Εγγραφείτε στο Newsletter και κερδίστε 10% έκπτωση για την πρώτη σας παραγγελία! 

Κώστας Δούνας, Οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις και η σύγκρουση στην Ουκρανία

Κώστας Δούνας, Οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις και η σύγκρουση στην Ουκρανία

Η αντιπαράθεση για την σύγκρουση στην Ουκρανία γίνεται στο έδαφος της υστερίας, της προπαγάνδας, της ιδεολογίας, του ψεύδους, της λήθης και όχι στο έδαφος του ρεαλισμού, της γνώσης, της μνήμης ,των επιπτώσεων , του εντοπισμού των αιτιών που την προκάλεσαν και του τρόπου εξάλειψης τους. Η αντιπαράθεση, μονομερώς στο πεδίο της έκφανσης των γεγονότων, επιχειρεί συνειδητά ή ασυνείδητα να συσκοτίσει την κατανόηση των αιτιών που δημιουργούν το γεγονός . Η υστερία συνεπικουρεί  την διέγερση του θυμικού και στοχεύει να αποκλείσει την λειτουργία του λογικού είτε είναι αντιρωσική, είτε είναι αντιαμερικανική, είτε οποιαδήποτε μορφή υστερίας.  Εγκιβωτίζει τις κοινωνίες στις επιλογές αυτών που κατέχουν την διαχείριση του δημόσιου λόγου, δηλαδή τα Μ.Μ.Ε. και τα ιδιωτικά μέσα ηλεκτρονικής επικοινωνίας που με την σειρά τους κατέχονται από εκπροσώπους οικονομικών κυρίως συμφερόντων.  

Τι προκαλεί τους πολέμους* ;  

 Τι μας διδάσκουν τα ιστορικά  γεγονότα ; Τι ήταν αυτό που σταμάτησε τους πολέμους στην αρχαιότητα  μεταξύ των πόλεων κρατών; Γιατί δεν είχαμε πολέμους μεταξύ των πόλεων κατά την περίοδο του Βυζαντίου; Μήπως σε αυτό συνετέλεσε η μετάβαση από την πόλη κράτος στo οικουμενικό κoσμοπολιτειακό κράτος  του Βυζαντίου;  Tι υποκινούσε τους πολέμους μεταξύ των κρατών εθνών στην Ευρώπη ; Γιατί τα τελευταία 75 χρόνια δεν έχουμε πόλεμο στις χώρες που μετέχουν στην Ευρωπαϊκή ένωση; Μήπως λόγω της προσπάθειας μετάβασης από το κράτος έθνος στην συμπολιτειακή σχέση μεταξύ των κρατών-εθνών που συγκροτούν την Ε.Ε.;  Η σχέση μεταξύ κρατών εδράζεται στο πεδίο των αμοιβαίων και συγκρουόμενων συμφερόντων. Οι φιλικές σχέσεις προκύπτουν από τα αμοιβαία συμφέροντα και οι εχθρικές σχέσεις προκύπτουν από τα αντικρουόμενα συμφέροντα. Όταν υπάρχει ισορροπία ισχύος μεταξύ των κρατών που έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα, τότε έχουμε ειρήνη. Όταν το ένα μέρος ισχυροποιείται έναντι του άλλου, δημιουργείται απαίτηση του ενός προς τον άλλον και  μεταβάλλεται η αρχική σχέση αμοιβαίων συμφερόντων. Το διεθνές δίκαιο υποστασιοποιείται στον πεδίο της δεοντολογίας χωρίς να έχει ισχύ στις συγκρούσεις μεταξύ των κρατών. Οι ανίσχυροι το επικαλούνται. Οι ισχυροί το επικαλούνται, όταν τους εξυπηρετεί και το καταπατούν, όταν δεν τους εξυπηρετεί. Οι διακρατικές σχέσεις συνιστούν μια τάξη πραγμάτων που βασίζεται στην ισχύ του ενός έναντι του άλλου. Δεν αποτελούν ένα σύστημα σχέσεων θεσμικά υποστασιοποιημένο . Δηλαδή οι υπάρχοντες οργανισμοί εκδίδουν ανακοινώσεις χωρίς να έχουν εφαρμοστική ισχύ. Την περίοδο του Βυζαντίου δεν έχουμε συγκρούσεις μεταξύ των πόλεων, γιατί ολοκληρώνεται η μετάβαση από την πόλη κράτος στο οικουμενικό κοσμοπολιτειακό κράτος, διατηρώντας οι πόλεις την αυτονομία τους ως προς τα εσωτερικά θέματα. Στις μεταξύ τους σχέσεις λειτουργεί εναρμονιστικά η Κωνσταντινούπολη, αναλαμβάνοντας την άμυνα και τα δημόσια έργα. Η συμπολιτειακή σχέση που δημιούργησαν τα κράτη της Ε.Ε. μετά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο δεν έχει ως σημαίνουσα παράμετρο των μεταξύ τους διαφορών την στρατιωτική ισχύ. Οι διαφορές μεταξύ των χωρών εδράζονται κυρίως στο οικονομικό πεδίο, έχοντας διαμορφώσει ένα αρχικό κανονιστικό πλαίσιο διευθέτησής τους, με μηχανισμούς επιτήρησης και εφαρμογής των συμφωνηθέντων. Αυτό το σύστημα σχέσεων έχει ως σημαίνουσα παράμετρο την οικονομική ισχύ στις διαφορές συμφερόντων μεταξύ των κρατών μελών. Το πλαίσιο διευθέτησης των διαφορών  θέτει μέχρις ενός βαθμού περιορισμούς στις επιδιώξεις των οικονομικά ισχυρών κρατών, καθώς και μέχρις ενός βαθμού όρια προστασίας των οικονομικά ανίσχυρων κρατών. Η πορεία μετάβασης των χωρών της Ε.Ε. από συμπολιτειακή σχέση σε συνομοσπονδιακή θα έχει ως σημαίνουσα παράμετρο διευθέτησης των διαφορών το πολιτικό πεδίο, αναπτύσσοντας περαιτέρω την θέσμιση των μεταξύ τους σχέσεων. Συνεπώς, μήπως η απόσειση του κρατοκεντρισμού με την μετάβαση σε συμπολιτειακές και συνομοσπονδιακές συμπράξεις αποτρέπει τον πόλεμο; Μήπως ο κρατοκεντρισμός* είναι ο βασικός λόγος των πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ κρατών; Αυτό σημαίνει ότι οι ιδεολογίες , οι θρησκείες , τα πολιτικά συστήματα , τα οικονομικά συμφέροντα, οι εθνικισμοί κ.λπ. είναι προσθετικά στοιχεία στις πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ τους. 

Οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις και η Ευρώπη   

Μπορεί να υπάρξει ειρήνη στην Ευρώπη χωρίς την συνεργασία με την Ρωσία; Μπορούν η Ε.Ε. και η Ρωσία από μόνες τους να αποτελέσουν πλανητικό πόλο; Έχει η Ε.Ε. ό,τι λείπει από την Ρωσία; Έχει η Ρωσία ό,τι λείπει από την Ε.Ε.; Μήπως η συνεργασία μεταξύ της Ε.Ε. με την Ρωσία συγκροτεί έναν πλανητικό πόλο έναντι του αγγλοσαξονικού και κινεζικού πόλου; Επιθυμεί ο αγγλοσαξονικός  παράγοντας την συνεργασία μεταξύ της Ε.Ε. και της Ρωσίας; Τα γεγονότα που ακολουθούν είναι η έκφραση  της επιλογής που έχει επικρατήσει στις ΗΠΑ έναντι της Ρωσίας με σκοπό την ένταξη της στο άρμα της δύσης με όρους δυσανάλογους της ισχύος της και αποτέλεσαν  την αφορμή για  την εισβολή. H Ουκρανία με παρότρυνση των ΗΠΑ δεν εφάρμοσε την συμφωνία του ΜΙΝΣΚ που η ίδια είχε υπογράψει. Μια συμφωνία ως γνωστόν  που είχε γίνει με την Γαλλία, την Γερμανία, την Ουκρανία και την Ρωσία. Δεν συμμετείχαν η Αγγλία και ΗΠΑ. Ήταν μια συμφωνία του γαλλογερμανικού άξονα με την Ρωσία χωρίς την συμμετοχή του αγγλοσαξονικού παράγοντα. Να θυμηθούμε δε ότι την συμφωνία για την ομαλή διαδοχή του Γιανουκόβιτς μεταξύ Γερμανίας, Γαλλίας και Ρωσίας την διεμβόλισαν οι ΗΠΑ. Ήταν χαρακτηριστική η φράση της Νούλαντ «να πάνε να ….οι Ευρωπαίοι». Οι βαλλιστικοί  πύραυλοι που τοποθέτησε το ΝΑΤΟ σε Πολωνία και Ρουμανία ανατρέπουν την ισορροπία ισχύος, σχετικά με τον χρόνο του  πρώτου χτυπήματος σε βάρος της Ρωσίας. Οι ΗΠΑ αποχώρησαν από την συμφωνία για τον έλεγχο των πυρηνικών. Οι δυτικές χώρες αρνήθηκαν να διαβεβαιώσουν για την ουδετερότητα της Ουκρανίας στο επίμονο αίτημα της Ρωσίας. Η Ουκρανία διατυπώνει την πρόθεσή της για απόκτηση πυρηνικών όπλων. Τι πρόβλημα θα υπήρχε από την ουδετερότητα της Ουκρανίας για την ίδια και για την Ευρώπη; Υπάρχει κάποιο πρόβλημα για την Φιλανδία που είναι ουδέτερη; Κάθε χρόνο στην λίστα των ΗΠΑ με τις απειλές, βρίσκεται στις πρώτες θέσεις η Ρωσία. Ο Μπάιντεν αποκάλεσε δημοσίως τον Πούτιν δολοφόνο. Αυτό που εκλαμβάνει η Ρωσία είναι ότι απειλείται. Η Ρωσία εκλαμβάνει τα ανωτέρω ως προσπάθεια των ΗΠΑ να την υποτάξουν για να την συμπεριλάβουν στο μπλοκ ενάντια στην Κίνα. Είναι δυνατόν να μην αντιδράσει; Και μάλιστα όταν έχει στρατιωτική υπεροχή στην περιοχή του ζωτικού της χώρου, είναι πυρηνική δύναμη  και  έχει την στήριξη της Κίνας. Μπορεί η Ρωσία να μην έχει την δύναμη να είναι πρώτη στον πλανήτη έχει όμως την δυνατότητα να καθορίσει ποιος θα είναι πρώτος. Αν η Ρωσία επιτύχει να ουδετεροποιήσει ή διαμελίσει την Ουκρανία θα σημαίνει με γεωπολιτικούς όρους την ενίσχυσή της, την οπισθοχώρηση της δύσης και ειδικότερα του αγγλοσαξονικού παράγοντα που ηγείται στην δύση. Αυτό συνιστά ευκαιρία για τον Γαλλογερμανικό παράγοντα να επανέλθει στην προσπάθεια βαθμιαίας αποδέσμευσης της Ε.Ε. από τις ΗΠΑ. Προσπάθεια που καταγράφεται με την σχέση Γερμανίας-Ρωσίας στο ενεργειακό και στο επενδυτικό πεδίο, όπως επίσης με τις πρόσφατες τριβές της Γαλλίας με τους αγγλοσάξονες που συγκρότησαν την ΑUKUS.  Αν η Ρωσία δεν πετύχει τους στόχους της, το πιθανότερο είναι ότι θα  εκπέσει στην αγκαλιά της Κίνας. Αν συμβεί αυτό, επανερχόμαστε σε μία διπολική πλανητική αντιπαράθεση, αλλά αυτή την φορά μεταξύ Δύσης και Ευρασίας. Γεγονός που θα αναχαιτίσει την προσπάθεια αποδέσμευσης της Ευρώπης από τον αγγλοσαξονικό παράγοντα και ταυτόχρονα θα ενισχύσει τις δεσποτικές παραμέτρους εντός της Ρωσίας. Σε αυτήν την περίπτωση, είναι πολύ πιθανόν το ενδεχόμενο μια νέα σύγκρουση να λάβει χώρα ξανά στην περιοχή της Ευρώπης και στον Ειρηνικό. Η ραγδαία οικονομική άνοδος της Ασίας με πρωτοπόρο την Κινέζικη οικονομία , η ανάκτηση της στρατιωτικής ισχύος της Ρωσίας, το λοξό – κοίταγμα του γαλλογερμανικού άξονα για συνεργασία με την Ρωσία και για βαθμιαία αποδέσμευσή του από τις Η.Π.Α. απειλούν την πλανητική πρωτοκαθεδρία του αγγλοσαξονικού παράγοντα. Στρατηγικά, το όφελος των χωρών της Ε.Ε. είναι η συνεργασία με την Ρωσία και η δημιουργία ενός αντίστοιχου δόγματος Μονρόε για το σύνολο των χωρών της Ευρώπης. Να θυμηθούμε τον Σαρλ Ντε Γκωλ που έλεγε για μια ενωμένη Ευρώπη από την Λισαβώνα μέχρι τα Ουράλια. Δεν χρειάζεται στην σχέση των χωρών της Ε.Ε. με την Ρωσία να επαναληφθεί το παράδειγμα, κατά το οποίο συνειδητοποιήθηκε η ανάγκη συνεργασίας μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας, ύστερα από δύο παγκοσμίους πολέμους.  

Ο ενδιάμεσος γεωπολιτικά χώρος, η Ρωσία και η Τουρκία    

Η γεωπολιτική στρατηγική της Ρωσίας έχει ως κατεύθυνση την ηγεμονία της στον ενδιάμεσο γεωπολιτικό χώρο, όπως περιγράφεται από τον Αλεξάντερ Ντούγκιν στο βιβλίο του «η 4η πολιτική θεωρία». Εκεί εδραιώνεται και ο διαπραγματευτικός ρόλος της Ρωσίας στην συνεργασία της με την Ευρώπη και την Ασία. Ο ενδιάμεσος γεωπολιτικά χώρος περιλαμβάνει την Ουκρανία, τα Βαλκάνια, την Τουρκία μέχρι την Αίγυπτο. Δεν αποβλέπει σε κατάκτηση αυτού του χώρου αλλά σε ανάληψη ηγεμονικού ρόλου, στα πλαίσια μιας τάξης πραγμάτων, που συνδετικός κρίκος των συμμετεχόντων είναι η διαπραγμάτευση της σχετικής τους αυτονομίας έναντι της ανατολής και της δύσης, ώστε να αποφύγουν την δορυφοριοποίησή τους, στους μεν ή στους δε. Δεν είναι τυχαίο το ενδιαφέρον της Ρωσίας στην Συρία , η συνεργασία με το Ισραήλ και ο διαιτητικός ρόλος μεταξύ Συρίας και Ισραήλ. Το Ισραήλ όχι μόνο δεν προχώρησε σε κυρώσεις έναντι της Ρωσίας,  αλλά αναλαμβάνει και διαμεσολαβητικό ρόλο. Η Σαουδική Αραβία αρνείται τις κυρώσεις. Με την έκβαση των επιχειρήσεων, είτε καταληφθεί το Κίεβο είτε όχι, δεν θα μιλάμε πλέον για ουδετερότητα της Ουκρανίας αλλά για σχέση προσάρτησης  στην Ρωσία. Οι σχέσεις Ρωσίας Τουρκίας διαμορφώνονται σε στρατηγική βάση και όχι σε συγκυριακή, όπως ευρέως νομίζεται. Το πλαίσιο αυτής της συνεργασίας ορίζεται από την άνοδο της Ευρασίας, την οπισθοχώρηση της Δύσης και  στην στρατηγική ενόραση της Τουρκίας να διαβλέψει τις εξελίξεις και να τοποθετηθεί ως περιφερειακός διαμεσολαβητής. Η συνεργασία στον πυρηνικό τομέα και στον στρατιωτικό τομέα επιβεβαιώνουν την ανάπτυξη στρατηγικών σχέσεων. Τα συγκρουόμενα συμφέροντα είναι πολλά, αλλά η προοπτική για την  διαμόρφωση του ενδιάμεσου γεωπολιτικού χώρου ως διαμεσολαβητή μεταξύ της Ασίας και της Ευρώπης  διαμορφώνει και πολλά αμοιβαία συμφέροντα. Η Κίνα δεν έχει λόγο να αντιδράσει, διότι αποκόπτονται περιοχές από την δυτική επιρροή. Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι η Τουρκία θα αναγκαστεί να πάρει θέση και να μην ισορροπεί σε δύο βάρκες. Η Τουρκία έχει ήδη τοποθετηθεί και θα έχει την δεύτερη θέση στην  διαχείριση του ενδιάμεσου γεωπολιτικού  χώρου (ως τάξη πραγμάτων και όχι ως σύστημα σχέσεων μεταξύ των κρατών) μετά την Ρωσία, ελλείψει άλλου διεκδικητή. Ένα μέρος των ολιγαρχών (Ρωσίας & Ουκρανίας) μάλλον δεν θα εναντιωθούν στον Πούτιν, γιατί τους περιμένουν ευκαιρίες από την αναβάθμιση της Ρωσίας, την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας , την αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της Ουκρανίας κλπ.    

 Οι επιπτώσεις για την  Ελλάδα και την Κύπρο   

Γιατί από τα χείλη κορυφαίων πολιτειακών παραγόντων και στοχαστών της Ελλάδας, αναφέρεται ότι πρώτα φορά γίνεται πόλεμος στην Ευρώπη από το 1945 ; Δηλαδή η εισβολή στην Κύπρο δεν ήταν πόλεμος σε Ευρωπαϊκό έδαφος; H διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και η επίθεση του ΝΑΤΟ στην Σερβία δεν ήταν πόλεμος σε Ευρωπαϊκό έδαφος;  Γιατί η Ελληνική πολιτική ηγεσία δεν ζητά να γίνει το ίδιο για την Τουρκία αναφορικά με την  Κύπρο και τις παραβιάσεις στο Αιγαίο; Συνάδει με τις αξίες της Ε.Ε. μία χώρα μέλος να έχει στρατεύματα κατοχής στο έδαφός της και να μην κάνει τίποτα; Οι ιδεοληψίες και η εθελοδουλία των συγκατανευσιφάγων της  πολιτικής εκπροσώπησης δεν θέλουν να δουν τις γεωπολιτικές αλλαγές που συμβαίνουν. Θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι όποτε εναντιωθήκαμε στην Ρωσία υπήρξαν δυσμενείς επιπτώσεις για την χώρα μας. Όταν στείλαμε εκστρατευτικό σώμα το ’17, η Ρωσία των μπολσεβίκων υποστήριξε τους Νεότουρκους και οδηγηθήκαμε στην Μικρασιατική καταστροφή. Από τους 1.000.000 Έλληνες στην περιοχή της μαύρης θάλασσας και της Αζοφικής, πόσοι έχουν απομείνει σήμερα; Τι θα συμβεί στα ελληνοτουρκικά και στην Κύπρο, αν είμαστε με την λάθος πλευρά και δη βασιλικότεροι του βασιλέως; Με την αποστολή στρατιωτικού υλικού, πήραμε ήδη  το μήνυμα από την Ρωσία. Αποτελεί φενάκη η προσδοκία για υποστήριξη από Η.Π.Α. και Ε.Ε. . Είναι φανερό από την μέχρι τώρα στάση τους. Απλά θα υποστηρίξουν αυτόν που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και αυτή είναι η Τουρκία. Οι αναπτυσσόμενες στρατηγικές σχέσεις της Τουρκίας με την Ρωσία καθώς και η διαφαινόμενη αποδοχή της Δύσης ότι περιορίζεται η επιρροή της στην Τουρκία τής δίνουν την δυνατότητα να εκπληρώσει τις απαιτήσεις της, που δεν είναι απλά το Αιγαίο, η Θράκη και η Κύπρος, αλλά η δορυφοριοποίηση συνολικά  της Ελλάδας στις πολιτικές της. Η Ελλάδα απειλείται με την μετατροπή της από χώρα σε χώρο.    

ερισσότερα στο άρθρο του καθηγητή Γιώργου Κοντογιώργη:  «H κρίση της ειρήνης και οι ρίζες του πολέμου. Το ερμηνευτικό έλλειμμα της νεοτερικότητας»:

Γιώργος Κοντογιώργης, Για τον πόλεμο και την ειρήνη. Σχετικά με τα αίτια του πολέμου

  *Κωσταντίνος Δούνας 13-3-2022 –   Οικονομολόγος, ΜΒΑ Louisville 

600 322 ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑ
Start Typing
Privacy Preferences

When you visit our website, it may store information through your browser from specific services, usually in the form of cookies. Here you can change your Privacy preferences. It is worth noting that blocking some types of cookies may impact your experience on our website and the services we are able to offer.

For performance and security reasons we use Cloudflare
required
Our website uses cookies, mainly from 3rd party services. Define your Privacy Preferences and/or agree to our use of cookies.