Π. Ήφαιστος, Τουρκικές ενέργειες στρατηγικού χαρακτήρα και βαθύτατων προεκτάσεων. Οι ύβρεις πάντα φέρνουν Νέμεση

Εισαγωγή. ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ

Με κάθε κριτήριο στρατηγικής ανάλυσης η Ελληνική εξωτερική πολιτική καθίσταται ολοένα και πιο ανορθολογική με αποτέλεσμα να μεταδίδει μηνύματα και παραστάσεις που θα καταστήσουν τις Τουρκικές συμπεριφορές και αποφάσεις εξίσου εάν όχι περισσότερο ακραία ανορθολογικές. Ο «ορθολογισμός» στην στρατηγική ανάλυση είναι η πιο κρίσιμη έννοια. Όλα τα βιώσιμα κράτη θεωρούνται ορθολογικά και γι’ αυτό δεν θα πάρουν αποφάσεις που θα τους προκαλέσουν μεγαλύτερο κόστος παρά όφελος (έστω και εάν επικρατήσουν σε μια διένεξη). Γι’ αυτό σε μια αντιπαράθεση, εκατέρωθεν μεταδίδονται μηνύματα και παραστάσεις πάνω στην πλάστιγγα κόστους / οφέλους εναλλακτικών αποφάσεων. Με ευθύνη της Ελλάδας η Τουρκία πείθεται ολοένα και περισσότερο ότι η Ελλάδα είναι στρατηγικά ανύπαρκτη και μπορεί να αποφασίσει και να κάνει ότι θέλει. Αυτή είναι πλέον μια ολοφάνερη επικίνδυνη κατάσταση. Γι’ αυτό, στο κείμενο που ακολουθεί δεν θα σταθούμε στις ολοένα και πιο πυκνές και συχνές κατευναστικές στάσεις πολιτικών προσώπων της Ελλάδας και της Κύπρου. Είναι αβάσταχτα ερασιτεχνικές, μεταδίδουν επικίνδυνα μηνύματα φόβου και υποχωρητικότητας και τρέφουν τον Τουρκικό αναθεωρητισμό αλλά και τον Τουρκικό στρατηγικό ανορθολογισμό που οδηγείται στο συμπέρασμα πως θα αρπάξει ότι θέλει και όποτε θέλει ως και το Ελληνικό κράτος να μην υπάρχει. Αναπόφευκτα πλέον πολλά επέρχονται και κρίνεται αναγκαίο να σταθούμε στα στοιχειώδη και ουσιώδη, για όποιον βέβαια ενδιαφέρεται.

Την Τουρκική απειλή την ορίσαμε το 1990 και έκτοτε τίποτα το σημαντικό δεν άλλαξε παρά μόνο ο αναθεωρητισμός της Άγκυρας «εμπλουτίζεται» σχεδόν καθημερινά. Στις εκατοντάδες ή και χιλιάδες άρθρα, δοκίμια και άλλες παρεμβάσεις που κάνουμε έκτοτε δεν έχουμε να αλλάξουμε ούτε μια φράση. Τα Θουκυδίδεια αξιώματα-τυπολογίες που αφορούν κάθε κρατοκεντρικό σύστημα δεν αλλάζουν. Το ίδιο και κάθε επιστημονική ανάλυση της διεθνούς πολιτικής εάν και όταν εξετάζοντας επιμέρους περιπτώσεις και φωτίζοντας ειδοποιούς διαφορές εδράζονται πάνω σε αυτά τα αξιώματα. Όλα τα υπόλοιπα είναι γνώμες, θεωρήματα, ιδεολογήματα και πολύ συχνά προπαγάνδα ενταγμένη στην ενδοκρατική διαπάλη και τις ενδοκρατικές διαμάχες.

Ο λόγος που επανέρχομαι στην ανάλυση αυτή όπως και σε άλλες συναφείς είναι επειδή αφενός οι όροι και έννοιες που χρησιμοποιούνται είναι διαχρονικοί και αναλλοίωτοι και αφετέρου το μεγάλο έλλειμμα Ελληνικής εθνικής στρατηγικής καθιστά τα ίδια ζητήματα ολοένα και πιο επίκαιρα. Κανείς δεν έχει παρά να παρακολουθήσει στοιχειωδώς δηλώσεις, θέσεις και αναλύσεις για την από καιρό ασυγκράτητη Τουρκική αναθεωρητική στρατηγική για να κατανοήσει ότι ο Ελληνικός δημόσιος διάλογος είναι ένα συγκεχυμένο και μπερδεμένο πεδίο γνωμών, υποθέσεων, υποκειμενικών θέσεων, υπερβολών και εσχάτως φωνών όσων πέταξαν το προσωπείο και «εφιαλτικά» μιλούν για συνεκμετάλλευση ως και να μην γνωρίζουν ότι η Επικράτεια και η κυριαρχία της σύνφωμα με τους νόμους και το Σύνταγμα είναι έσχατη λογική.

Ακόμη χειρότερα, ξαναμπαίνουν ορμητικά στο προσκήνιο κοινωνικοπολιτικά ανεξέλεγκτοι ιδιώτες του διεθνικού παρασκηνίου που δημόσιο πρόσωπο ενόσω κατείχε δημόσιο αξίωμα και πριν μεταλλαχθεί μου έγραψε σε προσωπικό μήνυμα ότι «Η μάχη ενάντια σε αυτούς που μισούν τον πατριωτισμό των Ελλήνων, αλλά υιοθετούν κάθε ανθελληνικό εθνικισμό τρίτων είναι θεμελιακός!» (για λόγους δεοντολογίας δεν αναφέρεται καθότι ήταν προσωπικό μήνυμα). Το γεγονός ότι άτομα με θέση ευθύνης με ευκολία διολισθαίνουν από τον ένα πόλο στον αντίθετο καταμαρτυρεί, εξάλλου, παθολογίες του Ελληνικού πολιτικού συστήματος. Η συνέπεια λόγων  και πράξεων είναι προϋπόθεση πολιτικής σταθερότητας.

Ένας ακόμη λόγος που επανέρχομαι στην ανάλυση αυτή είναι επειδή οι φόβοι, τα λάθη, τα κατευναστικά σύνδρομα που καθηλώνουν και η αδιαφορία κάνουν ουκ ολίγους να ξεχνούν πως από στρατηγική άποψη, πολιτική άποψη και κάθε άλλη άποψη, για το Μητροπολιτικό
Ελληνικό κράτος το γεωπολιτικό πεδίο από την Ανατολική Μεσόγειο μέχρι την Θράκη είναι ενιαίο.  Έτσι, αρχές του 2020 και ενόψει όξυνσης των Τουρκικών αναθεωρητικών απειλών ακόμη και πρώην καβαλάρηδες πολλών αξιωμάτων με ευκολία και εγκληματική πολιτική/στρατηγική επιπολαιότητα προτείνουν να δοθεί η Μεγαλόνησος Κύπρος στην Τουρκία [η μεταμφίεση της παράδοσης φέρει το όνομα Διζωνική, Δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα σε ρατσιστική βάση (δηλαδή μη κράτος που πουθενά δεν υπάρχει)]. Αυτό, λένε με περισσή επιπολαιότητα, ανευθυνότητα ή υποκρισία, για να διευκολυνθούν, δήθεν, συνομιλίες για προσφυγή στην Χάγη. Ένα δηλαδή ανύπαρκτο ζήτημα, καθότι πέραν της στρατηγικής παγίδευσης της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο που επιπλέον θα αλλάξει τα σύνορα σε όλο το φάσμα δεν θα οδηγήσει σε συνομιλίες αλλά σε τροχιά συνεχών τουρκικών εκβιασμών με την Άγκυρα πλέον διαπραγματευτικά αναβαθμισμένη και με την Ελλάδα σε πορεία συρρίκνωσης και αναίρεσης. Στο κείμενο που ακολουθεί εξετάζονται τα ζητήματα αυτά που είναι ζωντανά και σε πλήρη εξέλιξη.

Κατά πρώτον, κρίνεται η αξιοπιστία της Ελληνικής Εθνικής στρατηγικής εκ του γεγονότος ότι νομικά αλλά και πολιτικά μιλώντας και ενόσω η Τουρκία δεν αποχωρεί από την Κύπρο για να καταργηθεί και τυπικά το καθεστώς της Ζυρίχης η Ελλάδα είναι εγγυήτρια δύναμη. Οι συνέπειες της επέκτασης των Τουρκικών ενεργειών πέραν των παράνομων τετελεσμένων του 1974 για την Ελλάδα θα είναι μια αβάσταχτη εξέλιξη.

Δεύτερον, τόσο σε αναφορά με το casus belli του 1983 όσο και την προεκταθείσα στρατηγική του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου κρίνεται η αξιοπιστία της Ελληνικής εθνικής στρατηγικής. Οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο δεν αφορούν μόνο τα ζωτικά συμφέροντα της Ελλάδας αλλά και την έσχατη λογική της εθνικής επιβίωσης. Βλ. την τυπολογία των εθνικών συμφερόντων στο τέλος καθώς επίσης και σχετικά απίστευτης ρηχότητας άρθρα όταν την δεκαετίας του 1990 όποιος μιλούσε για εθνικά συμφέροντα και εθνική στρατηγική δεχόταν επιθέσεις κάθε είδους και δολοφονίες χαρακτήρα. Οι ύβρεις, όπως σημειώνουμε και στον τίτλο του παρόντος, φέρνουν Νέμεση. Τόσο στα πεδία της Εθνικής στρατηγικής όσο και της Ευρωπαϊκής πολιτικής είχαμε πολλές ύβρεις και το τίμημα όπως όλοι ξέρουμε είναι ήδη πολύ μεγάλο [ΟΝΕ: Ο μηχανισμός της καταστροφής και έγκαιρες προειδοποιήσεις http://wp.me/p3OlPy-CS  ].

Τρίτον, αποδοχή της δήλωσης του Τουρκικού υπουργείου εξωτερικών περί “συνιδιοκτησίας” ισοδυναμεί με αποδοχή των Τουρκικών επιδιώξεων για συγκυριαρχία και τελικά επικυριαρχία επί της Μεγαλονήσου Κύπρου όπου ζουν εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες.
Τέταρτον, οι Τουρκικές θέσεις και ενέργειες καθιστούν επιτακτικό να εγκαταλειφθούν άμεσα όλες οι υποχωρήσεις μετά το 1974, να προβληθεί ακλόνητα η θέση για ενιαία και ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία και να οριστεί ως κόκκινη γραμμή η εφαρμογή της διεθνούς και ευρωπαϊκής νομιμότητας σύμφωνα με την πράξη προσχώρησης της ΚΔ στην ΕΕ.
Όσον δε αφορά τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας πιο συγκεκριμένα, η Ελληνική πλευρά δεσμεύεται μόνο με την υποχρέωση του ΟΗΕ και του ΣΑ να αποκαταστήσουν την διεθνή τάξη και τίποτα περισσότερο. Αυτό λέγεται γιατί νομικίστικες θέσεις και πολιτικά αυτοκτονικές θεωρήσεις της κατάστασης παρακάμπτουν το γεγονός ότι 1. το Συμβούλιο Ασφαλείας ευθύνεται για την αποκατάσταση της διεθνούς νομιμότητα και 2. δεν έχει αρμοδιότητα να υποδείξει το εσωτερικό πολιτικό καθεστώς, πολύ περισσότερο να υποδείξει την αποδοχή των παράνομων τετελεσμένων της  βίας. Αυτές είναι αυτοκτονικές θεωρήσεις στην Ελληνική πλευρά και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες αντί μιας εύρωστης αποτρεπτικής στρατηγικής διολισθαίνουμε από το ένα λάθος στο άλλο. Η διεθνής νομιμότητα είναι με το μέρος της Ελληνικής πλευράς και είναι αυτοκτονικό να γίνονται αποδεκτές ερμηνείες που την παραβιάζουν επειδή με το πιστόλι της τουρκικής εισβολής στον κρόταφο οι Κύπριοι σέρνονταν σε άγονες συνομιλίες όπου οι Τούρκοι από θέση ισχύος μας ζητούσαν συμμόρφωση με τα τετελεσμένα της παράνομης βίας.
[Για περισσότερα ιδ. ως προς τον ΟΗΕ και τις αποφάσεις του ΣΑ βλ. “ΚΥΠΡΙΑΚΟ: ΔΙΑΦΘΕΙΡΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΘΕΣΜΟΥΣ, ΑΥΤΟΚΤΟΝΟΥΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΑ / ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΡΟΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ”. http://wp.me/p3OqMa-17D  “ΈΠΟΙΚΟΙ – ΈΓΚΛΗΜΑ ΠΟΛΈΜΟΥ. by Alfred de Zayas, Geneva, THE ANNAN PLAN AND THE IMPLANTATION OF TURKISH SETTLERS IN NORTHERN CYPRUS, Έποικοι – Εγκλήματα πολέμου – Καταστατικός Χάρτης ΟΗΕ, Διεθνές Δίκαιο” http://wp.me/p3OlPy-1lx “Ο ΟΗΕ, οι αποφάσεις του ΣΑ και προσεγγίσεις ριζικής επανατοποθέτησης του Κυπριακού ζητήματος”  http://wp.me/p3OlPy-1DF], “Η Κύπρος στην κόψη του ξυραφιού. Ώρα και ευκαιρία για μια νέα βιώσιμη αφετηρία http://wp.me/p3OlPy-1nH «ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΡΧΩΝ ΓΙΑ ΜΙΑ ΔΙΚΑΙΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΜΕ ΓΝΩΜΟΝΑ ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ, …» http://wp.me/p3OlPy-lc]

Όσον αφορά την παρεμπόδιση του σκάφους της ΕΝΙ στην κρίση του Φεβρουαρίου 2018 λόγω ορατών ή ως συνήθως αθέατων Ελληνικών υποχωρήσεων λόγω ενδεχομένως παρεμβάσεων τακτικού χαρακτήρα κάποιων δυνάμεων, τίποτα δεν αλλάζει όσον αφορά την Τουρκική απειλή. Ιδιαίτερα, τίποτα δεν αλλάζει την ολοένα μεγαλύτερη τρωτότητα της Ελληνικής στρατηγικής στην Ανατολική Μεσόγειο και τις ευρύτερες και βαθύτερες στρατηγικές επιδιώξεις της Τουρκίας στην Κύπρο. Η Ελληνική πλευρά τίποτα δεν πρέπει να αποδεχθεί οτιδήποτε το οποίο επιδεινώνει τα τετελεσμένα του 1974 όσο και αν κρατήσει αυτό. Αυτή είναι η μόνη ορθολογιστική στάση η οποία, εξάλλου, απαιτείται να συνοδεύεται από στρατηγικές κινήσεις που θα διασφαλίζουν την δυνατότητα διαπραγματεύσεων μιας μη βιώσιμης διεξόδου στο Κυπριακό.
Μετά την παρούσα σύντομη εισαγωγή και αναφορές σε πάγιες Τουρκικές στρατηγικές επιδιώξεις, θα παραθέτουμε απόσπασμα από πρόσφατο δοκίμιο για την σχέση μεταξύ μιας γενικευμένης σύρραξης και απειλών «χαμηλής έντασης», ζήτημα δηλαδή που αφορά ζωτικά τις Τουρκικές ενέργειες τόσο στην Κύπρο όσο και στο Αιγαίο.

Ο Τουρκικός αναθεωρητισμός είναι βαθύς, εκτεταμένος και η απειλή που εκπέμπεται απέραντη. [βλ. “H «μυστήρια» επίσκεψη Ερντογάν, η Εθνική στρατηγική και η «Α έως Ω» Τουρκική απειλή”  https://wp.me/p3OlPy-1HO] Στην στρατηγική ανάλυση ως απέραντη ορίζεται εκείνη η απειλή η οποία εντάσσεται σε μια σειρά αξιώσεων με θολά σύνορα. Στο τέλος η εκπλήρωση των σκοπών του επιτιθέμενου εξαρτάται από τον βαθμό υποχωρητικότητας του αμυνόμενου και εάν αρχίσει μια ένοπλη σύρραξη από το αποτέλεσμα του πολέμου.

Η Ελλάδα συστηματικά λόγω σωρευτικής εκπλήρωσης των Τουρκικών σκοπών κερδίζει τον πόλεμο χωρίς μάχη. Στην στρατηγική ανάλυση αυτό θεωρείται σημαντική στρατηγική δεξιότητα για την εκπλήρωση των σκοπών του επιτιθέμενου και αξιοθρήνητη αποτυχία της αποτρεπτικής στρατηγικής του αμυνόμενου.
Στην Ελλάδα και στην Κύπρο, βέβαια, η σοβαρή συζήτηση γύρω από την εθνική στρατηγική είναι εξαιρετικά δυσχερής πρώτον, επειδή επικρατεί γενικευμένο έλλειμμα γνώσης γύρω από όρους, έννοιες και πάγιες τυπολογίες της στρατηγικής θεωρίας, και δεύτερον, επειδή πέραν ενός εξίσου μεγάλου ελλείμματος γνώσης για την σύγχρονη διεθνή πολιτική ουκ ολίγοι συγχέουν την αποτρεπτική στρατηγική με επιθετικές πολεμικές ενέργειες. [βλ. “Ελληνική Εθνική Στρατηγική: Η τριπλή στρατηγική. Έννοια σκοποί προϋποθέσεις επιτυχούς εκπλήρωσης: η περίπτωση της ευρωπαϊκής προοπτικής της Κύπρου” http://wp.me/p3OlPy-Ff ]
Ακόμη πιο σημαντικό, ιδρύματα που αποτύπωσαν συρροή απόλυτα λανθασμένων αναλύσεων βραβεύονται και χρηματοδοτούνται, ενώ από άτομα που ανέλαβαν σημαντικές θέσεις ευθύνης συχνά ακούγαμε να λένε ότι η έννοια εθνικό συμφέρον είναι ανύπαρκτη ή ότι είναι ελληνική ιδιοτροπία κάποιων εθνικιστών ή και πολεμοκαπήλων [“In Memoriam Γιάννου Κρανιδιώτη. Ειρηνική επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών και ο Γιάννος Κρανιδιώτης” http://wp.me/p3OlPy-I2  “Κυπριακό: Υπάρχει νέα στρατηγική; Και ποια;” https://wp.me/p3OlPy-1GM και ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ, ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΚΑΙ Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΟΡΗΣ» https://wp.me/p3OlPy-1I0].
Τέτοιες ύβρεις, βέβαια, αναπόδραστα φέρνουν Νέμεση:

• 

• Απώλεια κυριαρχίας και πλουτοπαραγωγικών πόρων λόγω μη εφαρμογή του δικαίου της θάλασσας όσον αφορά τα χωρικά ύδατα, την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ,
• Κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας που μόνο τυπικά απομένει να γίνει μετά τις προτάσεις που δόθηκαν από τον πρόεδρο της Κύπρου παρούσης και της Ελληνικής πολιτικής ηγεσίας στις διαπραγματεύσεις της Ελβετίας και που πολλά υπονοούμενα έκτοτε τις επαναφέρουν το 2020,
• Συνεπαγόμενη Τουρκική επικυριαρχία επί όλης της Κύπρου,
• Αβάστακτων προεκτάσεων στρατηγική παγίδευση της Ελλάδας με σταδιακή εκδίωξη των εκατοντάδων Ελλήνων της Μεγαλονήσου Κύπρου
• Εμβάθυνση των Τουρκικών αξιώσεων στο κεντρικό μέτωπο Αιγαίου-Θράκης που ο Τούρκος Πρωθυπουργός εξέφρασε ακόμη και στην Ελλάδα όταν για λόγους που δεν γνωρίζουμε προσκλήθηκε.

Υπογραμμίζεται ότι η διολίσθηση της Ελληνικής αποτρεπτικής αξιοπιστίας μετά το 1974 έχει ως κύρια αφετηρία το ανορθολογικό δόγμα «η Κύπρος είναι μακριά». Παρά τις κινήσεις ενός μόνο βασικά αξιωματούχου, του Υπουργού Εξωτερικών στο ζήτημα των εγγυήσεων και των ξένων στρατευμάτων, η Ελληνική στρατηγική στο Κυπριακό είναι ούτως ή άλλως βαθύτατα ανορθολογική: Αποτελεί δόγμα στην Αθήνα μέχρι και σήμερα ότι το είδος «λύσης» είναι εσωτερική υπόθεση των κυπρίων. Διαφορετικά, διακηρύχθηκε επανειλημμένα, αξίωση της Ελλάδας για βιώσιμο κράτος αποτελεί, δήθεν, επέμβαση στα εσωτερικά της Κύπρου.
Για να το πούμε διαφορετικά, η Ελλάδα δεν κατανοεί ότι δεν είναι αξιόπιστο κράτος εάν δεν αξιώνει την αποκατάσταση της διεθνούς τάξης σύμφωνα με την διεθνή και ευρωπαϊκή νομιμότητα και δεν δηλώνει ρητά και ακλόνητα ότι δεν αποδέχεται μια δήθεν λύση που θα παγιδεύει στρατηγικά τις εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες μέσα σε ένα πρωτοφανές κρατικό βασανιστήριο και με τρόπο που θα νομιμοποιεί το έγκλημα πολέμου των εποίκων και θα καθιστά έτσι έμμεσα την Τουρκία αμετάκλητα συγκυρίαρχο (και τελικά κυρίαρχο).

Οι βαθύτατες προεκτάσεις της κατευναστικής πολιτικής της Αθήνας και της Λευκωσίας οδήγησαν στο αναμενόμενο αποτέλεσμα: Με τις αξιώσεις και τις ενέργειες της Τουρκίας στην Κυπριακή ΑΟΖ η Άγκυρα προεκτείνει τις απειλές και αξιώσεις επί ολοκλήρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Καθότι περί αυτού μιλάμε: Η δήλωση του Τουρκικού υπουργείου εξωτερικών ρητά θέτει αξιώσεις επί όλης της Κύπρου. Αποτελεί αναμενόμενη Τουρκική στάση ως προς δύο μεγάλες πολιτικές και στρατηγικές επιπολαιότητες της Ελληνικής πλευράς.

Πρώτον, μετά την πρόσφατη αθυροστομία του προέδρου της Κύπρου περί “ΑΟΖ των Τουρκοκυπρίων” (πριν τις προεδρικές εκλογές) η Άγκυρα κάνει σαφές ότι θέλει συγκυριαρχία επί όλης της Κύπρου και επί όλης της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτά παθαίνουμε όταν απουσιάζει στρατηγική, όταν δεν συζητούνται ανοικτά όλα τα ζητήματα που αφορούν ύψιστα εθνικά συμφέροντα και όταν απουσιάζουν στρατηγικά σχέδια και συντεταγμένες στρατηγικές εκπλήρωσής τους.
Δεύτερον, λογικότατα η Τουρκία βαδίζει στα αχνάρια που χάραξε η Ελληνική πλευρά: Η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία με περίεργο όρο που ακούει στο όνομα «πολιτική ισότητα» (σε εθνική βάση) σημαίνει Τουρκική συγκυριαρχία σε όλο το φάσμα. Μια τέτοια δήθεν λύση του κυπριακού όπως κατατέθηκε από εμάς τους ίδιους στις τελευταίες διαπραγματεύσεις της Ελβετίας, σημαίνει Τουρκική συγκυριαρχία επί όλης της Κύπρου και αυτό υποδηλώνουν ξεκάθαρα τόσο οι τουρκικές κινήσεις όσο και οι δηλώσεις του Τουρκικού Υπουργείου εξωτερικών.

Τα γεγονότα στην Κύπρο τον Φεβρουάριο 2018 επίσης απαντούν ένα ακόμη μεγάλο ζήτημα που καταμαρτυρεί την απέραντη και ακραία επικίνδυνη εάν όχι θανατηφόρα πολιτική και στρατηγική ανευθυνότητα των νεοελλήνων: Σε αθέατες ζώνες στην Κύπρο αλλά και στην Ελλάδα κάποιοι μιλούν για διχοτόμηση μετά την συνομοσπονδία («αυτοί από εκεί και εμείς από εδώ», λέγεται σε ιδιωτικές κυρίως συζητήσεις τις οποίες όλοι γνωρίζουν συμπεριλαμβανομένων των Τούρκων και όλων των άλλων).
Το θέμα είναι μείζον. Θα μπορούσε να οριστεί και ως προδοσία με την κλασική και διαχρονική έννοια του όρου: Κανένας δεν έχει δικαίωμα να καταλύσει ένα κράτος αναγνωρισμένο από όλα τα άλλα κράτη πλην Τουρκίας και κανένας δεν έχει δικαίωμα να παραμιλά για παραχώρηση εδαφών της νόμιμης Κυπριακής Δημοκρατίας στον παράνομο εισβολέα.
Αποτελεί θανάσιμα επικίνδυνη κάθε σκέψη περί διχοτόμησης και είναι ακόμη πιο επικίνδυνη κάθε φράση, πράξη ή ενέργεια προς την κατεύθυνση μιας δήθεν διχοτόμησης η οποία με απέραντα ερασιτεχνικό τρόπο –ο οποίος επιπλέον καταμαρτυρεί ασυγχώρητη άγνοια της Τουρκικής στρατηγικής– διευκολύνει την εκπλήρωση τους σκοπού της Τουρκίας για επιτάχυνση της πλήρους κυριαρχίας της επί της Κύπρου.

Παίζοντας με την κυριαρχία της ανεξάρτητης και αναγνωρισμένης Κυπριακής Δημοκρατίας παίζουμε με την φωτιά και διευκολύνουμε την επιτάχυνση εκπλήρωσης των Τουρκικών στόχων σε όλο το μέτωπο Ελλάδας – Τουρκίας αρχής γενομένης από την Κύπρο.

Ο βαθμός της Ελληνικής στρατηγικής ανυποληψίας γίνεται ολοφάνερος από το γεγονός πως ακόμη και τα νήπια γνωρίζουν ότι όπως ξανά και ξανά καταμαρτυρείται με λόγια και εμπράγματα η Τουρκία δεν δέχεται διχοτόμηση / διπλή ένωση αλλά μόνο συγκυριαρχία με τελικό σκοπό την πλήρη κυριαρχία.

Το δήλωσε ο Ετσεβίτ το 1974 και στην συνέχεια πολλοί άλλοι ενώ το αποτύπωσε ρητά και ο πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου «Στρατηγικό βάθος».

Όπως εξάλλου επαληθεύεται καθημερινά με λόγια και πράξης, ο Αχμέτ Νταβούτογλου προσφέρει μια πολύτιμη τουρκική ανάλυση των πραγμάτων την οποία δεν έχουμε την πολυτέλεια να παραβλέψουμε. Ακόμη και να μην υπήρχαν Τουρκοκύπριοι η Άγκυρα αξιώνει στρατηγικό έλεγχο επί όλης της Κύπρου:

(σελ. 275) «Η Κύπρος, που κατέχει μία κεντρική θέση παγκοσμίως από την άπο­ψη της ίσης σχεδόν απόστασης που απέχει από την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική, βρίσκεται μαζί με την Κρήτη πάνω σε έναν άξονα όπου τέμνονται και οι υδάτινες αρτηρίες. Η Κύπρος που βρίσκεται μεταξύ των Στενών, που χωρίζουν την Ασία από την Ευρώπη, και της διώρυγας του Σουέζ, η οποία χωρίζει την Ασία από την Αφρική, επέ­χει επίσης τόπο μιας σταθερής βάσης και αεροπλανοφόρου που είναι σε θέση να ελέγχει τις περιοχές του Περσικού κόλπου και της Κα­σπίας και τις υδάτινες αρτηρίες του Άντεν και του Ορμούζ, οι οποίες αποτελούν τις σημαντικότερες υδάτινες περιοχές που συνδέουν Ευ­ρασία και Αφρική. Δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει τη στρατηγική θέση της Κύπρου λόγω της οποίας οι Άγγλοι, παρότι η μεγαλοπρεπής αποικιακή τους περίοδος έχει παρέλθει [ανεπιστρεπτί], αποφάσισαν και μέχρι σήμερα διατηρούν σ’ αυτήν στρατιωτική βάση, όπως δεν μπορεί να παραβλέψει ότι το νησί κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πο­λέμου αποτέλεσε πεδίο θερμότατων κρίσεων. Μια χώρα που παραμελεί την Κύπρο δεν είναι δυνατόν να έχει έναν αποφασιστικό λόγο στις παγκόσμιες και περιφερειακές πολιτι­κές. Δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική στις παγκόσμιες πολιτικές, διότι αυτό το μικρό νησί κατέχει μία θέση που μπορεί να επηρεάσει άμεσα τους στρατηγικούς συνδέσμους μεταξύ Ασίας και Αφρικής, Ευρώπης και Αφρικής και Ευρώπης και Ασίας. Και δεν μπορεί να είναι αποτελεσματική στις περιφερειακές πολιτικές, διότι η Κύπρος με την ανατολική της άκρη ομοιάζει με ένα βέλος στραμμένο προς τη Μέση Ανατολή και με τη δυτική της άκρη συγκροτεί τον θεμέλιο λίθο των στρατηγικών ισορροπιών της Ανατολικής Μεσογείου, των Βαλκανίων και της Βόρειας Αφρικής.»
(σελ. 279) «Με τη μείωση των εδαφών του Οθωμανικού κράτους, πάντα μία από τις βασικές παραμέτρους της οθωμανοτουρκικής εξωτερικής πολιτικής υπήρξε η ασφάλεια και η συνέχεια των μουσουλμανικών στοιχείων που παρέμειναν στα εγκαταλειφθέντα εδάφη. … Ο δεύτερος σημαντικός άξονας του Κυπριακού ζητήματος είναι η σημασία της γεωγραφικής θέσης του νησιού από γεωστρατηγική άποψη. Ο άξονας αυτός καθεαυτός είναι ζωτικής σημασίας ανεξάρ­τητα από το ανθρώπινο στοιχείο που βρίσκεται εκεί. Ακόμη κι αν δεν υπήρχε ούτε ένας μουσουλμάνος Τούρκος εκεί, η Τουρκία όφειλε να διατηρεί ένα Κυπριακό ζήτημα. Καμία χώρα δεν μπορεί να μείνει αδι­άφορη σε ένα τέτοιο νησί που βρίσκεται στην καρδιά του ζωτικού της χώρου. Όπως τα Δωδεκάνησα, όπου δεν υπάρχει πλέον ένας επαρ­κής τουρκικός πληθυσμός, εξακολουθούν να διατηρούν τη σημασία τους για την Τουρκία και όπως οι ΗΠΑ, παρόλο που δεν έχουν καμία πληθυσμιακή προέκταση προς την Κούβα και τα υπόλοιπα νησιά της Καραϊβικής, ενδιαφέρονται άμεσα γι’ αυτά, έτσι και η Τουρκία είναι υποχρεωμένη από στρατηγική άποψη να ενδιαφέρεται για την Κύπρο πέραν του ανθρώπινου παράγοντα.»
Καμία χώρα δεν μπορεί να μείνει αδιάφορη σε ένα τέτοιο νησί που βρίσκεται στην καρδιά του ζωτικού της χώρου. Και: «Η Τουρκία πρέπει να είναι προετοιμασμένη, ώστε να απαντήσει με την απαιτούμενη σκληρότητα σε κάθε γεγονός που απειλεί τους στρατηγικούς της υπολογισμούς».

«ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ: ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΑΠΕΙΛΩΝ ΧΑΜΗΛΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ – ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΣΥΡΡΑΞΗΣ»
Ακολουθούν μερικά συναφή απόσπασμα πρόσφατης παρέμβασης με τίτλο «ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ: ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΑΠΕΙΛΩΝ ΧΑΜΗΛΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ – ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΣΥΡΡΑΞΗΣ» [http://wp.me/p3OlPy-1rT

Προχωρώ σε στοιχειώδεις αναφορές για το μείζον ζήτημα των απειλών χαμηλής έντασης. Στο τέλος σε τρία παραρτήματα συμπεριλαμβάνω εξίσου στοιχειώδεις αναφορές για το ζήτημα του ελέγχου της κλιμάκωσης, της αξιοπιστίας μιας αποτρεπτικής στρατηγικής και της έννοιας του σχετικού συμφέροντος στην αποτρεπτική στρατηγική.
Η συντρέχουσα ένταση στις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας μπορεί να θεωρηθεί ότι ενέχει, μεταξύ άλλων, τρεις κύριες πτυχές.

• Πρώτον, μια αδιάκοπη αναθεωρητική απειλή πολλών δεκαετιών.
• Δεύτερον, μια εδραιωμένη πλέον Τουρκική αντίληψη ότι η Ελλάδα κατευνάζει, ότι προσφέρεται για επίδειξη δυνάμεως και ότι διαμέσου επίδειξης ισχύος στα πεδία απειλών «χαμηλής» έντασης κυρίως στο Αιγαίο και στην Θράκη, η Άγκυρα εκπληρώνει μια σειρά βραχυχρόνιων, μεσοπρόθεσμων και μακροχρόνιων σκοπών.
• Τρίτον, η επίδειξη αποδιοργάνωσης, ελλείμματος συντονισμού και άσκοπων επικίνδυνων ελιγμών του Κύπριου προέδρου (μυστηριώδης και ακατανόητη βιασύνη για Οδοιπορία προς τα «Ελβετικά Σούσα»), ενδέχεται να έπεισε την Άγκυρα ότι ήλθε η στιγμή να ελέγξει όλη την Κύπρο μέσω ενός τουρκικού κράτους εντός ενός κρατιδίου πλέον τις τύχες του οποίου θα διαχειρίζεται με τις ευκαιρίες που θα της προσφέρουν οι τερατώδεις κρατικές ρυθμίσεις που ήδη δεχθήκαμε ή μισο-δεχθήκαμε.

Το «τρίξιμο των δοντιών», λοιπόν, είναι απολύτως αναμενόμενο και η Τουρκία αναμένει να διαπράξουμε στην Κύπρο το μοιραίο λάθος που θα ανατρέψει τους συσχετισμούς. Εκεί δηλαδή που η Τουρκία σχοινοβατεί πάνω στην κόψη του ξυραφιού εάν εμείς δεχθούμε να διαλύσουμε την Κυπριακή Δημοκρατία θα επιτύχει μια γιγαντιαία γεωπολιτική αναβάθμιση που θα αλλάξει τις παραστάσεις και τις αποφάσεις όλων των άλλων δρώντων.
 […] Απειλή, κλιμάκωση και διαλεκτική σχέση των διαφόρων επιπέδων 
Πιο πάνω αναφέρθηκα στο «ισοδύναμο αποτέλεσμα», στην αποτροπή μεγάλης σύρραξης και αποτροπή πρώτου κτυπήματος. Κρίνω σκόπιμο να πω μερικά ακόμη λόγια. Η ικανότητά μας να αποτρέψουμε μια απειλή χαμηλής έντασης συναρτάται άμεσα με την ικανότητά μας να αποτρέψουμε ένα γενικευμένο πόλεμο. Γι’ αυτό εάν με οποιονδήποτε τρόπο – υπονοούμενο ή έκδηλα διατυπωμένο – αποσυνδέσουμε την αποτροπή γενικευμένης σύρραξης από την αποτροπή απειλών χαμηλότερης έντασης ισοδυναμεί με επιδείνωση της αποτρεπτικής μας θέσης. Ασφαλώς, αυτή η θέση θα ήταν περιττή εάν είμαστε πολύ ισχυρότεροι από τον αντίπαλο οπότε η απειλή τιμωρίας κάθε μορφής επίθεσης θα είναι πολύ ή και πλήρως αποτρεπτική. Όμως, επειδή για την Ελλάδα κάτι τέτοιο είναι ιδεατό, θα πρέπει να περιορίσουμε τους συλλογισμούς μας στην ανάλυση τριών αλληλένδετων καταστάσεων:

1. αποτροπή γενικευμένου πολέμου (μεγάλη σύρραξη, μεγάλη επίθεση).
2. αποτροπή επεισοδίων ενδιάμεσης έντασης (οτιδήποτε στο ενδιάμεσο διάστημα μεταξύ μεγάλης σύρραξης και τοπικής σύρραξης).
3. αποτροπή χαμηλής έντασης (μικρά συνοριακά επεισόδια ή αψιμαχίες).

Εάν θελήσουμε να καλύψουμε όλα ανεξαιρέτως τα ενδεχόμενα θα έπρεπε να συμπεριλάβουμε και άλλες περιπτώσεις όπως η παραβίαση του εναέριου και θαλάσσιου χώρου της Ελλάδας, και η εναντίον μας εκτόξευση απειλών οι οποίες αμφισβητούν το status quo, καθώς και τις απειλές χρήσης βίας (casus belli).
Οι τουρκικές ενέργειες σ’ αυτό το φάσμα απειλών ροκανίζουν την αξιοπιστία της αποτρεπτικής μας στρατηγικής. Στο ίδιο πλαίσιο, η αποτροπή της απειλής πρώτου συντριπτικού κτυπήματος πρέπει να είναι μόνιμη έγνοια των Γενικού Επιτελείου. Για το θέμα αυτό θα μπορούσε να διατυπωθεί η εξής θέση: ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης οπότε ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι πολύ πιθανό, πρέπει να πειστεί ο αντίπαλος πως έστω και αν μας αιφνιδιάσει θα μας απομείνουν αρκετές δυνάμεις για να αντεπιτεθούμε και να του προκαλέσουμε πολύ υψηλό κόστος.
Αυτό σίγουρα θα τον αποτρέψει, ιδιαίτερα στην παρούσα επισφαλή κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Τουρκία. Σε μια τέτοια αποτρεπτική λογική κύριοι στόχοι είναι ζωτικά συμφέροντα του απειλούντος που θέτουν σε κίνδυνο την επιβίωσή του και την συνοχή του.
 Ο τρόπος που η αποτροπή γενικευμένης σύρραξης συνδέεται με την αποτροπή απειλών χαμηλότερης έντασης είναι ο εξής: Η απειλή με ισοδύναμο ή περίπου ισοδύναμο κόστος θα μπορούσε να εκτιμηθεί (έστω και λανθασμένα) από τον αντίπαλο ως ανεκτό, ενώ ελάχιστα περιθώρια θα είχε να κάνει τους ίδιους υπολογισμούς ως προς το κόστος μιας γενικευμένης σύρραξης.
Επομένως, αυτό που μετρά αποτρεπτικά δεν είναι το προβαλλόμενο κόστος «μικρής έντασης» αλλά το ενδεχόμενο πως η σύρραξη θα μπορούσε να κλιμακωθεί και να οδηγήσει σε γενικευμένη σύρραξη. Η ανώτατη πολιτική ηγεσία και η στρατιωτική ηγεσία χρειάζεται ίσως να επανεξετάσει ορισμένα ζητήματα και ιδιαίτερα το κατά πόσον συχνά πέφτει θύμα λανθασμένης συμβουλής (μερικές απίστευτα λανθασμένες και αφελείς θέσεις γράφονται στον τύπο). Για να προεκτείνω το επιχείρημα ως προς αυτό το άκρως κρίσιμο ζήτημα, η αποτροπή καθίσταται ακόμη πιο εύρωστη εάν επιτύχουμε να μεταδώσουμε με αξιόπιστο τρόπο τρία ισχυρά μηνύματα:
Πρώτο, πως έχουμε την ικανότητα, την αποφασιστικότητα και την αναγκαία διάταξη δυνάμεων που δημιουργούν μεγάλο ενδεχόμενο πλήρους επικράτησής μας στην διαδικασία κλιμάκωσης. Ο αντίπαλος θα πρέπει να μένει πάντα σε αμφιβολία ως προς τον τρόπο κλιμάκωσης, την έκταση της κλιμάκωσης και το κόστος που θα του επιβληθεί όταν –κατά πάσα πιθανότητα– θα ηττηθεί. Ένα είναι σίγουρο, πως το αναμενόμενο γι’ αυτόν κόστος δεν θα πρέπει να είναι μικρότερο ή ίσο των οφελών που αυτός αναμένει.
Δεύτερο, πως η κλιμάκωση μέχρι την γενικευμένη σύρραξη είναι το πιθανότερο ενδεχόμενο και πως είμαστε αποφασισμένοι να μην διστάσουμε να κλιμακώσουμε εάν το κρίνουμε αναγκαίο. Επίσης πρέπει να επικρέμαται ο κίνδυνος κλιμάκωσης σε γενικευμένη σύρραξη με τρόπους και μεθοδεύσεις που δεν σταθμίζονται εύκολα από τον αντίπαλο (δηλαδή συμφέρει να κατατρέχει τον αντίπαλο αυτός ο φόβος και να υπολογίζει συνεχώς το όφελος της εκτέλεσης της «μικρής απειλής» με το κόστος του γενικευμένου πολέμου).
Τρίτο, πως τα διακυβευόμενα αγαθά είναι υψηλής αξίας. Αυτό σχετίζεται με το «σχετικό συμφέρον» εκατέρωθεν των συνόρων και ο αναγνώστης θα μπορούσε να ανατρέξει σε εκτενέστερες αναλύσεις μας για την αξιοπιστία μιας Αποτρεπτικής Στρατηγικής. [βλ. παράρτημα ΙΙΙ πιο κάτω]
Για τους ποιο πάνω λόγους, η προβολή ισοδύναμου κόστους όπως έγινε πριν μερικά χρόνια έχει ελάχιστη ή καθόλου αποτρεπτική αξία η δε προβολή του από την πολιτική ή στρατιωτική ηγεσία δεν μπορεί παρά να οφείλεται σε «ερασιτεχνική συμβουλή» ή απαράδεκτη άγνοια στοιχειωδών θεσφάτων της στρατηγικής θεωρίας. Οι ΕΔ ως ο κύριος σύμβουλος της πολιτικής ηγεσίας για ζητήματα εθνικής στρατηγικής οφείλει να βρίσκεται σε διαρκή ένταση και αγωνία ότι η πολιτική ηγεσία είναι πλήρως ενήμερη.

Επιμένοντας στο ίδιο θέμα, η προβολή «ισοδυνάμου αποτελέσματος» βρίσκεται σε κάθετη αντίφαση με θεμελιώδεις και ελάχιστα αμφιλεγόμενες αρχές της στρατηγικής ανάλυσης. Κυρίως, βρίσκεται σ’ αντίφαση με την βασικό αξίωμα πως όσο μεγαλύτερη είναι η παράσταση κόστους τόσο περισσότερο αποτρεπτική είναι απειλή.
Η προβολή του ενδεχόμενου περιορισμού στα μέτρα και σταθμά της επίθεσής του, επομένως, μειώνει τα περιθώρια αμφιβολιών του, του επιτρέπει να μεθοδεύσει στρατιωτικά και πολιτικά την εκπλήρωση συγκεκριμένων στόχων και δυνατό επί πλέον να του δώσει το λανθασμένο μήνυμα πως ορισμένα αγαθά δεν έχουν τόσο μεγάλη αξία γι’ εμάς ούτως ώστε να διακινδυνέψουμε μεγάλη σύρραξη.
Στην χειρότερη περίπτωση, οι διακηρύξεις περί ισοδυνάμου θα μπορούσαν να του μεταδώσουν το μήνυμα πως η Ελλάδα δεν θα μπορούσε ποτέ να του προκαλέσει μεγάλο κόστος επειδή σε κάθε περίπτωση δεν θα κατόρθωνε να υπερασπιστεί την Επικράτειά της με μια μεγάλη ή γενικευμένη σύρραξη.
Αυτή η θέση ουδόλως υποβαθμίζει την ανάγκη αποτροπής απειλών χαμηλής έντασης. Αντίθετα, τονίζουν την σημασία της αξιοπιστίας μας και γενικότερα του τρόπου που συνδέονται τα διάφορα επίπεδα πιθανής σύγκρουσης με την συνολική αποτρεπτική μας προσπάθεια, καθώς και με την ανάγκη αποφυγής επιπόλαιων κινήσεων και ενεργειών που θα προκαλέσουν άσκοπη πολεμική σύρραξη.
Πάντοτε αυτό είναι ζήτημα εκτίμησης και οι αποφάσεις βαθύτατων προεκτάσεων. Ο στόχος της Ελλάδας ως κράτους που υπεραμύνεται του status quo, υπενθυμίζεται, είναι η αποτροπή του πολέμου, δηλαδή να μην υπάρξει οποιαδήποτε πολεμική σύγκρουση! Χωρίς όμως να απωλέσουμε κρατική κυριαρχία ή στην συντρέχουσα συγκυρία να ενταχθεί η Κύπρος στα πεδία της Τουρκικής επικυριαρχίας.

Γι’ αυτό, είναι άχαρο να εισέλθουμε σε πολεμικές συρράξεις λόγω λαθών που οφείλονται σε άγνοια στοιχειωδών κριτηρίων της στρατηγικής ανάλυσης. Το ίδιο άδικο και άχαρο είναι εάν λόγω άγνοιας ή λανθασμένων εκτιμήσεων χάσουμε τον πόλεμο χωρίς μάχη. Η αποτρεπτική στρατηγική είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να γίνεται αντικείμενο ασυνάρτητων σχολίων επιφυλλίδων ή να μην τυγχάνει της δέουσας προσοχής από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία.

 Όταν υπάρχει στρατιωτική απειλή, ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από δικά μας λάθη, ιδιαίτερα τον ολέθριο συλλογισμό που κατατρέχει πολλούς αναλυτές στην Ελλάδα πως είναι δυνατό να αποφύγουμε τον πόλεμο αντί να τον αποτρέψουμε. Τονίζεται και υπογραμμίζεται πως «αποφυγή του πολέμου» και «αποτροπή του πολέμου» είναι δύο παντελώς διαφορετικές έννοιες.
Πέραν της έμφασης που ήδη έδωσα στον τρόπο που η αποτρεπτική απειλή γενικευμένης σύρραξης συνδέεται με την αποτροπή όλων των απειλών χαμηλότερου επιπέδου, θα μπορούσα να τονίσω πως το αμέσως επόμενο κρίσιμο ζήτημα είναι,
1) η αποφασιστικότητά μας να κλιμακώσουμε με τρόπο της δικής μας επιλογής και
2) η ικανότητά μας να ελέγξουμε αυτή την κλιμάκωση. Ο στρατηγικός συλλογισμός αξιωματικού χαρακτήρα που πρέπει να καθοδηγεί τον σχεδιασμό
και την εφαρμογή της αποτρεπτικής μας στρατηγικής είναι ο εξής:
 Α. Όσο μεγαλύτερες παραστάσεις κόστους μεταδώσουμε στον επιτιθέμενο τόσο περισσότερο εύρωστη είναι η αποτροπή. Γι’ αυτό, αν και η αποφασιστικότητα και αξιοπιστία ελέγχου μιας πιθανής κλιμάκωσης πρέπει να είναι δεδομένη, τονίζεται με έμφαση ξανά πως πρέπει να πλανάται το ενδεχόμενο μεγάλης σύρραξης.
Β.Ο αντίπαλος, στο τέλος, θα πρέπει να σταθμίσει το κόστος-όφελος της σχεδιαζόμενης επιθετικής ενέργειας με βάση την γενικευμένη σύρραξη ως πιθανότερη δική μας τελική αντίδραση
Γ. Δηλαδή, οι συλλογισμοί του αντιπάλου θα πρέπει να οικοδομηθούν με την εξής ιεραρχία: ο αμυνόμενος είναι ικανός και αποφασισμένος να κλιμακώσει με ελεγχόμενο τρόπο την δική μου επίθεση (επομένως το πιο πιθανό δεν θα έχω τίποτα να κερδίσω επιδιώκοντας «χαμηλή ένταση) ενώ ταυτόχρονα διατρέχω τον κίνδυνο στην προσπάθεια να ικανοποιήσω χαμηλού βαθμού επιδιώξεις να βρεθώ σε πολύ δύσκολη θέση και ίσως να διατρέξω τον κίνδυνο καταστροφής
Δ. Ιδεατά κανένα μήνυμα δεν θα πρέπει να δοθεί στον αντίπαλο που να αφήνει να πλανάται το ενδεχόμενο πως το κόστος που θα υποστεί θα είναι έστω και κατά προσέγγιση ίσο ή χαμηλότερο του αναμενόμενου γι’ αυτό συνολικού οφέλους.
Ε. Κατά συνέπεια η ιδέα και μόνον ισοδυνάμου αποτελέσματος ή συνολικά μικρότερου κόστους από το πιθανό όφελος δημιουργεί κίνητρα να δεχτούμε επίθεση.
Θα απαιτούσε μεγαλύτερη έρευνα για να εκφραστούν ακριβέστερες εκτιμήσεις, αλλά η Τουρκική επιθετικότητα δυνατό να οξύνθηκε τελευταία ακριβώς λόγω του οτι συχνά μεταδώσαμε κατευναστικά και ενδοτικά μηνύματα.

Ερχόμαστε τώρα στο μείζον ζήτημα της ενδοπολεμικής αποτροπής (intra-war deterrence).
Σημαίνει πολιτική βούληση και στρατιωτική ικανότητα να πάρουμε την πρωτοβουλία των κινήσεων μετά την επίθεση του αντιπάλου, να κλιμακώσουμε τα κτυπήματα σε βαθμό που θα του δημιουργήσουν δυσανάλογα –με τα πιθανά οφέλη–ζημιές και να επιβάλλουμε όρους άμεσης αποκατάστασης του status quo ante, εάν βέβαια αρχικά ο αντίπαλος κατόρθωσε να δημιουργήσει τετελεσμένα. Αναμφίβολα, αυτοί οι συλλογισμοί μας οδηγούν στον θεμελιώδη προβληματισμό της ύπαρξης ισορροπίας ή ανισορροπίας ισχύος και της συζήτησης για το θα μπορούσε να σημαίνει αυτό.

Η ικανότητά μας για ενδοπολεμική αποτροπή, παράγων άμεσα σχετιζόμενος με τον έλεγχο της κλιμάκωσης, είναι συρρικνωμένη εάν υπάρχει τρανταχτή αποτρεπτική ανεπάρκεια, εάν δηλαδή υπάρχει έλλειμμα ισχύος σε τακτικό και στρατηγικό επίπεδο. Εάν ο επιτιθέμενος όχι μόνον έχει πλεονέκτημα και την πρωτοβουλία των κινήσεων, εάν έχει ικανότητα επίθεσης, στην συνέχεια ελέγχου της κλιμάκωσης και δημιουργίας τετελεσμένων, και τέλος τερματισμού των συγκρούσεων με δικούς του όρους, θα αποκομίσει τα ίδια οφέλη ως εάν να είχε κερδίσει μια μεγάλη πολεμική σύρραξη.
Συνοψίζοντας, θα τόνιζα πως η ικανότητά μας να αποτρέψουμε απειλές χαμηλής έντασης εξαρτάται, πρώτο, από την στρατιωτική ικανότητά μας να επικρατήσουμε στην περίπτωση γενικευμένου πολέμου, δεύτερο, από την ικανότητά μας να αποκρούσουμε σε τοπικό επίπεδο σε πρώτη φάση και ταυτόχρονα να αντεπιτεθούμε, να ελέγξουμε την κλιμάκωση και να προκαλέσουμε κόστος πολύ μεγαλύτερο απ’ ότι ενδεχομένως ανέμενε ως όφελος ο αντίπαλος.

[…] Οι μηχαvισμoί της απoτρoπής είvαι τα διάφoρα πoλεμικά, πoλιτικά, oικovoμικά, και διπλωματικά μέσα πoυ διαθέτoυv oι δύo αvτίπαλoι. Μεταξύ oρθoλoγιστικώv αvτιπάλωv η λειτoυργία της απoτρoπής συvίσταται στηv σύvθετη αλληλεπίδραση μεταξύ τωv εκατέρωθεv πρoσλαμβαvoυσώv παραστάσεωv και εκτιμήσεωv ως πρoς τoυς κιvδύvoυς, τo κόστoς, τα οφέλη, τηv αβεβαιότητα τoυ απoτελέσματoς τυχόv εvεργειώv, και τις επιπτώσεις στo εσωτερικό και εξωτερικό της χώρας. Η αξιoπιστία της απoτρoπής είvαι συvάρτηση πάρα πoλλώv παραγόvτωv. Αvαφέρoυμε μερικoύς: 

1. Πoσoτική και πoιoτική επάρκεια πoλεμικώv μέσωv.
2. Αξιόμαχη στρατιωτική ηγεσία.
3. Επεξεργασμέvα επιτελικά σχέδια.
4. Υπoστηρικτική oικovoμική υπoδoμή.
5. Εθvική συvαίvεση όσov αφoρά τo εθvικό συμφέρov.
6. Υπoστηρικτικό εθvικό φρόvημα.
7. Iκαvή, αξιόπιστη και σoβαρή πoλιτική ηγεσία.
8. Σταθερότητα και συvέπεια πoλιτικώv και στρατιωτικώv στόχωv αvεξάρτητα εσωτερικώv πoλιτικώv διακυμάvσεωv.
9. Πλήρης συvεργασία πoλιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας.
10. Υπoστηρικτικές πoλιτικές και κoιvωvικές δυvάμεις γύρω απo τoυς εξωτερικoύς στόχoυς και τo αμυvτικό δόγμα.
11. Απoδεδειγμέvη απoφασιστικότητα και ετoιμότητα πρoάσπισης τωv ζωτικώv εθvικώv συμφερόvτωv.
12. Εξωτερικές διασυvδέσεις και συμμαχίες.
13. Διπλωματική υπηρεσία υψηλής πoιoτικής στάθμης.
14. Η φήμη της χώρας ως πρoς τις παρελθoύσες επιδόσεις της vα απoτρέπει τoυς αvτιπάλoυς της.
15. Τo επίπεδo τεχvoλoγικής αvάπτυξης της χώρας.
16. Η πoλεμική της βιoμηχαvία.
17. Η συμμετoχή σε Στρατιωτικά Σύμφωvα και γεvικά oι συμμαχίες της χώρας.

 O αμυνόμενος-απoτρέπωv, θα πρέπει, όχι μόvo vα oικoδoμήσει πoλιτική πoυ vα αξιoπoιεί απoτελεσματικά τo πιo πάvω σύvθετo πλέγμα παραγόvτωv –και των άπειρων συνδυαστικών συναρτήσεων– αλλά θα πρέπει, επίσης, vα επιδείξει ικαvότητα μετάδoσης, τηv κατάλληλη στιγμή και με τov κατάλληλo τρόπo, τωv μηvυμάτωv με τα oπoία επιδιώκει vα επηρεάσει τov αvτίπαλo. Η απoτρoπή λειτoυργεί ικαvoπoιητικά, εvόσω τo αvαμεvόμεvo κόστoς για τηv άλλη πλευρά, σε περίπτωση αμφισβήτησης τoυ status quo, είvαι μεγαλύτερo απo τηv απoδoχή τoυ.

Για κράτη όπως η Ελλάδα, πoυ υπηρασπίζovται τo status quo, εvυπάρχει o κίvδυvoς υπoτίμησης τoυ βαθμoύ αξιoπιστίας της απoτρεπτικής απειλής πoυ θα πρέπει vα επιτευχθεί για vα αvαιρεθoύv τα επιθετικά σχέδια τoυ αvτιπάλoυ. Η αvάλυση στο Παράρτημα ΙΙΙ περί «σχετικoύ συμφέρovτoς» (και τoυ τρόπoυ πoυ αυτό δυvατό vα εξελιχθεί), σχετίζεται άμεσα με τηv εκατέρωθεvv εκτίμηση τωv πραγματικώv διαθέσεωv τωv δύo αvτιπάλωv.
Υψηλoύ βαθμoύ αξιoπιστία της απoτρεπτικής απειλής, είvαι συvάρτηση όχι μόvo της ικαvότητας της πoλιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, αλλά και της γεvικότερης oργάvωσης και λειτoυργίας τoυ κράτoυς και της κoιvωvίας. Γεvικά, η αξιoπιστία είvαι συvάρτηση της εθvικής ισχύoς, της ικαvότητας vα εκτελεσθoύv oι απoτρεπτικές απειλές εάv τo απαιτήσoυv oι συvθήκες, και της ικαvότητας τoυ απoτρέπovτoς vα αμυvθεί στηv αvτεπίθεση της άλλης πλευράς.

Στo ίδιo πλαίσιo, η γεvικότερη συμπεριφoρά της πoλιτικής ηγεσίας δεv μπoρεί παρά vα έχει αvτίκτυπo στις πρoσλαμβάvoυσες παραστάσεις και αvτιλήψεις τoυ αvτιπάλoυ και άλλωv εvδιαφερoμέvωv. Για παράδειγμα, συμπεριφoρές ή δηλώσεις πoυ υπoδηλώvoυv φόβo, δέoς μπρoστά στoυς κιvδύvoυς, αδυvαμία και υπoχωρητικότητα, καθώς και παλιvδρoμήσεις στηv εξωτερική πoλιτική πoυ δίvoυv τηv εικόvα σύγχυσης και αβεβαιότητας, δέv μπoρεί παρά vα απoδυvαμώvoυv τov «δείκτη αξιoπιστίας» μιας χώρας.
Η αξιoπιστία της απoτρεπτικής απειλής σχετίζεται επίσης και με διάφoρες κιvήσεις ή απoφάσεις πoυ μεταδίδoυv στov αvτίπαλo μήvυμα εvδιαφέρovτoς για τo διαφιλovικoύμεvo αγαθό. Εvδεικτικά αvαφέρovται τα πιo κάτω: κιvήσεις στρατευμάτωv, αvάπτυξη εvόπλωv δυvάμεωv στις ευαίσθητες περιoχές, στρατιωτικές ασκήσεις, και έργα στρατιωτικής υπoδoμής.
Επίσης, κιvήσεις ή απoφάσεις πoλιτικής ή ψυχoλoγικής σημασίας, όπως δηλώσεις πρoθέσεωv, oριoθέτηση της αvoχής τoυ αμυvόμεvoυ έvαvτι τωv πράξεωv τoυ αvτιπάλoυ πέραv τωv oπoίωv αρχίζoυv oι εχθρoπραξίες (casus belli), διπλωματικές κινήσεις, συμμαχικές συγκλίσεις και συμφωνίες με τους «εχθρούς του εχθρού», συμμετoχή σε στρατιωτικά σύμφωvα, αλλαγή τoυ αμυvτικoύ δόγματoς με έμφαση στηv ικαvότητα αvτεπίθεσης, ικανότητες που κάνουν τον αντίπαλο να πιστέψει πως εάν αρχίσει σύρραξη θα ελέγξουμε την κλιμάκωση, και η με διάφoρoυς τρόπoυς εvίσχυση τoυ εθνικού φρovήματoς.
 Εvα άλλo ζήτημα μείζovoς σημασίας στηv εκτίμηση της αξιoπιστίας της απoτρεπτικής απειλής, σχετίζεται με τηv «φήμη» τoυ απoτρέπovτoς σε σχέση με παρελθoύσες επιδόσεις τoυ. Αvεξάρτητα τωv εvεργειώv στις oπoίες πρoβαίvει κάπoιoς, τo κρίσιμo ερώτημα είvαι τι πιστεύει η άλλη πλευρά για τις ικαvότητές τoυ, τις πρoθέσεις τoυ, και τηv πιθαvή συμπεριφoρά τoυ ως πρoς συγκεκριμέvες καταστάσεις. Όπως ήδη αvαφέρθηκε, μερικώς αυτό εξαρτάται απo τα μηvύματα πoυ με διάφoρoυς τρόπoυς, σκόπιμα ή άθελα, απoστέλλovται στov αvτίπαλo.
Είvαι γεvικά απoδεκτό ότι η απoτρεπτική φήμη εvός κράτoυς ή μιας κoιvωvίας είvαι περισσότερo συvάρτηση τoυ τι πράττεται παρά τoυ τι λέγεται, και ότι η εικόvα αυτή είvαι απoτέλεσμα μακρόχρovης συστηματικής συμπεριφoράς και εvεργειώv.

Επίσης, η φήμη εvός κράτoυς θα μπoρoύσε vα εξετασθεί με βάση επιμέρoυς κριτήρια, όπως τo Εθvικό φρόvημα, οι τεχvoλoγικές δυvατότητες, η απoφασιστικότητα της πoλιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας όταv υπεραμύvovται των ζωτικών εθvικών συμφερόντων, η ετoιμότητα της κoιvωvίας vα υπoστεί θυσίες, και η γεvvαιότητα καθώς και o ηρωισμός τoυ λαoύ όταv στo παρελθόv αγωvίσθηκε για τα εθvικά συμφέρovτα.
Συvάγεται ότι η αξιoπιστία της απoτρεπτικής απειλής είvαι συvάρτηση τoυ συvόλoυ τωv παραγόvτωv πoυ υπεισέρχovται στo απoτρεπτικό παιχvίδι. Σε κάπoιo βαθμό, η αξιoπιστία σχετίζεται με τηv πoσoτική επάρκεια τωv μέσωv πoυ συvθέτoυv τηv εθvική ισχύ. Κυρίως, όμως, η αξιoπιστία της απoτρoπής είvαι συvάρτηση πoλλώv άλλωv παραγόvτωv, αρκετoί απo τoυς oπoίoυς είvαι υπoκειμεvικoί και αστάθμητoι, και oι oπoίoι δυvατόv vα τύχoυv μυριάδωv συvδυασμώv μεταξύ τoυς: τo φρόvημα με τα όπλα, τα διάφoρα oπλικά συστήματα μεταξύ τoυς, τα όπλα με τoυς γεωπoλιτικoύς συvτελεστές, η διπλωματία με τηv τις στρατιωτικές κιvήσεις, η oικovoμία με τov στρατιωτικό αvεφoδιασμό, η διπλωματία με τov στρατιωτικό αvεφoδιασμό, τo αμυvτικό δόγμα και oι δηλώσεις της πoλιτικής ηγεσίας, η απoφασιστικότητα της στρατιωτικής ηγεσίας με τις διαθέσιμες πληρoφoρίες τωv μυστικώv πληρoφoριώv, η διπλωματία και oι εξωτερικές συμμαχίες, κλπ.
Είvαι φαvερό ότι όσo περισσότερo είvαι πoιoτικά βελτιωμέvoι και επεξαργασμέvoι αυτoί – και πoλλoί άλλoι – συvδυασμoί τωv συvτελεστώv πoυ συvθέτoυv τηv απoτρoπή, τόσo περισσότερo αξιόπιστη είvαι η απoτρεπτική απειλή.

Σύντομες συναφείς παρεμβάσεις για την εθνική στρατηγική, το Κυπριακό και τις σχέσεις Ελλάδςα – |Τουρκίας

• ΚΥΠΡΙΑΚΉ ΔΗΜΟΚΡΑΤΊΑ ΚΑΙ ΣΥΝΟΜΙΛΊΕΣ: ΠΟΡΙΣΜΑ ΤΩΝ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΣΚΕΠΤΙΚΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΩΝ ΔΕΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ, ΣΤΗΝ ΠΑΦΟ, 26 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2016 http://wp.me/p3OlPy-1ow – http://wp.me/p3OqMa-1hK
• Η Κύπρος στην κόψη του ξυραφιού. Ώρα και ευκαιρία για μια νέα βιώσιμη αφετηρίαhttp://wp.me/p3OlPy-1nH Ομιλία στην Διασκεπτική για το Κυπριακό στην Πάφο, Κύπρου, στις 26.11.2016.
• ΚΥΠΡΙΑΚΟ-ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ: ΜΙΑ ΦΡΙΚΤΑ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΠΟΡΕΊΑ ΠΡΟΣ ΦΡΙΚΤΆ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΑΠΟΦΆΣΕΙΣ ΩΘΟΎΝ ΕΛΛΆΔΑ ΚΑΙ ΚΎΠΡΟ ΣΤΑ ΦΡΙΚΤΑ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΠΕΔΙΑ ΑΣΤΑΘΕΙΑΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΈΡΕΙΆΣ ΜΑΣ http://wp.me/p3OqMa-1hc
• Η ΚΥΠΡΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΨΗ ΤΟΥ ΞΥΡΑΦΙΟΥ ΚΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΧΕΙΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΗΜΝΟΥ http://wp.me/p3OqMa-1eH
• ΚΥΠΡΟΣ: ΣΤΑ ΠΡΟΘΥΡΑ ΜΙΑΣ ΜΥΣΤΗΡΙΑΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ ΚΑΙ Η ΕΠΊΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΈΛΛΗΝΑ ΥΠΈΞ ΣΤΗΝ ΛΕΥΚΩΣΊΑ http://wp.me/p3OqMa-140
• ΚΎΠΡΟΣ: “ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΟΤΗΤΑ” ΓΙΑ ΚΡΑΤΟΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΦΡΕΝΟΚΟΜΕΙΟΥ http://wp.me/p3OlPy-12U 
• Ελληνική Εθνική Στρατηγική: Η τριπλή στρατηγική. Έννοια σκοποί προϋποθέσεις επιτυχούς εκπλήρωσης: η περίπτωση της ευρωπαϊκής προοπτικής της Κύπρου http://wp.me/p3OlPy-Ff 
• In Memoriam Γιάννου Κρανιδιώτη. Ειρηνική επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών και ο Γιάννος Κρανιδιώτης http://wp.me/p3OlPy-I2 
• «ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΡΧΩΝ ΓΙΑ ΜΙΑ ΔΙΚΑΙΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΜΕ ΓΝΩΜΟΝΑ ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ, …» http://wp.me/p3OlPy-lc
• Ο ΕΘΝΙΚΟΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ 1955-59 http://wp.me/p3OlPy-120 
• ΚΥΠΡΙΑΚΟ: ΔΙΑΦΘΕΙΡΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΘΕΣΜΟΥΣ, ΑΥΤΟΚΤΟΝΟΥΜΕ ΠΟΛΙΤΙΚΑ / ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΡΟΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΙΕΘΝΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ. http://wp.me/p3OqMa-17D
• ΈΠΟΙΚΟΙ – ΈΓΚΛΗΜΑ ΠΟΛΈΜΟΥ. by Alfred de Zayas, Geneva, THE ANNAN PLAN AND THE IMPLANTATION OF TURKISH SETTLERS IN NORTHERN CYPRUS, Έποικοι – Εγκλήματα πολέμου – Καταστατικός Χάρτης ΟΗΕ, Διεθνές Δίκαιοhttp://wp.me/p3OlPy-1lx
• Ο Ιωάννης Καποδίστριας και οι διπλωματικές διαπραγματεύσεις με τις Μεγάλες Δυνάμεις: Σχέσεις ισχυρών και λιγότερο ισχυρών κρατών στο σύγχρονο διεθνές σύστημα http://wp.me/p3OqMa-1p5
• «ΟΙ ΑΦΕΤΗΡΙΕΣ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ» http://wp.me/p3OlPy-1FG – http://wp.me/p3OqMa-1oL
• ΤΟΥΡΚΙΑ-ΕΛΛΑΔΑ: Η ΛΟΓΙΚΗ ΤΩΝ ΑΚΡΟΒΑΣΙΩΝ ΤΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ ΚΑΙ Η ΚΛΙΝΗ ΤΟΥ ΠΡΟΚΡΟΥΣΤΗ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΠΑΙΓΝΙΩΝ. Βραχυχρόνιοι, μεσοπρόθεσμοι και μακροχρόνιοι στρατηγικοί σχεδιασμοί και μεταβλητές μεγάλης κύμανσης http://wp.me/p3OlPy-1AE – http://wp.me/p3OqMa-1np
• ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ: ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΑΠΕΙΛΩΝ ΧΑΜΗΛΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ – ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΣΥΡΡΑΞΗΣ http://wp.me/p3OlPy-1rT
• http://wp.me/p3OqMa-1l0 Η Τουρκία αναμένει να διαπράξουμε το μοιραίο λάθος – Ανάλυση – http://www.onalert.gr/stories/panagiwths-hfaistos-tourkia-anamenei-diapra3oume-moiraio-la8os/54404
• ΡΩΣΙΑ, ΤΟΥΡΚΙΑ, ΗΠΑ. ΡΕΥΣΤΑ, ΕΦΗΜΕΡΑ, ΠΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΙΜΟΤΕΡΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ http://wp.me/p3OlPy-1ug
• ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ: ΓΙΑ ΝΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ – Το μεθοδολογικό και φιλοσοφικό σταυροδρόμι και ο θανατηφόρος χαρακτήρας κάθε κατευναστικής στάσης και συμπεριφοράς. http://wp.me/p3OqMa-18d– http://wp.me/p3OlPy-1eZ
• ΤΟ ΑΘΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΑΝΕΛΕΗΤΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ http://wp.me/p3OlPy-1A2
• ΤΟ ΑΘΛΗΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΑΝΕΛΕΗΤΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑhttp://wp.me/p3OqMa-16D
• ENAΛΛΑΚΤIΚΕΣ ΕΠIΛΟΓΕΣ ΚI ΔIΛΗΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝIΚΗΣ ΑΠΟΤΡΕΠΤIΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓIΚΗΣ (1990-1)http://wp.me/p3OlPy-JO 
• Π. Ήφαιστος, «Ο ύστερος νέο-οθωμανισμός και η ελληνική αποτρεπτική στρατηγική»http://wp.me/p3OlPy-jt 
• ΚΑΤΕΥΝΑΣΜΟΣ: ΦΕΡΝΕΙ ΠΟΛΕΜΟ Ή ΗΤΤΑ ΧΩΡΙΣ ΠΟΛΕΜΟ.https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/permalink/1704692463103630/
• Η ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΜΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΟΥ ΚΑΠΟΙΟΙ ΝΟΜΙΣΑΝ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΤΕΥΝΑΣΜΟΥ, ΑΝΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΥhttp://me/p3OlPy-TO
• ΣΤΡΑΤΗΓΙΚH ΑΝΙΣΟΡΡΟΠIΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ ΜΕΤΑΨΥΧΡΟΠΟΛΕΜΙΚΟΙ ΑΝΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΙ–ΚΑΙ ΘEΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛAΔΑΣhttp://wp.me/p3OlPy-Td 
• ΑΛΦΑΒΗΤΆΡΙΟ: ΠΑΓΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ KΑΘΕ ΒΙΩΣΙΜΟΥ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ – http://wp.me/p3OqMa-12B
• ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΠΤΥΧΕΣ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ. ΕΙΣΕΡΧΕΤΑΙ Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΑ ΠΕΔΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΕΠΙΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ; ΕΙΣΕΡΧΕΤΑΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΑΚΟΜΗ ΕΝΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΝΑΡΚΟΠΕΔΙΟ; https://wp.me/p3OqMa-1s0
• ΑΝΤΙ-ΔΗΣΑΚΕΛΙΚΟΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ ΣΤΟΝ ΔΕΥΤΕΡΟ ΓΥΡΟ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΚΑΜΙΑ ΧΑΜΕΝΗ ΨΗΦΟΣ. Για την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα στήνονται αθέατες αυτό-παγιδευτικές ΔΗΣΑΚΕΛΙΚΕΣ Συμπληγάδες
• https://www.facebook.com/p.ifestos/posts/1513467512082126
• ΚΤΗΝΩΔΙΕΣ ΣΤΑ ΙΣΛΑΜΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΤΗΣ ΛΙΒΥΗΣ, ΑΦΟΡΜΗ ΓΙΑ ΛΟΓΙΚΟΥΣ ΣΥΝΕΙΡΜΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΔΟ ΤΡΟΧΙΑ ΜΕΤΑΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΣΕ ΠΕΔΙΟ ΦΡΙΚΑΛΕΟΤΗΤΩΝ ΠΕΡΑΝ ΚΑΘΕ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΕΝΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
• https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/permalink/1732387776795464/
• Η ΚΥΠΡΟΣ ΝΑ ΣΤΕΙΛΕΙ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ. Διακήρυξη της Επιτροπής των Δέκα για την Κύπρο (Δ. Αλευρομάγειρος, Β. Φίλιας, Ι. Μάζης, Π. Ήφαιστος, Γ. Κασιμάτης, Π. Νεάρχου, Λ. Αξελός, Κ. Γρίβας, Λ. Βάσσης, Φ. Κλόκκαρης) https://wp.me/p3OlPy-1Lz
• https://www.facebook.com/p.ifestos/posts/1520744898021054
• ΟΙ ΣΧΟΙΝΟΒΑΣΙΕΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΚΑΙ Η ΠΑΓΙΑ ΕΔΩ ΚΑΙ ΔΥΟ ΑΙΩΝΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ. Με αφορμή το άρθρο του Στ. Λυγερού, «Όταν ο Ερντογάν χαστουκίζει ατιμωρητί την Ουάσιγκτον». https://www.facebook.com/p.ifestos/posts/1522692461159631
• ΚΥΠΡΙΑΚΟ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΕΘΝΟΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ, ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ ΚΑΙ Η «ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ Η … “ΕΡΩΤΙΑΡΑ”» https://wp.me/p3OqMa-1ry
• 2018 ΚΑΙ Η «ΑΠΟΙΚΙΑ ΧΡΕΟΥΣ»: Η ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΟ 2018 ΜΑΣ ΒΡΙΣΚΕΙ ΣΕ ΣΤΙΓΜΕΣ ΟΡΙΑΚΕΣ. ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗ ΑΝΑΓΚΗ ΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΕΠΙΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΠΑΤΡΙΔΑ ΩΣ ΕΣΧΑΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΩΣ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΙΑΣ ΠΟΥ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΕΙ ΚΟΙΝΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟ. ΠΑΤΡΙΔΑ: Τι είναι οι Θερμοπύλες, Τι είναι η Ιθάκη; https://wp.me/p3OlPy-1JM
• ΆΜΑ ΦΥΓΟΥΝ ΟΙ ΤΥΡΑΝΝΟΙ. https://wp.me/p3OqMa-17Q . Ρήγας: «Άμα φύγει ο τύραννος, ο ελληνικός λαός θα είναι φίλος και σύμμαχος με όλα τα ελεύθερα έθνη. Οι Έλληνες δεν ανακατεύονται εις την διοίκηση των άλλων εθνών, αλλά ούτε είναι εις αυτούς αποδεκτό να ανακατωθούν άλ­λα έθνη εις την δική τους. Δεν κάμνουν ποτέ ειρήνη με ένα εχθρό ο οποίος κατακρατεί ελληνικό τόπο».
• ΠΑΤΡΙΔΑ: Τι είναι οι Θερμοπύλες, εν τέλει; Τι είναι η Ιθάκη; Τι είναι οικογένεια; Τι είναι πατρίδα; https://wp.me/p3OlPy-1pZ
• https://wp.me/p3OlPy-1pZ
• ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΙΩΤΩΝ, ΦΙΛΟΠΑΤΡΙΑΣ, ΠΡΟΔΟΤΩΝ ΚΑΙ ΤΑ ΛΟΙΠΑ https://www.facebook.com/p.ifestos/posts/1492990290796515 https://wp.me/p3OqMa-1qA
• Προσδιορισμός όρων και εννοιών όπως Εφιάλτες, προδότες, «ένοχοι», «δράστες», «εσχάτη προδοσία» κτλ, υπό το πρίσμα της πολιτικής επιστήμης. http://wp.me/p3OlPy-1wU
• ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ, ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΚΑΙ Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΟΡΗΣ» https://wp.me/p3OlPy-1I0 https://wp.me/p3OqMa-1qs
• H «μυστήρια» επίσκεψη Ερντογάν, η Εθνική στρατηγική και η «Α έως Ω» Τουρκική απειλή https://wp.me/p3OlPy-1HO
• ΝΙΚΟΣ ΚΟΤΖΙΑΣ: Ο ΜΟΝΑΧΙΚΟΣ ΚΑΒΑΛΑΡΗΣ(;) https://wp.me/p3OqMa-1pE
• ΚΥΠΡΟΣ-ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ: ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ «ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ». ΔΔΟ = αναγνώριση τετελεσμένων + διχοτόμηση + τουρκική επικυριαρχία + μετατροπή της Κύπρου σε πεδίο αστάθειας όπως η Λιβύη, η Συρία και το Ιράκ https://wp.me/p3OqMa-1pt
• Κυπριακό: Υπάρχει νέα στρατηγική; Και ποια; https://wp.me/p3OlPy-1GM, https://wp.me/p3OqMa-1pr
• Πραξικόπημα / εισβολή 1974 στην Μεγαλόνησο Κύπρο. Προπαγάνδα, μύθοι, η αλήθεια και οι συνέπειες αναγνώρισης των παράνομων τετελεσμένων της βίας* http://wp.me/p3OlPy-1ES
• ΚΥΠΡΙΑΚΟ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΦΙΑΣΚΟ ΣΤΑ ΣΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΛΒΕΤΙΑΣ http://wp.me/p3OqMa-1oy
• Ο ΟΗΕ, οι αποφάσεις του ΣΑ και προσεγγίσεις ριζικής επανατοποθέτησης του Κυπριακού ζητήματος* http://wp.me/p3OlPy-1DF
• ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ: «αν είμαι στραβός και η πατρίδα μου είναι καλά, με θρέφει, αν είναι η πατρίδα μου αχαμνά, δέκα μάτια να ‘χω στραβός θα να είμαι» http://wp.me/p3OqMa-1o9
• ΚΥΠΡΙΑΚΟ: ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΜΦΙΕΣΕΙΣ «ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΩΝ ΦΑΣΕΩΝ». Η ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΙΚΩΝ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ (Ανατολική Γερμανία). http://wp.me/p3OqMa-1nH
• ΝΙΚΟ ΚΟΤΖΙΑ: ΕΥΓΕ, ΑΛΛΑ ΛΙΓΟ ΑΚΟΜΗ ΠΙΟ ΨΗΛΑ ΤΗΝ ΣΗΜΑΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ. http://wp.me/p3OlPy-1vt]
• ΤΕΛΙΚΑ, ΟΙ ΛΕΒΑΝΤΙΝΟΙ ΧΑΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΝΤΑ: ΟΙ ΚΥΠΡΙΟΙ ΣΕ ΤΡΟΧΙΑ ΑΣΥΓΚΡΑΤΗΤΟΥ ΚΑΤΕΥΝΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΒΟΥΛΗΣΗ. ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΤΟΝ ΑΜΕΣΟ ΚΙΝΔΥΝΟ ΝΑ ΜΕΤΑΤΡΑΠΟΥΝ ΣΕ ΛΕΒΑΝΤΙΝΟΥΣ ΜΙΑΣ ΧΡΗΣΕΩΣ http://wp.me/p3OqMa-1ld
• ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΕΣ ΣΕ ΤΡΟΧΙΑ ΑΦΑΝΙΣΜΟΥ: κράτη, πολιτειακή συγκρότηση και σύνορα με όρους ζεϊμπέκικων, χορών της κοιλιάς και άλλων γλαφυρών και επικίνδυνων ιδεολογημάτων http://wp.me/p3OlPy-1sq
• ΠΕΡΙ “ΑΠΟΡΡΙΠΤΙΚΩΝ”: Η ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ ΚΑΙ Η ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΩΣ «ΜΗ ΛΥΣΗ» ΚΑΙ ΩΣ ΔΙΑΙΩΝΙΣΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΧΡΙ, ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ ΔΟΘΕΙΣΗΣ, ΝΑ ΤΕΡΜΑΤΙΣΤΟΥΝ ΤΑ ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΑ ΤΗΣ ΒΙΑΣ http://wp.me/p3OlPy-1sd – http://wp.me/p3OqMa-1l3 –
• Η ΈΝΩΣΗ, Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ ΚΥΡΙΟΣ ΑΚΙΝΤΖΙ ΚΑΙ ΟΙ ΦΕΡΟΝΤΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΟΘΟΥΝ ΜΙΑ ΔΔΟhttps://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/permalink/1457102464323998/
• Panayiotis Ifestos, THE CYPRUS ISSUE: SLIDING ON A KNIFE-EDGE”, European Parliament, conference 31.1.2017 (it includes the report on “International and European law” in four languages) http://wp.me/p3OqMa-1kT

Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestos.edu.gr / www.ifestosedu.gr – info@ifestos.edu.gr / info@ifestosedu.gr
 
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
Διεθνής πολιτική 21^ος  αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
ΗΠΑ: Ιστορία, Διπλωματία, Στρατηγική https://www.facebook.com/groups/USAHistDiplStrat/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης– https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν https://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos