Είναι αδύνατον να μην συλλογιέται κανείς τέτοιες ώρες τον δύστυχο ουκρανικό λαό που «στο τέλος της ημέρας» έμεινε κυριολεκτικώς επί ξύλου κρεμάμενος και μοναχικά αβοήθητος να παλεύει στις λεωφόρους των μεγαλουπόλεων, παρά τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα περί άμεσης διακρατικής αλληλεγγύης και όρκων του επονομαζόμενου ελεύθερου κόσμου. Τόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και σύσσωμη η Δύση, ενώ είχαν εξ αρχής την πρώτης τάξεως ευκαιρία να επιδείξουν την προσδοκώμενη δυναμική της βουλήσεώς τους υπέρ ενός λαού που εν ολίγοις πληρώνει το μάρμαρο μοναχός και εξαργυρώνει συνάμα τις αμαρτίες εκείνων που εις γνώσιν τους διέσυραν έναν τόπο και τους ανθρώπους του μέσω αφρόνων και ατάκτων πολιτικών επιλογών σε αιματηρές περιπέτειες και στο έρεβος, καθυστέρησαν αδικαιολόγητα και αρκέστηκαν τα πρώτα εικοσιτετράωρα στην γνωστή πρακτική αλληλεγγύης περί «φωταγωγήσεων» και στους τετριμμένους ξύλινους λόγους εν μέσω φραστικών απειλών, αφήνοντας τοιουτοτρόπως ελεύθερο πεδίο και ζωτικό χώρο για τα πρώτα καταλυτικά επιχειρησιακά χτυπήματα. Εν είδει, μάλιστα, ιδιαιτέρας μνείας, η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στάθηκε ως μία λυπηρά ξεθωριασμένη εικόνα στον τοίχο, ούσα πλήρως παραγκωνισμένη στο γεωγραφικό πλαίσιο της ίδιας της ευρωπαϊκής ηπείρου, με τρίτους εξωγενείς παράγοντες να διαδραματίζουν ενεργά πρωταγωνιστικό ρόλο με σκοπό την κάλυψη του κενού. Ήδη τις τελευταίες ώρες έχει αφεθεί να διαρρεύσει στα δίκτυα η επικοινωνία μεταξύ Ρωσίας και… Κίνας σχετικά με την έμμεση εμπλοκή της δεύτερης στην δρομολόγηση της έκβασης της ουκρανικής κρίσεως αλλά και την μελλοντική βοήθεια στην ρωσική οικονομία, επιβεβαιώνοντας την περεταίρω υποβάθμιση και εντατική προσπάθεια εξοβελισμού του ευρωπαϊκού παράγοντα. Η εν καιρώ εξακρίβωση της προαναφερόμενης φήμης και η αναγωγή της σε είδηση, διαδικασία η οποία διεξάγεται μετ’ εμποδίων ένεκα της – επαφιόμενης σε προσωπικές προτιμήσεις και προπαγανδιστικής εμπνεύσεως – απόπειρας διαστρέβλωσης της πραγματικότητας, πρόκειται να υπενθυμίσει έντονα στην δυτική διπλωματία το δυσμενές αποτέλεσμα της τεραστίων διαστάσεων άτεγκτης επεκτατικής νατοϊκής πολιτικής, η οποία συνέβαλε τα μέγιστα στην αντισυσπείρωση μίας ευρασιατικής συμμαχίας δύο πυρηνικών αναθεωρητικών δυνάμεων. Η εκ Δύσεως εγκληματικής φύσεως μεταψυχροπολεμική υπεροψία και απληστία φέρει βαρύτατες ευθύνες για τις συγκαιρινές αλλά και τις επακόλουθες εξελίξεις. Πικρόν το αληθές…
Ας μην εκπλαγούν, λοιπόν, ορισμένα μέλη των ανά τον κόσμο αρμόδιων επιτελείων στην θέα του ξεσπάσματος μίας παρόμοιας σύγκρουσης ή μίας ανάφλεξης στην δύστυχη Ταϊβάν, ένα μέτωπο που η κινεζική ηγεσία μοχθεί και ποθεί να κλείσει οριστικώς και αμετακλήτως έτη τώρα. Μυστήριο, τότε, θα αποτελέσει η αντίδραση των δυτικών μειζόνων και περιφερειακών δυνάμεων σε μία τέτοιου βεληνεκούς δυσμενή εξέλιξη, χωρίς ωστόσο την αναγκαία ρωσική αρωγή, έστω και ουδετερότητα, στην πάταξη της αναδυόμενης σινικής ηγεμονικής τάσης. Την ίδια ακριβώς στιγμή που έχει αναγνωριστεί από τους πλέον σοβαρούς θεωρητικούς και αναλυτές του διεθνούς γίγνεσθαι ότι η κοινή απειλή για ολόκληρη την Δύση είναι η ανερχόμενη Κίνα, ορισμένοι αποφάσισαν με τα έργα των, εκμεταλλευόμενοι πλήρως την ουκρανική περίπτωση και με την «ιφιγενειοποίηση» του ουκρανικού λαού, να μην αφήσουν περιθώρια διαλόγου με την Ρωσία, κλείνοντας τους όποιους διαύλους επικοινωνίας εμπρός του υπαρκτού πλέον κινδύνου να καταλήξει η παγκοσμιότητα σε έναν ανεξέλεγκτο πυρηνικό όλεθρο, με την ρωσική άρκτο ευρισκόμενη όλο και πιο βαθιά στην θερμή αγκάλη του φλεγόμενου δράκου! Και προς αποφυγή της όποιας παρεξήγησης, πράγματι θα ήτο αφελές και παιδαριώδες, ωσάν δυστοπικό σενάριο επιστημονικής φαντασίας, να πίστευε κανείς με θέρμη την πιθανότητα μίας «αμερικανορωσικής» συμμαχίας εναντίον της κινεζικής απειλής, ωστόσο αυτό δεν συνεπάγεται απαραίτητα και αυτόματα τον αφορισμό της πιθανότητας ενός αμοιβαίου αμερικανορωσικού συμβιβασμού, ήτοι της δυνατότητας ανακάλυψης ενός κερδοφόρου modus vivendi. Αυτό το σενάριο φαίνεται πλέον να έχει χαθεί, ιδίως μετά την ρίψη του πρώτου ρωσικού «κανονιοβολισμού» σε ουκρανικό έδαφος, με φυτίλι «made in West»…
Η προαναφερθείσα άκρως επιβλαβής για την διεθνή σταθερότητα ρωσοκινεζική ευρασιατικού επιπέδου δεσποτική σύμπραξη, νοούμενη ως η ύστατη θρυαλλίδα υπερμεγεθών και απρόβλεπτων τεκτονικών αλλαγών στις παγκόσμιες ισορροπίες, αξίζει να συνεκτιμηθεί με την εσχάτως σημειωθείσα απόφαση του Βερολίνου, πρώτη φορά μετά το πέρας του Δευτέρου Μεγάλου Πολέμου, περί εφαρμογής γιγαντιαίων μαζικών επανεξοπλισμών ύψους 100 δισεκατομμυρίων ευρώ (!!!), με σκοπό την ενίσχυση των γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων και την αποτροπή της διακύβευσης της εδαφικής της ακεραιότητας στο μέλλον. Η Ευρώπη, αναντίλεκτα, στέκεται εκβιασμένη από την αλήθεια των όπλων, όντας έρμαιο των διεθνών ανταγωνισμών και ανακατατάξεων καθώς, κρατώντας από το χέρι την επαπειλούμενη ειρήνη, ακροβατεί στο τεντωμένο σκοινί ενός πολεμοχαρούς πολυπολικού κόσμου που ξεπροβάλει. Δι’ αυτόν τον απλούστατο λόγο, η γερμανική περίπτωση χρήζει ενδελεχούς μελέτης και κατανόησης από τους εγχώριους ιθύνοντες, ιδίως από όσους διά των δηλώσεών τους αμφισβητούν εξόφθαλμα και ανεύθυνα την αναγκαιότητας των εξοπλισμών, ακόμη και της εθνικής άμυνας!
Μετά την τροπή των εσχάτων εξελίξεων, είναι να απορεί κανείς για το τί θα συνέφερε άρα γε περισσότερο τη Δύση: μία ουδέτερη πλην τίμια ανεξάρτητη Ουκρανία ή μία (καθ’ ως φαίνεται από τα σημεία και τις πιθανές εκβάσεις μίας προ των πυλών διαπραγμάτευσης) απροκάλυπτα φιλορωσική, διχοτομημένη και κηδεμονεύουσα «Ουκρανία» υπό άτακτη σμίκρυνση, με εγκάθετη και δοτή ηγεσία-μαριονέτα τύπου Λευκορωσίας; Είναι μία φιλολογικής φύσεως κουβέντα που αφορά ήδη την ιστορία…
Αυτό που δύναται να διαπιστώσει ο καθείς είναι ότι μέχρι να καταφθάσει η δέουσα στιγμή της ουσιαστικής εφαρμογής των ηχηρών διαγγελμάτων περί των «άνευ προηγουμένου κυρώσεων», ένας ολόκληρος λαός έχει ήδη βγει από τις πατρογονικές του εστίες βιαίως και μία ολόκληρη χώρα του 21ου αιώνα και δη της Ευρώπης έχει ολοσχερώς ισοπεδωθεί, με το μέλλον να διαγράφεται ζοφερό. Και όλα αυτά την ίδια στιγμή που η οικουμένη μαστίζεται από μία σοβαρότατη και ασύλληπτων διαστάσεων ενεργειακή κρίση, η οποία αποπειράται εμμονικώς να αντιμετωπισθεί με ανεπαρκείς «πράσινες» αστειότητες και σαθρές οικολογικές μεταβάσεις, και η ανυπόφορη σκιά της παγερής φτώχειας έχει ήδη καταφθάσει. Αυτές οι διαπιστώσεις οφείλουν να τονιστούν, ιδίως ως συγκροτημένη απάντηση προς όσους είχαν επιδοθεί επί σειρά ετών στην εντατική προσπάθεια «εξωτικοποίησης» του φαινομένου του πολέμου, ως κάτι μακρινού από τον ευρωπαϊκό χώρο, αψηφώντας ανερυθρίαστα την συγκρουσιακή προς τα ανυπόστατα πιστεύω των πραγματικότητα και λησμονώντας την διαχρονική ρήση του Καρλ φον Κλάουσεβιτς ότι «ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα μέσα». Η στρατηγική κουλτούρα αποτελεί πρωτίστως προϋπόθεση ορθολογισμού, σοβαρότητας και υπευθυνότητας.
Αδιαμφισβήτητα, η Ρωσία υπερέβη τα εσκαμμένα της διεθνούς νομιμότητας, επιλέγοντας την παράνομη και από τον κάθε δημοκράτη ανά τον κόσμο πολίτη καταδικαστέα πολεμική ατραπό για την προστασία της εθνικής της ασφάλειας και των εσχάτων λογικών της, κάτι για το οποίο, όμως, εμμέσως πλην σαφώς είχε προειδοποιήσει προς κάθε κατεύθυνση. Άλλωστε, δεν δύναται κανείς να ισχυριστεί το αντίθετο δηλώνοντας έκπληκτος και απροετοίμαστος, επειδή το παρελθόν τον προδίδει με τον πλέον σκληρό και παραδειγματικό τρόπο. Αλίμονο και εάν υπήρξε ποτέ τουλάχιστον ένας λελογισμένος ιθύνων νους των δυτικών γραφειοκρατικών επιτελείων που θα είχε πειστεί προσωπικώς από τον ουτοπικό ισχυρισμό περί απραξίας και παθητικότητας της Μόσχας εμπρός της σταδιακής μετατροπής μίας κρίσιμης χώρας του μαλακού ρωσικού υπογαστρίου (βάσει των απαρασάλευτων αρχών του Δόγματος του «Εγγύς Εξωτερικού») σε φορέα και εκφραστή του αγγλοσαξονικού συμφέροντος εναντίον της ρωσικής υπαρξιακής ασφαλείας! Ως εκ τούτου, συνάγεται ότι οι εκ των υστέρων επικλήσεις από τα επίσημα στόματα της διεθνούς κοινότητας στους από μηχανής διεθνοδικαϊκούς θεούς και δαίμονες είναι απλά μάταιες. Το Διεθνές Δίκαιο, το γκροτιανής εμπνεύσεως συστατικό στοιχείο μετατροπής της οικουμενικής ζούγκλας σε απλό ζωολογικό κήπο, δεν είναι σε θέση να αλλάξει άρδην και συθέμελα την άναρχη φύση του διεθνούς γίγνεσθαι ούτε, φυσικά, το επικρατούν δίκαιο της ισχύος στο οποίο στηρίζονται διαχρονικώς άπασες οι Μεγάλες Δυνάμεις και τα ιεραρχημένα συμφέροντά των!
Από την άλλη πλευρά, η ουκρανική ηγεσία είχε πράγματι ευθύς εξ αρχής, ούσα εκπρόσωπος του γενικού συμφέροντος του λαού ενός ανεξάρτητου αναγνωρισμένου κράτους, το αναφαίρετο δικαίωμα της δικής της βουλήσεως για την μελλοντική πορεία της χώρας, προσδένοντας τα εθνικά των συμφέροντα στο δυτικό άρμα, καθώς πίστευε ως ορθή επιλογή. Εντούτοις, όφειλε προηγουμένως διά ρητών γραπτών συμφωνιών και όχι διά απλών, εν ολίγοις προφορικών, υποσχετικών δηλώσεων να επιτύχει με κάθε δυνατό τρόπο την «κατοχύρωση της κάλυψης» της ασφάλειας της εδαφικής επικράτειας και του λαού εμπρός της βεβαίας και αναμενόμενης αντίδρασης! Και, εν πάση περιπτώσει, όφειλε πριν την εκδήλωση των επίμαχων προθέσεών της να είχε μελετήσει εις βάθος τον μέγιστο Θουκυδίδη και το «ες αεί» κτήμα που κληροδότησε διά του έργου του στην ανθρωπότητα και, σε δεύτερο επίπεδο, να έχει πράξει τα δέοντα για την ασφάλεια του λαού από τον οποίο εκλέχθηκε να εκπροσωπεί. Τα όποια πολιτικά και επιχειρησιακά λάθη έλαβαν χώρα στο πεδίο θα φανούν συν τω χρόνω, τον κατά τον Σοφοκλή παντεπόπτη και παντ’ ακούοντα, και σε κάθε περίπτωση μετά την σήμανση της έναρξης των διαπραγματεύσεων για τους όρους συνθηκολογήσεως κατάπαυσης του πυρός! Αξίζει, συν τοις άλλοις, να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των δημοσιολόγων έσπευσε να ομιλήσει κάπως συγκεχυμένα για τις εκ Δύσεως οικονομικές και άλλες κυρώσεις, ωσάν να βρέθηκε η περιούσια λύση. Κανένας όμως εξ αυτών δεν μίλησε ανοιχτά για τις ανεπανόρθωτες «κυρώσεις» που έχει ήδη επιβάλει η αδίστακτη φύση του πολέμου στην διαμελισμένη Ουκρανία του αύριο… Η Ουκρανία δρέπει, αυτή τη στιγμή, με τον πλέον απάνθρωπο αλλά ειλικρινή τρόπο, τους δηλητηριώδεις καρπούς της αυτοκτονικής και καταστρεπτικής για την υπόστασή της διαχρονικής πολιτικής προσκόλλησης των πολιτικών ηγητόρων της πριν και μετά τις βίαιες υποκινούμενες πολιτικές αλλαγές του 2014 στις δυνάμεις των ένθεν κακείθεν ξένων παραγόντων, και την επακόλουθη υποβάθμιση της εξασφάλισης της αμυντικής της αυτάρκειας!
Δοθείσης της παρούσης τεταμένης συγκυρίας, η Δύση καλείται έστω και τώρα να υπερβεί την περιρρέουσα αξιακή κοινωνική κρίση «αυτομαστιγώματος» και τις άτοπες πασιφιστικές, κενού περιεχομένου, αντιλήψεις στους κόλπους της και να ανταπεξέλθει στο πλήρωμα του χρόνου δράττοντας άμεσα, με ορθολογισμό και στυγνό ρεαλισμό και δίχως να αφήσει το οποιοδήποτε περιθώριο παρερμηνειών του μηνύματος. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, θα επικυρώσει εμπράκτως την θέση της ως ύστατου προασπιστού της υπάρχουσας καθεστηκυίας έννομης τάξης (ούτως καλουμένου status quo) και ρυθμιστού της παγκοσμίου ειρήνης. Η παθητική παρακολούθηση της πτώσης του Κιέβου από μία άπραγη και αδρανή Δύση σαν film noire του 50’, υπό την υποκριτική πρόφαση της αδυναμίας αιτιολόγησης μίας επέμβασης, δεν ήτο σε καμία περίπτωση στάση που τιμά και δίνει σωστά αποτρεπτικά μηνύματα προς κάθε επίδοξο ρεβιζιονιστή του μέλλοντος. Και αυτό κατέστη σαφές, έστω και ολίγον τι καθυστερημένα.
Απορίας άξιον αλλά μήπως ανεξάρτητα και κυρίαρχα κράτη όπως η πάλαι ποτέ Γιουγκοσλαβία, η Λιβύη ή η Συρία υπήρξαν ποτέ χώρες-μέλη δυτικών πολιτικοστρατιωτικών οργανισμών και η Δύση είχε εξασφαλισμένη τότε την «νομική κάλυψη» και επενέβη στα εδάφη των, με την συνοδεία των πλείστων ανθρωπιστικών και ειρηνευτικών παιάνων; Προφανώς κάτι θα μου διαφεύγει, γιατί εύλογα αδυνατώ να κατανοήσω την ξαφνική ανακάλυψη, από μία μερίδα ορισμένων καθ’όλα συμπαθών διεθνολόγων, της θεμελιώδους αρχής περί… απαραβίαστου των συνόρων. Τα ιστορικά, ωστόσο, προηγούμενα ιμπεριαλιστικού τύπου επεμβάσεων που ο δυτικός κόσμος παρέδωσε απλόχερα και διδακτικώς στους επίδοξους μιμητές της αντίπερα όχθης ασφαλώς και δεν λειτουργούν εξαγνιστικώς και εξιλεωτικώς, ως η πολυπόθητη από πλευράς Κρεμλίνου κολυμβήθρα του Σιλωάμ, ακόμη και εάν συνυπολογιστεί, όπως έχει προαναφερθεί στην παρούσα ανάλυση, η προερχόμενη από το αγγλοσαξονικό πλαίσιο συμφερόντων σοβαρότατη υπαρκτή απειλή προς την ρωσική ασφάλεια, εφόσον απαιτήτο η εξάντληση των όποιων εναλλακτικών λύσεων πριν την πολεμική σύρραξη. Ειρήσθω εν παρόδω, η έκταση και η αστραπιαία φύση της ρωσικής στρατιωτικής επέμβασης ενέχει σε επιχειρησιακό επίπεδο σαφέστατα πλήθος ανορθολογικών στοιχείων, γεγονός που έχει επισημανθεί από μία σωρεία εγκρίτων στρατηγικών αναλυτών.
Προσωπική και μύχια ελπίδα, κατόπιν των συνταρακτικών εξελίξεων και με τα όμματα στραμμένα στο νότιο βραδυφλεγές τμήμα της Χερσονήσου του Αίμου και στα δρόμενα της Ανατολικής Μεσογείου, είναι ότι τα ανωτέρω εξόχως ανησυχητικά δεδομένα θα καταστούν άμεσα σαφή τόσο στην επανειλημμένως απειλούμενη από αναθεωρητισμούς Ελλάδα, αλλά και στην Μεγαλόνησο Κύπρο, η οποία επί 48 συναπτά έτη αιμορραγεί διατηρώντας ακόμη χαίνουσες πληγές, ενώ στο διεθνές στερέωμα επικρατεί υποκριτική σιγή ιχθύος ως προς την μακροχρόνια τουρκική κατοχή εδαφών εις βάρος ενός κράτους-μέλους της ευρωπαϊκής οικογένειας… Εκ πρώτης όψεως, κρίνεται επιβεβλημένη η εις βάθος κατανόηση στα εγχώρια αρμόδια επιτελεία και η άμεση προσέγγιση της απτής πραγματικότητας του κράματος ισχύος και δικαίου ως ορθής διεθνούς διακυβερνήσεως. Οι συνέπειες της θερμής ρήξης Μόσχας-Κιέβου πρόκειται να είναι άμεσες και καταιγιστικές στο πεδίο των ελληνοτουρκικών, με την ανάφλεξη στο Αιγαίο να ομοιάζει με αλυσιδωτή αναπόφευκτη αντίδραση! Αυτό όφειλε από… χθες να είχε γίνει αντιληπτό στα γραφεία του Μαξίμου, ώστε τα επί σειρά ετών υπαρκτά φαινόμενα βιαίας εισβολής και κατοχής, ωμών παραβιάσεων εθνικής κυριαρχίας και ξεκάθαρων απειλών πολέμου στον ελληνοκυπριακό ενιαίο γεωγραφικό χώρο να είχαν υπογραμμισθεί με κάθε δυνατό τρόπο εμπρός των εταίρων ημών, με ύστατο σκοπό την δίκαιη απαίτηση της εφαρμογής εξίσου βαρύτατων κυρώσεων στο γειτονικό κράτος-αναθεωρητή. Στη δεδομένη περίπτωση, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν κάνει επί ουκρανικού εδάφους ό,τι έκανε προ δεκαετιών η Τουρκία στην Κύπρο. Το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή έχουν επικρατήσει οι αλαλαγμοί και τα κηρύγματα μίας Δύσεως που διαρρηγνύει τα ιμάτιά της για το δίκιο του ουκρανικού λαού, ενώ τότε είχε επιβληθεί άτυπα εκκωφαντική σιωπή χάριν της καλής γειτονίας και της νηνεμίας στα ύδατα της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ έχει ισχύ αδιάσειστου ιστορικού στοιχείου διά του οποίου οι εν Ελλάδι εκλεγμένοι από τον λαό ιθύνοντες καλούνται να αφυπνιστούν και να κοιτάξουν κατάματα τους φίλιους συμμάχους και, συνάμα, την απέραντη απειλή! Το παρόν επιτελείο οφείλει αναντίρρητα να τιμήσει την συνέχεια και τον προσανατολισμό του κράτους, προκαθορίζοντας συνάμα άφοβα τις ελληνικές κόκκινες γραμμές και μη ακολουθώντας τυφλά και ασυνείδητα τα έξωθεν γενικευμένα κελεύσματα.
Αληθεύει ότι τα κράτη ιστορικώς δεν έχαιραν ούτε χαίρουν της πολυτέλειας της επιλογής της γεωγραφικής των θέση, πολλώ δε μάλλον των γειτόνων που αυτά θα κληθούν να συναναστραφούν. Αναντίρρητα, όμως, έχουν το αναπόσπαστο, αδιαίρετο και εγγενές δικαίωμα της χάραξης του δικού τους ελεύθερου βίου ανεξάρτητα και ακώλυτα, με στόχο την εξασφάλιση της ευημερίας και της ασφαλούς ζωής των πολιτών. Όλα αυτά, βεβαίως, υπό τον αυστηρό όρο ότι θα έχουν προηγουμένως, δίχως βεβιασμένες, απερίσκεπτες και στηριζόμενες σε ιδεοληπτικές δοξασίες μοιραίες ενέργειες και με μοναδικό γνώμονα τον ανόθευτο ρεαλισμό, «προετοιμάσει καταλλήλως το έδαφος» με υλικό και ηθικό εξοπλισμό για την καταπολέμηση και σθεναρή αντιμετώπιση κάθε πιθανής εχθρικής αντιδράσεως. Ειδάλλως, κάθε κράτος είναι καταδικασμένο στον ατέρμονο ενδοτικό βίο, τον κατευνασμό και την άνευ όρων υποχωρητικότητα, αν όχι στον παντελή αφανισμό και την ηθικοπνευματική κοινωνική σήψη.
*Μελισσάρης Ι. Δημήτριος, Φοιτητής Ιστορικών, Κοινωνικών, Στρατηγικών Σπουδών και Γεωπολιτικής, ΕΚΠΑ.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην Ημερήσια Εφημερίς «ΕΣΤΙΑ»
Α Μέρος: 01/03/2022, Αρ.Φ. 42198, σ.5
Β Μέρος: 02/03/2022, Αρ.Φ. 42199, σ.5
