Εγγραφείτε στο Newsletter και κερδίστε 10% έκπτωση για την πρώτη σας παραγγελία! 

Π. Ήφαιστος, Ο πόλεμος ως διαχρονικό φαινόμενο

Π. Ήφαιστος, Ο πόλεμος ως διαχρονικό φαινόμενο

Εισαγωγή 2022: Το θεμέλιο της γνώσης είναι το Παράδειγμα του Θουκυδίδη ο οποίος με μοναδικό τρόπο περιέγραψε αξιολογικά ελεύθερα τι σημαίνει ένας κρατοκεντρικός κόσμος. Μας πρόσφερε, βασικά, όλα τα αξιώματα. Για σωστές σταθμίσεις και εκτιμήσεις για οτιδήποτε συμβαίνει στον κρατοκεντρικό κόσμο η πολιτική σκέψη (πολιτική θεωρία του διεθνούς συστήματος και κάθε άλλη ανάλυση και εκτίμηση της κατάστασης στην διεθνή πολιτική) απαιτείται να εδράζεται πάνω σε αυτά τα αξιώματα. Σοβαροί στοχαστές της διεθνούς πολιτικής δεν υπάρχουν πολλοί. Είναι ακριβώς εκείνοι οι λίγοι, μετριούνται το πολύ στα δάκτυλα των δύο χεριών, των οποίων ρητά ή συνεπαγόμενα η θεωρία είναι συμβατή με τα αξιώματα. Ακριβώς, επειδή με επιπόλαιο τρόπο επικράτησε το «θεωρίες θα ακούμε τώρα», οφείλουμε να γνωρίζουμε τα εξής:

Πρώτον, θεωρία είναι απλή και κατανοητή διατύπωση,

δεύτερον, θεωρία είναι η αποτύπωση του αληθινού και του πραγματικού,

τρίτον, θεωρία είναι μόνο αυτή που είναι συμβατή με τα αξιώματα του Παραδείγματος.

Τέταρτον, τα ιδεολογικά δόγματα και ότι απορρέει από αυτά δεν έχουν επιστημονική υπόσταση έχουν και δεν είναι θεωρία. Είναι θεωρήματα και ιδεολογήματα παραμυθιάσματος Ιθαγενών αδύναμων κρατών.

Τα τελευταία στον σύγχρονο κόσμο είναι και ο κανόνας. Γιατί; Μα επειδή τους δύο τελευταίους αιώνες εισέρρευσαν χείμαρροι ανυπόστατων ιδεολογικών δογμάτων τα οποία μεταμφίεζαν τις ηγεμονικές αξιώσεις ισχύος [«Εσχατολογικό ιδεολογικό δηλητήριο και πολιτική θεολογία versus Αριστοτελική πολιτική σκέψη» https://wp.me/p3OlPy-1Ku].

Θύματα είναι εκείνα που λόγω κεκτημένης ταχύτητας κατρακυλούν, ακόμη, μέσα στον ιδεολογικό χείμαρρο του 20ου αιώνα. Νέοι αντίστοιχοι οικουμενισμοί επέρχονται. Όπως ο Edward H. Carr εξηγεί στο εμβληματικό έργο του «Η εικοσαετής κρίση» κατά την διάρκεια πέντε χιλιετιών γνωστής ιστορίας οι εκάστοτε ηγεμονικές δυνάμεις κάποιο οικουμενισμό σοφίζονταν για να μεταμφιέζουν τις ηγεμονικές αξιώσεις ισχύος.

Το ζήτημα λοιπόν είναι πως γνωρίζουμε το πραγματικό και αληθινό για τον κρατοκεντρικό κόσμο. Εδώ το ερώτημα είναι ο πόλεμος. Ο πόλεμος, κατά πρώτον, είναι το βαθύτερο διαμορφωτικό φαινόμενο της ιστορίας και κατά δεύτερον, υπάρχουν πολλών ειδών πόλεμοι (ηγεμονικοί, εθνικοαπελευθερωτικοί, επιθετικοί, αμυντικοί κτλ).

Οι βαθμίδες της πολιτικής σκέψης περί τα διεθνή, μας υπογραμμίζει ένας ακόμη μεγάλος αναλυτής, ο Martin Wight («Διεθνής Θεωρία»), εξαρτώνται από το τι λέει κανείς για τον πόλεμο. Ο Carr στον οποίο αναφερθήκαμε μόλις, μας πληροφορεί ότι καθ’ όλη την γνωστή ιστορία «ο πόλεμος παραμονεύει σε κάθε γωνιά του διεθνούς συστήματος».

Για να ολοκληρώσουμε αυτή την σύντομη εισαγωγή λέμε πως μεταπολεμικά η στρατηγική θεωρία ανάπτυξε τυπολογίες εδρασμένες πάνω στα Θουκυδίδεια αξιώματα και κυρίως σε αναφορά με την Αποτρεπτική Στρατηγική. Τώρα, δεν θα ρίξουμε το επίπεδο για να αναφερθούμε σε ύβρη που εκτόξευσε στέλεχος «ιδρύματος προτάσεων πολιτικής» (αλλού έχω ορίσει το “καζάν-καζανάνθρωποι”) χαρακτηρίζοντας την αποτρεπτική στρατηγική εθνικιστική και επιθετική στρατηγική. Ο ίδιος είχε δει στην βιτρίνα των βιβλιοπωλείων το «Περί Πολέμου» του Clausewitz και επειδή σε Αγγλική μου μονογραφία αφιερώνω δύο κεφάλαια στο μεγάλο στοχαστή του πολέμου μου εκτόξευσε ανείπωτες ύβρεις. Το ότι ο κακόμοιρος αν και φορέας τίτλου δεν γνώριζε ότι ο Clausewitz είναι αυτός που στον σύγχρονο κόσμο μετρίασε τον πόλεμο με το να τον προσαρμόσει στους πολιτικούς σκοπούς, δείχνει και την μηδενική του γνώση. Στην Ελλάδα, όμως, τονίζω με έμφαση οι διάδρομοι της εξουσίας κυριαρχούνται από φορείς τίτλων των οποίων οι θέσεις είναι αβάσταχτα λανθασμένες.  

Βέβαια, σε αυτές τις περιπτώσεις κάναμε το λάθος να συζητάμε για να του πω, στην συγκεκριμένη περίπτωση, για τον πόλεμο και τον Clausewitz πως ξέρει μόνο «ράβδος γωνία άρα βρέχει». Ότι επίσης θα πρέπει να αναζητήσει στα λεξιλόγια τον ετυμολογία της λέξης αποτροπή.

Αποτροπή λοιπόν είναι αυτό που λέει η λέξη. Στο ανταγωνιστικό, συγκρουσιακό και συχνά απειλητικό διεθνές σύστημα διατηρείς επαρκή ισχύ για να αποτρέψεις τις απειλές να μην λάβουν χώρα και αν συμβούν να αποκρούσεις την επίθεση. Θουκυδίδης, αξίωμα: «δίκαιο έχει όποιος έχει ίση δύναμη [δηλαδή ισορροπία δυνάμεων] και όταν αυτό δεν ισχύει, ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί και προσαρμόζεται» ή εξοντώνεται όπως οι Μήλιοι. Για να σταθούμε στην Ελλάδα, «κάποιοι» (καταγεγραμμένα όλα σε δημόσιες πηγές!) δεν ήθελαν αποτρεπτική στρατηγική. Συμφορά μας, πάλι μπροστά μας, και χειρότερα. Αυτή την φορά όμως τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Ενώ ακόμη και μια ίντσα κρατικής κυριαρχίας είναι πολύτιμη και ποτέ δεν εκχωρείται, το «σύστημα εναντίωσης» της εθνικής στρατηγικής μας οδήγησε στην τραγική κατάσταση να μην εφαρμόσουμε τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου της θάλασσας (Αιγιαλίτιδα, υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ – το ίδιο για την Κυπριακή Δημοκρατία όπου αντί διεθνούς και ευρωπαϊκής νομιμότητας διολισθαίνουμε σε τουρκική επικυριαρχία και στρατηγική παγίδευση της Ελλάδας). Η εφαρμογή του διεθνούς δικαίου διπλασιάζει περίπου την κρατική μας κυριαρχία. Ας το κάνουμε σαφές: Κανείς δεν έχει το δικαίωμα μιας τόσο μεγάλης βλάβης κατά της πατρίδας. Να θυμίσουμε και τον Hans Morgenthau που διαμόρφωσε την Αμερικανική πολιτική σκέψη μεταπολεμικά ο οποίος εύστοχα παρατήρησε ότι «βιώσιμο είναι εκείνο το κράτος το οποίο διαθέτει επαρκή ισχύ (και εθνική στρατηγική) εφαρμογής των προνοιών του διεθνούς δικαίου για την Επικράτειά του».

Για να σταθούμε όμως στον πόλεμο, τυγχάνει σε χώρες οι οποίες καταστέλλονται πολιτικά (αλληλουχία εκλεγμένων μοναρχών), οικονομικά (διεθνικοί κερδοσκόποι και τοκογλύφοι) και πνευματικά (εθνομηδενισμός), ένας ετερόκλητος όχλος φορέων επιστημονικών τίτλων που συχνά καμιά σχέση δεν έχουν με την διεθνή πολιτική πλήττουν τον πολιτικό και στρατηγικό ορθολογισμό. Στην αποτρεπτική στρατηγική εκτοξεύουν το ηλίθιο και γι’ αυτό αήττητο «πόλεμο θέλετε;».

Απαιτείται πολιτική, οικονομική (αληθινή όχι εκποίηση του δημόσιου και ιδιωτικού πλούτου) και πνευματική ανασύνταξη. Εάν αργήσουμε να λάβουμε υπόψη πως προχωρώντας βαθύτερα στον 21 αιώνα το διεθνές σύστημα θα γίνεται ολοένα και πιο συγκρουσιακό και θανατηφόρο για τους απρόσεκτους, τους αδύναμους και τους στερούμενους γνώση για την διεθνή πολιτική. Στην περιφέρεια της Ελλάδας οι στρατηγικές ανακατατάξεις είναι καταιγιστικές, οι αναθεωρητισμοί το κύριο γνώρισμα του συστήματος και οι ανακατατάξεις συνόρων ή και η διάλυση κρατών καθημερινό φαινόμενο.   

Η εισήγηση

Η πολιτική θεωρία του διεθνούς συστήματος είναι η ιατρική της διεθνούς πολιτικής. Ο εξορκισμός του πολέμου που αποτελεί την κύρια «ασθένειας» του διεθνούς συστήματος, δεν ωφελεί αλλά βλάπτει. Η σωστή διάγνωση των αιτιών των παθολογιών του πολέμου ως του κυριότερου φαινομένου της διεθνούς πολιτικής είναι το αντίστοιχο της διάγνωσης των ασθενειών στην συμβατική ιατρική. Η διάγνωση είναι αναγκαία για την θεραπευτική αγωγή. Για κάθε ασθένεια όταν γίνεται λάθος διάγνωση των αιτίων έχουμε λανθασμένη θεραπεία, βλάβες ή και θάνατο.
Ο πόλεμος ως φαινόμενο είναι διαχρονικός και αδιάλειπτα επαναλαμβανόμενος. Συνοδεύει τον πολιτικό πολιτισμό πέντε περίπου χιλιάδες χρόνια ιστορικής διαδρομής. Από τότε δηλαδή που οι άνθρωποι οργανώθηκαν σε πολιτικές ομάδες, έθεσαν σκοπούς και οργανώθηκαν κοινωνικοπολιτικά για να ορίζουν την εσωτερική τάξη και να αμύνονται κατά εξωτερικών απειλών.
Οι εξωτερικές απειλές είναι εγγενείς με την φύση του διεθνούς συστήματος: Άνισα κράτη, άνισης ισχύος, άνισων πόρων και άνισης ανάπτυξης. Κύρια αποστολή του Πολιτειακού συστήματος, εξάλλου, είναι ο τερματισμός του πολέμου ενδοκρατικά με το να θεσπίζει κριτήρια πολιτικής ηθικής και διανεμητικής δικαιοσύνης που νομιμοποιούν τις διανεμητικές λειτουργίες της ισχύος και τις πολιτικοοικονομικές ιεραρχίες.  [Οντολογική θεμελίωση του Πολιτικού και ο ρόλος της ισχύος στην αθέσπιστη διεθνή πολιτική: Πολιτικός στοχασμός versus Πολιτική Θεολογία http://wp.me/p3OlPy-1no]
Κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν υπάρχει στην διεθνή πολιτική αλλά είναι αδύνατο να υπάρξει καθότι απουσιάζει μια παγκόσμια κοινωνία και ένα παγκόσμιο κοινωνικοπολιτικό σύστημα που θα θέσπιζε τις διανεμητικές λειτουργίες της άνισης ισχύος μεταξύ κρατών. Τα κράτη συνάπτουν συμφωνίες, βέβαια και δημιουργούν διεθνείς θεσμούς. Όμως, αφορούν αποκλειστικά μόνο την διεθνή τάξη όχι κάποια παγκόσμια δικαιοσύνη που θα ορίζει και θα παράγει δίκαιο για την χάραξη των συνόρων και την αντικειμενική απόφανση όταν υπάρχουν διαφορές. Συχνά τα κράτη τηρούν τις συμφωνίες για την διεθνή τάξη αλλά πολλές άλλες φορές δεν τις τηρούν οπότε έχουμε ισορροπία δυνάμεων ή πόλεμο: «Δίκαιο υπάρχει όταν υπάρχει ίση δύναμη (ισορροπία δυνάμεων) και όταν αυτό δεν ισχύει ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί και προσαρμόζεται» (Θουκυδίδης, διάλογος Μήλιων και Αθηναίων)
Ο πόλεμος είναι ως εκ τούτου το σημαντικότερο φαινόμενο της ιστορίας. Ιστορικά ο ρόλος του ήταν καταστατικός για την συγκρότηση του διεθνούς συστήματος. Δύο ταγοί των διεθνών σχέσεων, ο Martin Wight και ο Hans Morgenthau, σωστά επισήμαναν, ο μεν πρώτος ότι «μπορεί κανείς να αξιολογήσει την εμβρίθεια και την οξυδέρκεια ενός διεθνολόγου μελετώντας την άποψή του για τον πόλεμο», ο δε δεύτερος ότι «όταν σε μια χώρα αντί καλής θεωρίας διεθνών σχέσεων επικρατήσουν τσαρλατανιές, συρρικνώνεται ή και εκμηδενίζεται».
Μιλώντας ή γράφοντας στην Ελλάδα και στην Ελληνική γλώσσα είναι σκόπιμο να τονιστεί ότι είναι θανατηφόρο όταν ακούγονται ανεύθυνα και επιπόλαια πράγματα για τον πόλεμο, πολύ περισσότερο όταν αυτό αφορά την αποτροπή απειλών κατά της εθνικής ανεξαρτησίας, δηλαδή κατά του δικαιώματος μιας κοινωνίας να είναι συλλογικά ελεύθερη, να αυτοπροσδιορίζεται με βάση την ανθρωπολογική ετερότητά της, τον πολιτισμό της και τις πολιτικές της παραδόσεις και να διασφαλίζει εσωτερική ευταξία/ευνομία και εξωτερική ασφάλεια.
Πολύ περισσότερο όταν στην Ελλάδα και στην Κύπρο τις τελευταίες δεκαετίες συστηματικά ροκανίζονται οι ιστορικές εθνικές και κοινωνικές μας δομές, ο πολιτισμός μας και οι πολιτικές μας παραδόσεις και όταν απλουστεύονται ή ακόμη και εξισώνονται κάποια δικά μας λάθη ή παραλείψεις με τις θηριώδεις και κρατικά υποκινούμενες πράξεις αυτών που απειλούν οι οποίοι τυγχάνει να έχουν ένα βαρύ μητρώο αναθεωρητισμού, εθνοκαθάρσεων και γενοκτονιών. Ιστορικά αλλά και στις μέρες μας.
Μια κοινωνία παθαίνει μεγάλες ζημιές εάν η συντριπτική πλειονότητα των μελών της δεν κατανοεί ότι η πολιτική μας συγκρότηση, η ελευθερία μας και η εθνική μας ανεξαρτησία είναι ζητήματα αλληλένδετα και συναρτώνται με την ικανότητά μας να τα υπερασπιστούμε στην διεθνή πολιτική. Ούτως ή άλλως, η Ελλάδα και η Κύπρος αμύνονται και ο πόλεμος έχει την έννοια της αποτροπής των αναθεωρητικών απειλών.
Περιγραφικά για να κατανοηθεί ο εγγενής χαρακτήρας του πολέμου στην διαμόρφωση του διεθνούς συστήματος αναφέρεται ότι μόνο σε δέκα περίπου πολέμους του 20ου αι. σκοτώθηκαν πάνω από 200 εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ οι συμπαρομαρτούσες κακουχίες είναι απροσμέτρητες. Το ζήτημα επομένως δεν είναι ο εξορκισμός αυτής της παθολογίας του διεθνούς συστήματος αλλά η κατανόηση και αντιμετώπιση των αιτίων του.
«Μόνο δακρύβρεκτοι Παπάδες δεν μπορούν να αντιληφθούν ποιες αναγκαιότητες διέπουν τον πόλεμο που αποτελεί κινητήρια δύναμη της ιστορίας τεράστιου μεγέθους», γράφει ο Λένιν, για να συνεχίσει, ότι «το σύνθημα ειρήνη με κάθε αντίτιμο είναι απαράδεκτο γιατί έτσι συγκαλύπτεται το γεγονός ότι κάθε ειρήνη όπως και κάθε πόλεμος επιδιώκει ορισμένους σκοπούς».
Επίσης, λέει ο Λένιν, «μονάχα όταν θα έχουμε νικήσει ολότελα την αστική τάξη σ’ ολόκληρο τον κόσμο θα καταστούν αδύνατοι οι πόλεμοι». Το πρόβλημα όμως είναι ότι κάποιοι άλλοι κάτι άλλο λένε ανάλογο και αντίστοιχο αντιπαρατίθενται συχνά πολεμώντας.
«Όταν το ισλάμ θα κυριαρχήσει στον πλανήτη ..» λένε οι Μουσουλμάνοι. Οι στρατιώτες της Θεοκρατικής Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, οι  Σταυροφόροι, έλεγαν ότι ειρήνη θα έχουμε όταν θα νικήσουν τους Μουσουλμάνους, ενώ όπως όλοι ξέρουμε, κύριος στόχος τους ήταν η κατεδάφιση της ανθρωποκεντρικής Βυζαντινούς Οικουμένης.
«Μέχρι να έχουμε καθεστώτα όμοια με των αγγλοσαξόνων», διαβάζαμε σε πολλά «επιστημονικά» κείμενα μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, έχουμε «δικαίωμα» να εισβάλλουμε, να βομβαρδίζουμε και να κατέχουμε. Το αποτέλεσμα της κατεδάφισης των κρατών από αυτές τις επεμβάσεις το βλέπουμε: Εκατομμύρια νεκροί και πρόσφυγες.
«Όταν θα έχουμε κομφουκιανισμό σε ολόκληρο τον  κόσμο» θα μας πουν οι Κινέζοι όταν θα αισθανθούν ότι έχουν ικανότητα πλανητικής προβολής ισχύος. Γιατί όπως σωστά έγραψε ο Edward H. Carr, όλες οι ηγεμονικές δυνάμεις όλων των ιστορικών εποχών εφεύρισκαν οικουμενικά κριτήρια μεταμφίεσης των ηγεμονικών αξιώσεων ισχύος.
Ως κύρια αίτια πολέμου που θα πρέπει να υπογραμμίσουμε είναι, πρωτίστως, η ανισομέρεια μεγεθών και κατανομής ισχύος που προκαλούν άνιση ανάπτυξη σε όλες τις πιθανές εκδοχές της –πληθυσμιακές, τεχνολογικές, πλουτοπαραγωγικές, ιδεολογικές, στρατιωτικές, συμμαχικές κτλ– και που φέρνουν διλήμματα ασφαλείας. Μαγικός τρόπος να κάνεις τον πλανήτη επίπεδο και ισομερώς διαιρεμένο δεν υπάρχει.
Όταν δε υπάρχουν διαφορές για τις οριοθετήσεις μεταξύ κρατών για λόγους που είναι σύμφυτοι με την φύση του ανθρώπου και των κοινωνικών οντοτήτων και κυρίως της πολιτικής τους συγκρότησης, της ευημερίας τους και της αυτοσυντήρησής τους, τα κράτη προβάλλουν αξιώσεις ισχύος οι οποίες όταν συγκρούονται έχουμε πολεμική σύρραξη εκτός και εάν ισορροπία δυνάμεων (η «ίση δύναμη» του Θουκυδίδη).
Στο σημείο αυτό, ακριβώς, απαιτείται να υπογραμμίσουμε ότι ο πόλεμος δεν είναι μόνο η πολεμική σύρραξη. Ο πόλεμος ως διεθνές φαινόμενο είναι μια μεγάλη αλυσίδα με πολλούς κρίκους. Αρχίζει από την πρόθεση, προχωρεί στην προετοιμασία και την χάραξη και εφαρμογή στρατηγικής εκπλήρωσης των σκοπών.
Οι σκοποί αυτοί εκπορεύονται πολιτικά και ο πόλεμος ως φαινόμενο στην εποχή του πολιτικού πολιτισμού κανονικά περιορίζεται από τους σκοπούς που ορίζει η πολιτική. Αυτή είναι και η ερμηνεία της περίφημης θέσης του Κλάουζεβιτσς ότι στην διεθνή πολιτική «ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα».
Τελικά, καταμαρτυρείται ότι με δεδομένη την ασυμμετρία μεταξύ των κοινωνιών, σε συνδυασμό με την άνιση ανάπτυξη και με δεδομένη την παράλληλη ποικιλομορφία, σκοπών, βουλήσεων, συμφερόντων, κοσμοαντιλήψεων και κοσμοθεωριών, ηθικών επιταγών και θρησκευτικών δομών μεταξύ των κοινωνικών οντοτήτων όπως διαμορφώνονται ιστορικά, ιστορικά ο πόλεμος αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί το κυριότερο διανεμητικό μέσο των διεθνών σχέσεων.
Τα σύνορα χαράσσονται μετά τον τελευταίο πόλεμο και συνήθως προς όφελος του νικητή, η διατήρηση του ισχύοντος κυριαρχικού καθεστώτος συνεχίζεται εφόσον υπάρχει ίση δύναμη, δηλαδή ισορροπία δυνάμεων και όταν ο πόλεμος δεν αποφεύγεται με αποτροπή του αμυνόμενου το κύριο νόμισμα είναι της διαμάχης είναι η εκατέρωθεν ισχύς.
Αυτές οι διαπιστώσεις επιτείνονται από το ιστορικά επίσης καταμαρτυρούμενο γεγονός ότι η διεθνής δομή απορρέει από τον πόλεμο. Τα κράτη τα γεννά και τα συντηρεί ο πόλεμος: Την σύγχρονη εποχή, διαπιστώνει ο Raymond Aron, «δεν υπάρχει ούτε ένα κράτος που να μην προέκυψε μέσω πολέμων, συγκρούσεων και συχνά μέσα από γενοκτονίες και εθνοκαθάρσεις». Την κατάκτηση της ανεξαρτησίας ακολουθούν πόλεμοι διασφάλισής της που επαναλαμβάνονται περιοδικά.
Είναι άκρως επικίνδυνη η αφελής, ουτοπική και ανιστόρητη γνώμη ότι ο Γιάννης, ο Μεχμέτ, ο Σμίθ, ο Γιόχαν και η Μαρία, βρίσκονται, πίνουν, χορεύουν, αγαπιούνται και στην συνέχεια γι’ αυτό μπορούν να έχουν κοινή πολιτική και πολιτειακή συγκρότηση της οποίας η βιωσιμότητα θα εξαρτάται από τις διαπροσωπικές σχέσεις και από αισθητικά κριτήρια. Η «Πολιτεία» είναι πολύ περισσότερα πράγματα και τέτοιες αφέλειες ενέχουν αιματηρές συνέπειες.
Πέραν κάθε άλλου και πρωτίστως, κάθε άνθρωπος είναι μέλος ενός έθνους, μιας πολιτικής παράδοσης, ενός πολιτισμού και ενός εθνοκράτους. Αναμφίβολα οι πολιτισμοί και οι πολιτικές παραδόσεις δεν είναι μέσα σε στεγανά κουτιά. Είναι ένα πράγμα όμως η ώσμωση πολιτισμών και παραδόσεων και άλλο η συγκρότηση γύρω από αυτά κοσμοθεωρητικών θεμελίων πάνω στα οποία όλα εδράζονται, λειτουργούν, αλλάζουν και αναπτύσσονται.
Τον εθνοκρατοεντρικό κόσμο δεν τον διαίρεσε κάποιος με κάποιο μαγικό τρόπο αλλά οι ίδιες οι κοινωνίες με το να αξιώνουν πολιτική κυριαρχία, δηλαδή εθνική ανεξαρτησία τον διαφοροποίησαν σε διαφορετικές και διαφορετικά κινούμενες εθνικά και πολιτικά κυρίαρχες κοινωνίες. Η τελευταία κωδικοποίηση και επικύρωση αυτού του «καθεστώτος» έγινε στον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ τον οποίο όποιος ενδιαφέρεται να κατανοήσει την διεθνή πολιτική έχει συμφέρον να διαβάσει πολύ προσεκτικά. Να τον διαβάσει επιπλέον και να κατανοήσει:
Πρώτον, τον θολό χαρακτήρα των υψηλών αρχών του διεθνούς δικαίου (που προσδιορίζουν το καθεστώς της εθνικής ανεξαρτησίας που παραδόξως αποτελεί και την μόνη κοινή υψηλή κοσμοθεωρητική αρχή μεταξύ των κρατών. Είναι η μόνη κοινή κοσμοθεωρία όλων των εθνών, είναι η «Κοσμοθεωρία των Εθνών». Η μόνη κοσμοθεωρία των εθνών είναι η εθνική ανεξαρτησία την οποία όμως υπερασπίζονται αδιάλειπτα υπό συνθήκες όπου επειδή η διεθνής πολιτική είναι αθέσπιστη «η ισχύς είναι το κύριο νόμισμα» που προσδιορίζει την έκβαση.
Δεύτερον, τον ακόμη πιο θολό χαρακτήρα των δεσμεύσεων, των προνοιών για ειρηνική επίλυση των διαφορών, της μη επέμβασης, του δικαιώματος άμυνας, της λειτουργίας του Συμβουλίου Ασφαλείας και οτιδήποτε άλλο αποσκοπεί να διατηρήσει την διεθνή τάξη.
Μια βιώσιμη πολιτεία απαιτεί ανθρωπολογική συνοχή που συγκροτείται εντός ενός δυναμικού κατ’ αλήθειαν συλλογικού βίου και που προϋποθέτει σύμμειξη και μέθεξη ανθρωπίνων ετεροτήτων. Έτσι προσδιορίζεται διαχρονικά η ανθρωπολογική ετερότητά της.
Ανθρωπίνων ετεροτήτων που είναι προικισμένες με διαφορετικά κοσμοθεωρητικά και ηθικά συστήματα, κοσμοαντιλήψεις, ιστορικές πολιτισμικές διαμορφώσεις και μεταφυσικά ηθικά συστήματα. Αφετηρία των κοσμοθεωρητικών τους συγκλίσεων είναι οι αγώνες εθνικής ανεξαρτησίας πάνω στους οποίους κτίζουν ηθικά επικυρωμένες και γι’ αυτό νομιμοποιημένες και βιώσιμες πολιτειακές δομές.

Ο J.F.C. Fuller, στο μνημειώδες έργο του για την ιστορία του πολέμου παρατηρεί ότι «ξεκινώντας από τα αρχαιότερα στοιχεία που έχουμε για τον άνθρωπο και φτάνοντας μέχρι τη σύγχρονη εποχή ο πόλεμος ήταν η κυρίαρχη ενασχόλησή του.
Ουδέποτε έχει υπάρξει κάποια περίοδος της ανθρώπινης ιστορίας εντελώς απαλλαγμένη από τον πόλεμο και σπανίως έχει περάσει πάνω από μία γενιά, χωρίς να υπάρξει μία μεγάλη σύγκρουση: Οι μεγάλοι πόλεμοι εμφανίζονται σχεδόν τόσο τακτικά όσο οι παλίρροιες».
Ακόμη πιο σημαντικό, σημειώνει, «ο οργανωμένος πόλεμος φαίνεται ότι ήταν άγνωστος πριν την εμφάνιση του πολιτισμού». Συναρτήθηκε όχι μόνο με την πολιτική συγκρότηση αλλά και με την διαιώνιση των κρατών υπό συνθήκες απουσίας προϋποθέσεων νομιμοποιημένης διεθνούς εξουσίας.
Για να το πούμε συντομογραφικά, η πολιτικός πολιτισμός με αφετηρία τις απαρχές της αρχαιότητας και όπως εξελίχθηκε έκτοτε, έφερε τάξη και νομιμοποιημένη διανεμητική δικαιοσύνη στο εσωτερικό κάθε πολιτειακά οργανωμένης κοινωνικής οντότητας, πλην άφησε ανοικτό και άλυτο το πρόβλημα των διανεμητικών προϋποθέσεων μεταξύ των κρατών.
Κύρια προϋπόθεση πολιτικής ύπαρξης ενός έθνους είναι η εθνική ελευθερία της κοινωνικής οντότητας που το ενσαρκώνει, κάτι που είναι συνώνυμο της εθνικής ανεξαρτησίας και της δημιουργίας μιας ανεξάρτητης και θεσμικά βιώσιμης πολιτειακής δομής.
Εύστοχα ο αιώνιος Θουκυδίδης διαπιστώνει ότι στην διεθνή πολιτική «όσοι είναι ελεύθεροι το χρωστούν στην δύναμή τους» για να υπογραμμίσει ακόμη ένα αξίωμα που προαναφέραμε αλλά αξίζει να υπενθυμίσουμε ξανά, ότι δηλαδή στην διεθνή πολιτική, αναπόδραστα, «δίκαιο υπάρχει όταν υπάρχει ίση δύναμη και όταν αυτό δεν συμβαίνει ο ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί και προσαρμόζεται». Αμείλικτες αλήθειες, προσθέτω, οι οποίες πλήττουν ανελέητα όποιον δεν την λάβει πλήρως υπόψη.
Εξίσου σημαντικές αιτίες πολέμου είναι οι κατά καιρούς ανέφικτες και ατελέσφορες επαναστατικές αξιώσεις ένωσης του πλανήτη που προκαλούν εμφύλιες και διακρατικές συγκρούσεις, τα κατάλοιπα των διενέξεων της μετά-αποικιακής εποχής, οι αναθεωρητικές συμπεριφορές των περιφερειακών ηγεμονικών κρατών και τα διεθνικά φαινόμενα που δρουν ανεξέλεγκτα και τα οποία στις μέρες μας συμπεριλαμβάνουν τρομοκράτες, λαθρομετανάστες, χρηματοοικονομικούς συντελεστές και ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται και χρησιμοποιούνται υπόγεια και εργαλειακά από εγκληματίες ή τις μυστικές υπηρεσίες των κρατών.
Υπό διαχρονικό πρίσμα, τώρα, απλά υπενθυμίζω γνωστές διαδρομές, όπως η συγκρότηση των κλασικών πολιτειών, η σύγκρουσή τους με τους Μήδους την οποία διαδέχθηκε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος, ο πολιτικός και πολιτισμικός εμβολισμός της δεσποτικής Ανατολής από τον Μέγα Αλέξανδρο, τους Ρωμαϊκούς πολέμους και την Μεσαιωνική Θεοκρατική φάση.
Η μόνη ιστορική στιγμή σταθεροποίησης μιας σχετικής ειρήνης μεταξύ των εθνών μιας περιοχής ήταν στο εσωτερικό της Βυζαντινής Οικουμένης, για την οποία ότι και να ειπωθεί θα είναι λίγο.
Ο πόλεμος σχεδόν έγινε θεσμός όταν τον 15ο και 16ο αιώνα με τους φεουδάρχες και τις αριστοκρατικές δομές, στις ηγεμονικές αξιώσεις της σύγχρονης εποχής και στην αποικιοκρατία. Στην ίδια την Ευρώπη το σύστημα ισορροπίας δυνάμεων («ίση δύναμη» ως προϋπόθεση σταθερότητας) επέτρεψε την ανάδειξη του αστικού κράτους, τους πολέμους διαδοχής και τους πολέμους δημιουργίας των εθνοκρατικών δομών της Ευρώπης όπως τις γνωρίζουμε στις μέρες μας. Αυτές οι δομές για να επιτύχουν κοινωνική συνοχή εκτός από εθνοκαθάρσεις συνοδεύτηκαν από ρατσιστικές παραδοχές περί κρατικής συνοχής, εκτέλεση γενοκτονιών και τους δύο τελευταίους πολέμους.
Ακόμη πιο σημαντικό, οι άξονες των συγκρούσεων, ιδιαίτερα τον 19 και 20 αιώνα ήταν οι υλιστικές ιδεολογίες του διεθνιστικού φιλελευθερισμού, του ναζισμού και του κομμουνισμού. Ανθρωπολογικά εξομοιωτικές σε ένα κόσμο ο οποίος, εν τούτοις, είναι διαφοροποιημένος. Αυτή είναι και η βασική διαφορά μεταξύ ιδεολογικών δογμάτων και Αριστοτελικής αντίληψης της πολιτικής. [ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΣΜΟΣ, ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΟΝΤΕΡΝΙΣΤΙΚΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ http://wp.me/p3OqMa-1jx]
Οι εκάστοτε προτεινόμενες οικουμενικίστικες θεραπείες κατά του πολέμου φαίνεται να οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα. Παρά τις πολλές ιδεολογικές εσχατολογίες, κάθε εγχείρημα επίτευξης εξομοιωμένης παγκόσμιας κοινωνίας ή τεχνητών κρατικών δομών που δεν λαμβάνουν υπόψη την εθνική συγκρότηση της κοινωνίας, αναπόδραστα απολήγει σε αβάστακτες ανθρώπινες κακουχίες και κυρίως σε ιδεολογήματα και θεωρήματα που μεταμφιέζουν τις ηγεμονικές αξιώσεις ισχύος. Στην διεθνή πολιτική «όσα ωφελούν τους ιδιοτελείς τα προπαγανδίζουν οι αφελείς», επισημαίνει ο πάντοτε ορθός Παναγιώτης Κονδύλης.

Μετά από πολλές παλινωδίες των δύο τελευταίων αιώνων φαίνεται ότι η επισήμανση του Kenneth Waltz για την ουσία του διλήμματος είναι ανυπέρβλητη: «Μπορεί κάποιος να πιστεύει ότι η παγκόσμια κυβέρνηση και η διαρκής ειρήνη είναι συνώνυμα, αλλά μπορεί επίσης να είναι πεπεισμένος ότι ένα παγκόσμιο κράτος θα ήταν μια παγκόσμια τυραννία και ως εκ τούτου να προτιμά ένα σύστημα εθνών-κρατών με διαρκή κίνδυνο πολέμου από ένα παγκόσμιο κράτος με υπόσχεση δι­αρκούς ειρήνης».
Ο πόλεμος υπό αυτό το πρίσμα αναμένεται να είναι ακόμη πυκνότερος τον 21ο αιώνα των αναδυόμενων πολλών μεγάλων δυνάμεων που επιβεβαιώνουν τον Μπίσμαρκ ο οποίος διατύπωσε μια μεγάλη αλήθεια όταν είπε ότι: «το ζήτημα δεν είναι τι γίνεται όταν συμφωνούν οι μεγάλες δυνάμεις αλλά τι γίνεται όταν διαφωνούν και συγκρούονται».
Ο μεταμοντέρνος ανθρωπολογικός μηδενισμός πολλών κοινωνιών, προσθέτει ο Παναγιώτης Κονδύλης, μπορεί αυτό να σημαίνει, επιπλέον, ότι τον 21ο αιώνα ενδέχεται πολλές συγκρούσεις να διεξάγονται σε στοιχειακή βάση όπως την εποχή της βαρβαρότητας, οπότε θα είναι ακόμη πιο τραχείες και αμείλικτες απ’ ότι στο παρελθόν.
Ολοκληρώνω λέγοντας ότι οι νεοέλληνες και σε αντίθεση με τις απίστευτες ιδεολογικές σαπουνόφουσκες τις πρώτες Μεταψυχροπολεμικές δεκαετίες, απαιτείται να γνωρίζουν ότι στην διεθνή πολιτική ο πόλεμος παραμονεύει σε κάθε γωνιά του διεθνούς συστήματος (Edward H. Carr).
Έτσι ήταν, έτσι είναι και έτσι μάλλον πάντα θα είναι ενόσω τα προαναφερθέντα αίτια πολέμου δεν εξαλείφονται. Όπως ισχύει για κάθε άλλη κοινωνία, οι Έλληνες απαιτείται να γνωρίζουν πρωτίστως ότι εσωτερική κυριαρχία και εξωτερική κυριαρχία είναι άρρηκτα αλληλένδετα ζητήματα και ότι η αναγκαία και μη εξαιρετέα ισχύς του κράτους είναι συνάρτηση τόσο υλικών μέσων όσο και της κοσμοθεωρητικής ευρωστίας των μελών της κοινωνίας.
Όπως για κάθε κοινωνία στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον, το κράτος μας είναι η ελευθερία μας, η αποτρεπτική κρατική δύναμή και το πνευματικό της αίμα. Δηλαδή, οι μακραίωνες εθνικές μας κοσμοθεωρίες που ενσαρκώνουν τις οικουμενικές κατακτήσεις της δημοκρατίας, της εθνικής ανεξαρτησίας και της πολιτικής ελευθερίας.
Ο πόλεμος δεν έχει δικούς του ανεξάρτητους σκοπούς. Πάντα υπηρετεί και πρέπει να υπηρετεί πολιτικούς σκοπούς. Στην δική μας περίπτωση στην ανελέητα ανταγωνιστική διεθνή πολιτική που θα γίνεται ολοένα και πιο συγκρουσιακή ενόσω αναδύεται το πολυπολικό διεθνές σύστημα, ο πολιτικός σκοπός είναι να αμυνόμαστε κατά όποιου απειλεί την Πολιτεία μας, την Δημοκρατία μας και την Ελευθερία μας.
*Εισήγηση συνεδρίου)
Πηγή: www.ifestos.edu.gr – http://wp.me/p3OqMa-1nr
Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestos.edu.gr / www.ifestosedu.grinfo@ifestosedu.gr
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Διεθνής πολιτική 21ος  αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
ΗΠΑ: Ιστορία, Διπλωματία, Στρατηγική https://www.facebook.com/groups/USAHistDiplStrat/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμόςhttps://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης– https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν https://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos

345 210 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ
Start Typing
Privacy Preferences

When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in the form of cookies. Here you can change your Privacy preferences. It is worth noting that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we are able to offer.

For performance and security reasons we use Cloudflare
required
Our website uses cookies, mainly from 3rd party services. Define your Privacy Preferences and/or agree to our use of cookies.