Έχει γίνει της μόδας πλέον ο κάθε αναρμόδιος ή ο κάθε φορέας αναρμόδιων τίτλων να παίζει με όρους και έννοιες που αν δηλητηριάσουν ανεπανόρθωτα την πολιτική συζήτηση για την εθνική στρατηγική θα ματαιωθεί κάθε σωστή απόφαση στα πεδία της αποτρεπτικής στρατηγικής. Όχι μόνο ματαιώνεται κάθε προσδοκία εφαρμογής των Διεθνών Συνθηκών αλλά μπορεί να χάσουμε και αυτά που μας έμειναν.
Μπορεί κανείς να είναι καλόπιστος πλην άσχετος ή και να επιδίδεται σε αναρριχητικό κρυφτούλι ή να είναι φιλόδοξος ή και μωροφιλόδοξος πλην ο «περί στρατηγικής χαβαλές» βλάπτει σοβαρά την κρατική μας υγεία. Λανθασμένο αναμάσημα στρατηγικών όρων και εννοιών στην δημόσια σφαίρα ή ακόμη ανούσια υπονοούμενα στην στρατηγική ανάλυση σημαίνει παιχνίδια με την φωτιά.
Κατ’ αρχάς ας πούμε ότι η χάραξη και εφαρμογή στρατηγικής από ένα αμυνόμενο κράτος δεν είναι κρυφτούλι με υπονοούμενα ή παιχνίδι ακατάσχετων γνωμών ή υποβολής διαφόρων «μηνυμάτων». Η χάραξη και εφαρμογή εθνικής στρατηγικής είναι πρωτίστως και κυρίως εάν όχι αποκλειστικά υπόθεση αρμόδιων επιτελικών κρατικών θεσμών.
Είναι υπόθεση βέβαια και λίγων πολύ ειδικών στην στρατηγική θεωρία πλην με αυτούς ισχύουν δύο πράγματα. Σε καλά και οργανωμένα κράτη συνεργάζονται στενά με τα προαναφερθέντα επιτελικά θεσμικά όργανα ή και αναλαμβάνουν να τα διευθύνουν πολιτικά. Αν κανείς τέτοιος ειδικός βρεθεί σε αναλώσιμα και παρακμασμένα κράτη γίνεται βορά δολοφονιών χαρακτήρα, περιπαικτικών σχολίων και αναρμόδιων σχολίων.
Κανείς εάν δεν διαβάζει προσεκτικά διατυπωμένους όρους σε αναρίθμητα βιβλία και κείμενα (δικά μας τουλάχιστον κανείς βρίσκει εύκολα στο Google με λήμμα, πχ, «ενδοπολεμική αποτροπή» ή «κρίσεις χαμηλής έντασης») απλά παραμιλά.
Μπορεί κανείς ακόμη και να μιλήσει υποτιμητικά για την στρατηγική θεωρία. Εδώ εμάς το 1995 όταν καταγράψαμε την τυπολογία των εθνικών συμφερόντων που είναι ο άξονας της εθνικής στρατηγικής θεωρίας μας περίπαιξαν ότι μιλάμε για το «εθνικό συμφέρον της Μαριορής» (https://wp.me/p3OlPy-1I0) ενώ ακόμη και φορέας τίτλων με μετέπειτα θέσεις ευθύνης έγραψε στα ΝΕΑ ότι η έννοια εθνικό συμφέρον είναι Ελληνική επινόηση και Ελληνική ιδιοτροπία.
Ασχετοσύνη συν ποικιλόμορφες διασυνδέσεις ενδέχεται να κάνουν κάποιο να κατανοεί αυτό που θέλει ή αυτό που συνομιλητές «ποικίλων αθέατων συμφερόντων» επιθυμούν να υποβληθεί στην δημόσια γνώμη για να επιτύχει το βόλεμα εφήμερων κομματικών ή προσωπικών σκοπιμοτήτων. Κανείς εύκολα διακρίνει την διολίσθηση ενός αναλυτή στην μίζερη αυτή θέση του περιφερόμενου υποβολέα.
Έτσι, όποιος θέλει να μιλά έγκυρα και όχι επικίνδυνα με την εθνική στρατηγικής της χώρας στην οποία ανήκει πρέπει να ξέρει ότι είναι ένα πράγμα η στρατηγική ανάλυση με τους σωστούς όρους και έννοιες, δηλαδή η στρατηγική θεωρία, και άλλο το κρυφτούλι που ολοφάνερα σκοπό έχει να υποβάλει ανεύθυνα μηνύματα που
θέτουν σε κίνδυνο τα συμφέροντα της χώρας ή και την οδηγούν σε μεγάλο και καταστροφικό πόλεμο. Scripta manent, εξάλλου, και κανείς καλά κάνει να προφυλάσσεται από ατοπήματα τέτοιου είδους. Καταγράφονται και για το γεγονός ότι δεν ξέρουν όρους και έννοιες που αποτελούν προϋπόθεση προβιβασμού δευτεροετών φοιτητών στρατηγικής. Για παράδειγμα, κανείς πρέπει να ξέρει το Αλφαβητάριο: «Πόλεμος» οποιουδήποτε είδους και έκτασης ή η απώλεια κυριαρχίας χωρίς ένοπλη σύγκρουση, πολεμικές εμπλοκές «μικρής» έντασης και γενικευμένος πόλεμος σημαίνει ότι μια αποτρεπτική στρατηγική απέτυχε. Τέρμα το κρυφτούλι λοιπόν και οι εκφοβισμοί και όποιος θέλει να μιλά δημόσια περί αυτά να μιλά έγκυρα και αξιόπιστα. Τυχόν δε επιστημονικοί τίτλοι δεν υποδηλώνουν κατ’ ανάγκη αξιοπιστία.
Πολύ σημαντικό, επίσης είναι, όποιος θέλει να συμβάλει ταπεινά και καλόπιστα στις δημόσιες συζητήσεις για την εθνική στρατηγική χωρίς να εκτίθεται, οφείλει να γνωρίζει ότι ολοφάνερα και επί δεκαετίες φρικτά ερασιτεχνικές κινήσεις που πυκνώνουν τις εμπλοκές και αποθρασύνουν τον επιτιθέμενο ενδέχεται, σε οριακές ιστορικές στιγμές όπως αυτές που διανύουμε, να οδηγήσουν σε εκτροχιασμό τόσο των αναθεωρητικών απειλών του επιτιθέμενου και των αποτρεπτικών απειλών του αμυνόμενου.
Κάτι τέτοιο φέρνει, και δική μας εκτίμηση είναι ότι ήδη έφερε, στρατηγικό ανορθολογισμό. Αυξάνει δηλαδή τον κίνδυνο μιας μεγάλης πλέον αποτυχίας της αποτρεπτικής στρατηγικής προκαλώντας ένα γενικευμένο πόλεμο που θα μπορούσε με σωστές αποτρεπτικές στάσεις να αποτραπεί. «Αποτραπεί», γράφουμε, όχι «αποφευχθεί» καθότι η εμπειρία δείχνει ότι το τελευταίο οδηγεί στο μοιραίο. Η αποτυχία λοιπόν σημαίνει ιεραρχικά τα εξής:
- Μεγάλος γενικευμένος πόλεμος ο οποίος έστω και εάν δεν τον αρχίσει ο αμυνόμενος εάν δεν είναι νικηφόρος θα σημαίνει το τέλος ή οπισθοδρομήσεις δεκαετιών. Ο πολιτικός και στρατηγικός ανορθολογισμός που προκαλούν ερασιτέχνες και ανίκανοι κατευναστές οδηγεί σε μεγάλο πόλεμο.
- «Μικρά» επεισόδια που οδηγούν σε απώλεια κυριαρχίας και πόρων. Αντί φλύαρων υπονοουμένων οι ειδικοί ή «ειδικοί» να μας εξηγήσουν πόσους (κολοσσιαίους) πλουτοπαραγωγικούς χάνουν οι νεοέλληνες επειδή δεν εφαρμόζεται το δίκαιο της θάλασσας. Να μας πληροφορήσουν επίσης έγκυρα (και
όχι νομικίστικα ή πολιτικάντικα) ποια είναι η ακριβής κατάσταση όσον αφορά το επικυρωμένο το 1995 από την Βουλή Δίκαιο της Θάλασσας. Τα υπόλοιπα είναι αρμοδιότητα των ειδικών, κυρίως των κρατικών επιτελικών θεσμών οι οποίοι εάν δεν υπάρχουν ή εάν υπάρχουν και είναι ελλειμματικοί θα πρέπει να ενισχυθούν άμεσα. Βέβαια, εννοούμε πραγματικούς κρατικούς επιτελικούς θεσμούς που ενώνουν όλα τα νήματα και όχι «δεξαμενές» δήθεν «σκέψης» περιφερόμενων φορέων ή μη φορέων ποικίλων αναρμόδιων τίτλων (ή τεχνητά αρμόδιων τίτλων, συμβαίνει και αυτό!). Βλ. ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ «ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ» ΑΛΛΑ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΡΤΙΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΕΠΙΤΕΛΕΙΑ https://wp.me/p3OlPy-1Q5 και https://slpress.gr/idees/chreiazomaste-kratos-ochi-dexamenes-skepsis/. - Η «ενδιάμεση κατάσταση» στην οποία οδηγηθήκαμε και την οποία εμείς με αίσθημα ευθύνης περιγράψαμε, δοκιμάζεται λόγω εξελίξεων της διεθνούς πολιτικής και λόγω ακριβώς εξάντλησης της πρακτικής: «κρυφτούλι αντί στρατηγικής». Βλ. «Ελληνική αποτρεπτική στρατηγική: Μια ιδιόμορφη
εύθραυστη και επικίνδυνα έωλη «ενδιάμεση κατάσταση», Ελληνική αποτρεπτική στρατηγική: Μια ιδιόμορφη εύθραυστη και επικίνδυνα έωλη «ενδιάμεση κατάσταση» https://wp.me/p3OlPy-1Va . Για όποιον ενδιαφέρεται, επίσης, υπάρχει και το: «Το Αλφαβητάριο της αποτρεπτικής στρατηγική. Άμεση αποτροπή, γενική αποτροπή και τα σύνορα κρίσεων χαμηλής έντασης, ενδοπολεμικής αποτροπής-κλιμάκωσης και γενικευμένου πολέμου https://wp.me/p3OlPy-1TH - Με αυτές τις παρεμβάσεις, ξεκαθαρίζουμε, δεν φιλοδοξούμε να αντικαταστήσουμε τους κρατικούς θεσμούς παρά μόνο να συνεισφέρουμε με δόκιμους όρους και έννοιες, με δοκιμασμένες τυπολογίες της στρατηγικής ανάλυσης και με ακλόνητα αξιώματα της στρατηγικής θεωρίας. Πολλές από αυτές τις τυπολογίες και αυτά τα αξιώματα κατατέθηκαν ταπεινά και υπεύθυνα στο δικό μας μέρος του εξαντλημένου βιβλίου μας «Ελληνική Αποτρεπτική Στρατηγική» (1992) το οποίο κυκλοφορεί σύντομα με νέο τίτλο, συμπληρωμένο και επικαιροποιημένο (περιττή ίσως η επικαιροποίηση γιατί δεν αλλάζει κατιτί όσον αφορά τους όρους και έννοιες παρά μόνο η «ενδιάμεση κατάσταση» που εξηγήσαμε πιο πάνω).
Τώρα, τι εννοούμε όταν λέμε «στρατηγική θεωρία». Με θεωρία βέβαια δεν εννοούμε –για να παραφράσουμε τον Παναγιώτη Κονδύλη– ιδεολογικές ή νομικίστικες ή πολιτικάντικες σαπουνόφουσκες στα πολιτικά και ή
νομικίστικα καφενεία. Εννοούμε αξιώματα περί την διεθνή πολιτική και τις διακρατικές σχέσεις. Δεν αμφιβάλλω ότι οι φορείς ανεύθυνων γνωμών, θεωρημάτων, ιδεολογημάτων, αναρμόδιων τίτλων ή ειδικών στο πολιτικό κρυφτούλι εκφοβιστικών υποβολών δεν κατανοούν την έννοια «θεωρία».
Θεωρία, κατ’ αρχάς, είναι το αντίθετο της γνώμης. Μερικοί σίγουρα επάξια μιλούν με όρους πολιτικής θεωρίας, στρατηγικής θεωρίας και στρατηγικών αξιωμάτων. Αυτοί δεν έχουν ανάγκη να μεταμφιέζουν επιστημονικά γνώμες: Διατυπώνουν συχνά και με υπευθυνότητα θέσεις που θα ζήλευαν πολλοί φορείς επιστημονικών τίτλων.
Θεωρία όπως την περιγράφουμε εδώ πρέπει να γνωρίζουν καλά οι λειτουργοί των κρατικών επιτελείων. Καθότι η καλή θεωρία είναι η πράξη ή καλύτερα οι εμπεδωμένες τυπολογίες για το πώς εξελίσσονται εμπράγματα τα Παραδειγματικά αξιώματα μέσα σε συγκεκριμένες περιστάσεις και προϋποθέσεις όπως ήταν, όπως είναι και όπως εξελίσσονται.
Αυτό συμβαίνει –και τυγχάνει να έχουμε πρωτογενή γνώση ως μέλος διπλωματικών αποστολών την εποχή μάλιστα συγγραφής ξένων μονογραφιών στα πεδία της στρατηγικής θεωρίας– με διπλωματικά και στρατιωτικά στελέχη θεσμικά άρτιων κρατών όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία, η Γαλλία, το Ισραήλ και πολλών άλλων. Συνομιλείς μαζί τους και συνεννοείσαι άψογα, καθότι μιλούν με όρους, έννοιες και τυπολογίες της πολιτικής θεωρίας του διεθνούς συστήματος και της προέκτασής της της στρατηγικής θεωρίας. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, συνομιλώντας με στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων ή ο Διπλωμάτες μελών τέτοιων κρατών, κανείς διαπιστώνει ότι είναι καταρτισμένοι στα πεδία όσο και ο καλύτερος φορέας επιστημονικού τίτλου. Αυτό σημαίνει κράτος!
Οι «ειδικοί διατύπωσης ανεύθυνων γνωμών» ενίοτε και περιπαικτικών (αφού πρώτα αρπαχτούν μιμητικά από όρους και έννοιες που ολοφάνερα δεν γνωρίζουν) καλά κάνουν να συνειδητοποιήσουν ότι για να μην εκτίθενται επειδή τα γραπτά μένουν, απαιτείται να μάθουν τους όρους και τις έννοιες της στρατηγικής ανάλυσης. Και καλά κάνουν να αρχίσουν από το Παράδειγμα, δηλαδή τον Θουκυδίδη.
Στον «Πελοποννησιακό Πόλεμο» βρίσκονται όλα τα αξιώματα ή νόμοι του κρατοκεντρικού διεθνούς συστήματος και την συμβατή με αυτά θεωρία διεθνούς πολιτικής. Όταν τον διαβάζεις είναι σαν να διαβάζεις το τι συμβαίνει κάθε μέρα και αναφέρεται στις ειδήσεις. Στην περιφέρειά μας, στον πλανήτη ευρύτερα, στις σχέσεις Κορέας–ΗΠΑ, Ελλάδας-Τουρκίας, Συρίας – Ισραήλ ή ΗΠΑ και όλες οι άλλες ανεξαιρέτως οι διεθνείς υποθέσεις όπως είναι και όπως εξελίσσονται.
Είναι ακριβώς, το θεμέλιο της καλής θεωρίας πάνω στο οποίο και μόνο μπορεί να αναπτυχθεί ορθολογικός στοχασμός εμπράγματα χρήσιμος: Η εθνική στρατηγική μιας χώρας χρειάζεται στρατηγική θεωρία. Μάλιστα, η στρατηγική θεωρία έχει τόσο πολύ αναπτυχθεί τις τελευταίες δεκαετίες, ούτως ώστε κάλλιστα μπορεί να ειπωθεί πως η στρατηγική ανάλυση είναι αναπόδραστα τα ίδια τα Παραδειγματικά αξιώματα εμπράγματα τυποποιημένα.
Ας μην μπω εδώ σε ανάλυση κειμένων. Να το κάνουμε μια άλλη φορά. Λέμε μόνο ότι στην διεθνή βιβλιογραφία σε καμιά δεκαριά πολιτικούς στοχαστές υπάρχει διεθνής θεωρία και στρατηγική θεωρία συμβατή με τα Παραδειγματικά αξιώματα. Λογικότατα, επίσης, περιέχουν τα εξαρτημένα συμπαρομαρτούντα, όπως ανάλυση του διεθνούς δικαίου, ανάλυση των διεθνών θεσμών ως (εξαρτημένων) μεταβλητών, οικονομική ανάλυση, ανάλυση των ηγεμονικών συμπεριφορών, ιστορία των διεθνών σχέσεων όπου και οι εμπειρίες, και τα λοιπά. Αυτές οι υπό-ενότητες, όσο και να έχουν γίνει δήθεν ανεξάρτητες επιστήμες η αλήθεια είναι ότι αυτό δεν ισχύει. Μπορεί κανείς να ξέρει διεθνές δίκαιο εάν δεν γνωρίζει θεωρία διεθνούς πολιτικής; Γιατί μόνο έτσι μπορεί να κατανοεί τις πολιτικές όψεις των διεθνών θεσμών, των διεθνών συμβάσεων και του διεθνούς δικαίου. Ως προς το τελευταίο, επίσης, μόνο όταν κατανοείς επαρκώς τις πολιτικές όψεις μπορείς να κατανοήσεις κρίσιμες διαφορές μεταξύ υψηλών αρχών του διεθνούς δικαίου και διεθνών διατάξεων με κανονιστικό περιεχόμενο. Ακόμη πιο σημαντικό, ως προς το “κανονιστικό περιεχόμενο” απαιτείται να γνωρίζει κανείς τις ιεραρχήσεις των δεσμεύσεων συν βέβαια και κυρίως τα παρεμβαλλόμενα αίτια πολέμου (βλ. παρεμβαλλόμενο πίνακα)
Είναι λοιπόν ένα πράγμα –επιμένουμε καθόσον είναι θανάσιμα σημαντικό– οι γνώμες, τα θεωρήματα, τα ιδεολογήματα και οι ιδεολογίες και άλλο η στρατηγική θεωρία που κορυφώνει την θεωρία διεθνών σχέσεων συμβατά με τα Παραδειγματικά αξιώματα.
Γνώση και όχι γνώμες γύρω από αυτά σε μια κοινωνία σημαίνει ορθολογιστική πολιτική και στρατηγική κουλτούρα. Αντίστροφα, άγνοια που συνοδεύεται από προπετείς και ή ανεύθυνες γνώμες σημαίνει περπάτημα μέσα σε ναρκοπέδιο χωρίς να το κατανοείς.
Θα επανέλθω αν χρειαστεί γιατί όταν μιλάμε για «στρατηγική θεωρία» ακόμη και ο παραμικρός ερασιτεχνισμός, οι ανεύθυνες ασυναρτησίες ή το κρυφτούλι πολιτικών σκοπιμοτήτων σημαίνει ότι κανείς παίζει με την φωτιά εις βάρος της κοινωνίας και του κράτους.
Ο καθείς λοιπόν όταν μιλάμε για ζητήματα ζωής ή θανάτου, αστάθειας / πολέμου ή σταθερότητας και κυριαρχίας ή απώλειας κυριαρχίας και πόρων, έχει υποχρέωση να μιλά υπεύθυνα και όχι να εκτοξεύει γνώμες ή να γίνεται όργανο για πολιτικό κρυφτούλι ανευθυνότητας. Αυτό ισχύει, για παράδειγμα, όταν ενώ επί 4 δεκαετίες η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύεται τον υποθαλάσσιο πλούτο με το να μην εφαρμόζει το Δίκαιο της θάλασσας. Ο λόγος είναι επειδή δεν υιοθετεί μια υψηλών προδιαγραφών αποτρεπτική στρατηγική ενώ όταν κανείς εισαγάγει στην Ελληνική επιστημονική και δημόσια σφαίρα στρατηγικές τυπολογίες εδραιωμένες και εμπράγματα εμπεδωμένες αρχίζουν υποβολές και δολοφονίες χαρακτήρων ως και τα αποτρεπτικά στάδια να σημαίνουν “τράβηγμα πιστολιών και πιστολίδι”. Κάνω ξεκάθαρα ότι -παρά το ότι θα μπορούσα – δεν φωτογραφίζω κάτι παρά μόνο φωτίζω μια γνωστή παθολογία η οποία εν μέσω καταιγιστικών στρατηγικών εξελίξεων εξελίσσεται σε μεγάλη ασθένεια που πρέπει να θεραπευτεί. Μπορώ εν τούτοις να αναφερθώ στον Παναγιώτη Κονδύλη όταν αναφέρθηκε στην πολυσυζητημένη ανάλυση του Thomas Schelling για τα διάφορα στάδια της σχέσης απειλής / αποτροπής και αμέσως φαιδρές “πρωτοκλασάτες” επιφυλλίδες τον χαρακτήρισαν … μαχαιροβγάλτη.
Θα θεραπευτεί ή θα μετριαστεί εάν ο καθείς και κυρίως οι φορείς τίτλων μιλούν και γράφουν με υπευθυνότητα και μέχρι εκεί που ξέρουν, και εάν, σε κάθε περίπτωση, οι επιτελικοί κρατικοί θεσμοί φέρουν την ευθύνη –και κανείς άλλος– στάθμισης, εκτίμησης, χάραξης εναλλακτικών σχεδίων και προτάσεις για εναλλακτικές αποφάσεις ανάλογα με το πώς είναι τα πράγματα και το πώς εξελίσσονται. Εάν διαθέτουμε μια τέτοια κρατική θεσμική επάρκεια τότε ανά πάσα στιγμή τις αποφάσεις τις παίρνει η πολιτική ηγεσία.
Πολιτική ηγεσία όμως που και αυτή έχει Παραδειγματική γνώση συν και στρατηγική δεξιοτεχνία συν ακλόνητη φιλοπατρία προσκολλημένη στις έσχατες λογικές του κράτους και του έθνους. Το τι ισχύει στο δικό μας κράτος το γνωρίζουμε και … «δακρύζουμε».
Πηγή: Το κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στο SLpress ως Ο περί στρατηγικής χαβαλές βλάπτει σοβαρά την εθνική ασφάλεια https://slpress.gr/idees/o-peri-strathgikis-chavales-vlaptei-sovara-tin-ethniki-asfaleia/ Στο κείμενο που αναρτήθηκε εδώ έγιναν μερικές μόνο συμπληρώσεις και διευκρινίσεις, καθώς επίσης και υπογραμμίσεις.
Άλλες συναφείς δημοσιεύσεις
- Ελληνική αποτρεπτική στρατηγική: Μια ιδιόμορφη εύθραυστη και επικίνδυνα έωλη «ενδιάμεση κατάσταση» https://wp.me/p3OlPy-1Va – https://wp.me/p3OqMa-1tx
- «Τουρκία-Ελλάδα: Η λογική των ακροβασιών του Ερντογάν και η Κλίνη του Προκρούστη των Στρατηγικών παιγνίων. Βραχυχρόνιοι, μεσοπρόθεσμοι και μακροχρόνιοι στρατηγικοί σχεδιασμοί και μεταβλητές μεγάλης κύμανσης». http://wp.me/p3OlPy-1AE
- «Τουρκική απειλή: Αποτρεπτική στρατηγική και η σχέση απειλών χαμηλής έντασης – μεγάλης πολεμικής σύρραξης» http://wp.me/p3OlPy-1rT.
- «Η Τουρκία αναμένει να διαπράξουμε το μοιραίο λάθος – Ανάλυση» – http://www.onalert.gr/stories/panagiwths-hfaistos-tourkia-anamenei-diapra3oume-moiraio-la8os/54404.
- Η Τουρκία αναμένει να διαπράξουμε το μοιραίο λάθος https://wp.me/p3OlPy-1Pv
- ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ: ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΑΠΕΙΛΩΝ ΧΑΜΗΛΗΣ ΕΝΤΑΣΗΣ – ΜΕΓΑΛΗΣ ΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΣΥΡΡΑΞΗΣ https://wp.me/p3OlPy-1rT
- ΑΛΦΑΒΗΤΆΡΙΟ: ΠΑΓΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ KΑΘΕ ΒΙΩΣΙΜΟΥ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ – http://wp.me/p3OqMa-12B
- Τουρκική απειλή: Μια νέα στρατηγική αλλά ποια; https://wp.me/p3OlPy-1Qq
- «Διαχείριση κρίσεων χαμηλής έντασης, η κλιμάκωση και η αποτρεπτική στρατηγική» https://slpress.gr/idees/i-tourkia-kerdizei-ton-polemo-choris-machi/.
- «Ελληνική Αποτρεπτική Στρατηγική: Η Τουρκική απειλή, «μικρές κρίσεις»-σωρευτικά αποτελέσματα, αποτρεπτική αξιοπιστία» https://wp.me/p3OlPy-1OV.
- Δεν υπάρχει συγκροτημένο κράτος στην Ελλάδα; https://wp.me/p3OlPy-1Nf
- Στρατηγική κουλτούρα αποτροπής https://wp.me/p3OlPy-1Na
- Η αποτυχία της Ελληνικής αποτρεπτικής στρατηγικής και “το γκριζάρισμα των νεοελλήνων” https://wp.me/p3OqMa-1t4
- Τι κερδίζει η Τουρκία από κρίσεις «χαμηλής έντασης» https://wp.me/p3OlPy-1ML Τι κερδίζει η Τουρκία από κρίσεις «χαμηλής έντασης» https://wp.me/p3OlPy-1ML και http://www.onalert.gr/stories/ti-kerdizeih-htourkia-apo-kriseis-xamhlhs-entashs-analysh/63263.
- Τουρκικές ενέργειες στρατηγικού χαρακτήρα και βαθύτατων προεκτάσεων. Οι ύβρεις πάντα φέρνουν Νέμεση https://wp.me/p3OlPy-1M1
- Η Τουρκία αναμένει να διαπράξουμε το μοιραίο λάθος – Ανάλυση http://www.onalert.gr/stories/panagiwths-hfaistos-tourkia-anamenei-diapra3oume-moiraio-la8os/54404
- ΚΑΤΕΥΝΑΣΜΟΣ: ΚΑΛΕΣΜΑ ΠΟΛΕΜΟΥ Ή ΉΤΤΑΣ ΧΩΡΙΣ ΠΌΛΕΜΟ https://wp.me/p3OlPy-Kx
- ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ: ΓΙΑ ΝΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ – Το μεθοδολογικό και φιλοσοφικό σταυροδρόμι και ο θανατηφόρος χαρακτήρας κάθε κατευναστικής στάσης και συμπεριφοράς. http://wp.me/p3OqMa-18d– http://wp.me/p3OlPy-1eZ
- ΤΟ ΑΘΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΑΝΕΛΕΗΤΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ http://wp.me/p3OlPy-1A2 – http://wp.me/p3OqMa-16D
- ENAΛΛΑΚΤIΚΕΣ ΕΠIΛΟΓΕΣ ΚI ΔIΛΗΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝIΚΗΣ ΑΠΟΤΡΕΠΤIΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓIΚΗΣ (1990-1)http://wp.me/p3OlPy-JO
- CLAUSEWITZ: «Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΜΕΣΑ» – Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΚΑΙ Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΑ ΠΕΔΙΑ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΚΑΙ Η ΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΙΜΙΩΝ https://wp.me/p3OlPy-WT
- ΚΑΤΕΥΝΑΣΜΟΣ: ΦΕΡΝΕΙ ΠΟΛΕΜΟ Ή ΗΤΤΑ ΧΩΡΙΣ ΠΟΛΕΜΟ.https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/permalink/1704692463103630/
- ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΕΠΙΔΙΩΚΟΥΝ ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΝ «ΙΣΧΥ», Η ΟΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΥΡΙΟ «ΝΟΜΙΣΜΑ» ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗhttp://wp.me/p3OlPy-AA
- Ο πόλεμος ως διαχρονικό φαινόμενο http://wp.me/p3OqMa-1nr
- ΠΟΛΕΜΟΣ: ΑΝΙΑΤΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΣΧΕΣΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ, ΑΣΤΑΘΕΙΑΣ, ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ https://wp.me/p3OlPy-1UY
- Ο ηγεμονικός ανταγωνισμός τον 21 αιώνα και η αστάθεια στις περιφέρειες https://wp.me/p3OlPy-1K6
- ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΟ ΤΗΣ ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ. ΆΜΕΣΗ ΑΠΟΤΡΟΠΗ, ΕΝΔΟΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΠΟΤΡΟΠΗ και τα σύνορα κρίσεων χαμηλής έντασης, ενδοπολεμικής αποτροπής-κλιμάκωσης και γενικευμένου πολέμου https://wp.me/p3OlPy-1TH
- Η σύρραξη στη Συρία και ο ανελέητος ηγεμονικός ανταγωνισμός ως καθοριστικός παράγων των περιφερειακών διενέξεων http://wp.me/p3OlPy-qo
- Το αναδυόμενο πολυπολικό διεθνές σύστημα και ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων στις περιφέρειες: Ανατολική Μεσόγειος, Μέση και Μείζονα Ανατολή*. http://wp.me/p3OlPy-1CO
- ΡΩΣΙΑ, ΤΟΥΡΚΙΑ, ΗΠΑ. ΡΕΥΣΤΑ, ΕΦΗΜΕΡΑ, ΠΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΟΝΙΜΟΤΕΡΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ http://wp.me/p3OlPy-1ug
- ΠΕΡΙΜΕΤΡΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΑΣΙΑΣ: ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ. (Σημειώσεις διάλεξης σε ημερίδα με θέμα την θαλάσσια στρατηγική. ΙΔΙΣ / Σχολή Εθνικής Άμυνας – παράρτημα ορισμών, βασικών πτυχών και σύνδεση με Ελλάδα) http://wp.me/p3OlPy-1iU
- Η αποτρεπτική μας στρατηγική που κάποιοι νόμισαν ότι είναι παιχνίδι κατευνασμού, ανευθυνότητας και ανορθολογισμού. https://wp.me/p3OlPy-TO
- ΣΤΡΑΤΗΓΙΚH ΑΝΙΣΟΡΡΟΠIΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ ΜΕΤΑΨΥΧΡΟΠΟΛΕΜΙΚΟΙ ΑΝΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΙ–ΚΑΙ ΘEΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛAΔΑΣhttp://wp.me/p3OlPy-Td
- Ο Ιωάννης Καποδίστριας και οι διπλωματικές διαπραγματεύσεις με τις Μεγάλες Δυνάμεις: Σχέσεις ισχυρών και λιγότερο ισχυρών κρατών στο σύγχρονο διεθνές σύστημα http://wp.me/p3OqMa-1p5
- «ΟΙ ΑΦΕΤΗΡΙΕΣ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ» http://wp.me/p3OlPy-1FG – http://wp.me/p3OqMa-1oL
- Ένοπλες δυνάμεις και εθνομηδενισμός (οι Ένοπλες Δυνάμεις ως θεσμός συλλογικής ελευθερίας) –https://www.facebook.com/p.ifestos/posts/1616478661781010
https://wp.me/p3OlPy-1Ud - 1821 και σήμερα: Η Ελληνική Επανάσταση και η αξίωση για δημοκρατικό προσανατολισμό και Εθνική Ανεξαρτησία. https://wp.me/p3OlPy-1QD
- https://www.facebook.com/p.ifestos/posts/1579474312148112
- ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ Ο ΚΛΑΣΙΚΟΣ – Παναγιώτης Κονδύλης, Πόλεμος και ειρήνη στο Αιγαίο https://wp.me/p3OlPy-1Qe. https://www.facebook.com/p.ifestos/posts/1577501145678762
- https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/permalink/2049129315369100/
- ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ «ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ» ΑΛΛΑ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΑΡΤΙΑ ΚΡΑΤΙΚΑ ΕΠΙΤΕΛΕΙΑ https://wp.me/p3OlPy-1Q5
- «Το Στρατηγικό Βάθος της Τουρκίας». Αποσπάσματα https://wp.me/p3OlPy-1UQ
- Μακεδονικό και τα στραβοπατήματα του “αγαθού Βαλκανικού γίγαντα”. Εθνική στρατηγική, Μακεδονικό, στρατηγικές εξελίξεις, Γερμανικό / Μακεδονικό και οι αφετηρίες των εθνομηδενιστών της συμφοράς. https://wp.me/p3OqMa-1re
- Μεταψυχροπολεμική Ελληνική διπλωματία, τα Σκόπια και τα αίτια του ελλείμματος εθνικής στρατηγικής https://wp.me/p3OlPy-1Kj
- «Ο ύστερος νέο-οθωμανισμός και η ελληνική αποτρεπτική στρατηγική»http://wp.me/p3OlPy-jt
- ΣΥΡΡΟΗ ΚΑΙ ΚΑΤ’ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ, ΤΑ ΔΕΞΙΟΑΡΙΣΤΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ ΚΑΙ Ο ΑΓΩΝΑΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣhttp://wp.me/p3OlPy-Rw
- Ιδεολογίες και Ελληνική Εθνική Στρατηγικήhttp://wp.me/p3OlPy-Qh
- ΠΕΡΙ ΣΟΡΟΣ, «”ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ” “ζητήματος”», ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ, ΠΑΡΑΪΔΡΥΜΑΤΩΝ κτλ: “ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΧΩΡΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΟΤΙ ΕΚΛΕΙΨΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΒΑΡΒΑΡΟΤΗΤΑ”. https://wp.me/p3OlPy-1LO
- ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ, ΤΟ ΕΘΝΟΣ ΚΑΙ Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΟΡΗΣ» https://wp.me/p3OlPy-1I0 https://wp.me/p3OqMa-1qs
- H «μυστήρια» επίσκεψη Ερντογάν, η Εθνική στρατηγική και η «Α έως Ω» Τουρκική απειλή https://wp.me/p3OlPy-1HO
Π. Ήφαιστος – P. Ifestos
www.ifestos.edu.gr / www.ifestosedu.gr – info@ifestos.edu.gr / info@ifestosedu.gr
Στρατηγική Θεωρία–Κρατική Θεωρία https://www.facebook.com/groups/StrategyStateTheory/
Προσωπική σελίδα https://www.facebook.com/p.ifestos
Προσωπικό προφίλ https://www.facebook.com/panayiotis.ifestos
Πολιτισμός, Περιβάλλον, Φύση, Ψάρεμα https://www.facebook.com/Ifestos.DimotisBBB
Διεθνής πολιτική 21ος αιώνας https://www.facebook.com/groups/InternationalPolitics21century/
ΗΠΑ: Ιστορία, Διπλωματία, Στρατηγική https://www.facebook.com/groups/USAHistDiplStrat/
Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος: Ανισόρροπο τρίγωνο https://www.facebook.com/groups/GreeceTurkeyCyprusImbalance/
Διαχρονική Ελληνικότητα https://www.facebook.com/groups/Ellinikotita/
Άνθρωπος, Κράτος, Κόσμος–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/Ifestos.political.thought/
Κονδυλης Παναγιώτης– https://www.facebook.com/groups/Kondylis.Panagiotis/
Θολό βασίλειο της ΕΕ https://www.facebook.com/groups/TholoVasileioEU/
Θουκυδίδης–Πολιτικός Στοχασμός https://www.facebook.com/groups/thucydides.politikos.stoxasmos/
Μέγας Αλέξανδρος–Ιδιοφυής Στρατηγός και Στρατηλάτης https://www.facebook.com/groups/M.Alexandros/
Εκλεκτά βιβλία που αξίζουν να διαβαστούν https://www.facebook.com/groups/eklektavivlia/
Ειρηνική πολιτική επανάσταση https://www.facebook.com/groups/PolitPeacefulRevolution/
«Κοσμοθεωρία των Εθνών» https://www.facebook.com/kosmothewria.ifestos
