πολιτειών. Επίσης, είναι ομότιμος πρύτανης του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και τέως πρόεδρος της ΑΔΙΠ (Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας των Ελληνικών Πανεπιστημίων). Ο δρ Κουφουδάκης είναι συγγραφέας ιστορικών βιβλίων και ασχολήθηκε εκτενώς με το κυπριακό πρόβλημα. Ανάμεσα στα βιβλία του είναι: «Κύπρος: ένα σύγχρονο πρόβλημα σε ιστορική προοπτική» και «Παραβιάσεις Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Κύπρο από την Τουρκία». Την περίοδο 1984-2002 υπηρέτησε ως επίτιμος πρόξενος της Κυπριακής Δημοκρατίας στην πολιτεία της Ιντιάνα. Έχει συγγράψει πολλές μελέτες και κείμενά του δημοσιεύτηκαν σε ΗΠΑ, Καναδά και ευρωπαϊκές χώρες, ενώ έχει δώσει διαλέξεις σε πανεπιστήμια και «δεξαμενές σκέψης» της Αμερικής και της Ευρώπης. Αυτή την περίοδο ετοιμάζει ένα καινούριο βιβλίο για την πολιτική στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολής Μεσογείου