Στο τέλος του βιβλίου Τακτικά, που αποδίδεται στον βυζαντινό αυτοκράτορα Λέοντα Στ’ τον Σοφό και που συντάχθηκε περί το 900 μ.Χ., παρατίθενται 294 αξιώματα ή μάλλον παραγγέλματα για το πώς μπορεί ένας πόλεμος να κερδηθεί με τις λιγότερες δυνατές απώλειες. Πρόκειται για αξιώματα τα οποία παρά τη διαχρονική τους αξία ελάχιστα έχουν μελετηθεί έως τώρα. Ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου επιχειρεί λοιπόν να τα ταξινομήσει, να εντοπίσει τις αρχικές τους πηγές κυρίως όμως να τα αποκαθάρει από το περιστασιακό τους περίβλημα και να τα αναγάγει σε βασικές αρχές αναίμακτης επικράτησης κάθε σημαντικού αγώνα ή αντιπαράθεσης. Φιλοδοξία του βιβλίου αυτού είναι, άρα, να αποβούν τα αξιώματα αυτά, ως κλασικοί κανόνες στρατηγικής και τακτικής, χρήσιμα σε κάθε σύγχρονο άνθρωπο ο οποίος αντιμετωπίζει δυσκολίες στην καθημερινή του ζωή ιδίως, μάλιστα, υπό το κράτος των σημερινών αντίξοων συνθηκών που όλοι διανύουμε.
«Ένα σύγγραμμα έχει αξία εάν, με τη συνδρομή της φαντασίας του αναγνώστη του, μπορεί να προκαλέσει διαχρονικά νέες σκέψεις και όχι μόνο να δίνει πληροφορίες για το τι ίσχυε πριν από χίλια χρόνια. Το τονίζω αυτό διότι έτσι πρέπει να αντιμετωπίσει ο αναγνώστης και αυτό το βιβλίο [του Νέστορα Κουράκη], που είναι τόσο ικανό να τον οδηγήσει σε περαιτέρω συλλογισμούς»
Από τον πρόλογο του Καθηγητή Βασίλειου Μαρκεζίνη
Πρόλογος, Βασίλειος Μαρκεζίνης
Αντί προλόγου
Κεφάλαιο 1
Εισαγωγικά
Κεφάλαιο 2
Έμμεσες και άμεσες πηγές των Τακτικών
1. Μαυρίκιος, Στρατηγικόν
2. Ξενοφών, Ιππαρχικός
3. Αινείας ο Τακτικός, Πολιορκητικά
4. Ασκληπιόδοτος, Τέχνη τακτική
5. Ονάσανδρος, Στρατηγικός
6. Φροντίνος, Strategemata
7. Αιλιανός ο Τακτικός, Τακτική θεωρία
8. Αρριανός, Τέχνη τακτική
9. Πολύαινος, Στρατηγήματα
10. Βεγέτιος, Epitoma rei militaris
Κεφάλαιο 3
Η ανάγκη προσαρμοστικότητας και ρεαλισμού στις στρατιωτικές ενέργειες
1. Διάρθρωση και σκοπός των αναπτύξεων αυτού του έργου
2. Ανάγκη επινοητικού πνεύματος και προσαρμοστικότητας των στρατιωτικών ενεργειών
3. Ανάγκη ρεαλιστικής προσέγγισης των στρατιωτικών πραγμάτων με πίστη στον Θεό αλλά και αυτενέργεια
Κεφάλαιο 4
Βασικές αρχές στρατηγικής και τακτικής των Τακτικών
1. Να μην αναλαμβάνονται ριψοκίνδυνες ενέργειες χωρίς να υπάρχει ανάγκη ή χωρίς σοβαρή προοπτική ωφέλειας
2. Να υπερισχύει κανείς έναντι των αντιπάλων με τη σκέψη μάλλον και με τα στρατηγήματα παρά με την εκ του συστάδην μάχη και τις ριψοκίνδυνες ενέργειες
3. Να προκαλείται διχόνοια μεταξύ των αντιπάλων
4. Να εκτίθενται σε υποψίες προδοτικής συνεργασίας όσοι από το ημέτερο στράτευμα προσφεύγουν στον αντίπαλο (αυτόμολοι)
5. Να παραπλανάται ο αντίπαλος με πληροφορίες που δήθεν περιέρχονται «τυχαία» σε γνώση του
6. Να αντιμετωπίζει κανείς με μεγάλη επιφύλαξη και προσοχή όσους από τους αντιπάλους καταφεύγουν σ’ αυτόν για βοήθεια και στήριξη ή διακηρύσσουν ότι επιθυμούν ανακωχή και ειρήνη
7. Να λαμβάνονται μέτρα για αποτροπή αιφνιδιαστικών επιθέσεων από τον εχθρό
8. Να παρέχονται ελπιδοφόρες υποσχέσεις στους πολιορκούμενους αντιπάλους αλλά και προοπτικές νίκης στους ημέτερους συμπολεμιστές
9. Να επιδιώκεται με κάθε τρόπο ο παραμερισμός του επικεφαλής των αντιπάλων και, ως προς τους ίδιους τους αντιπάλους, να εφαρμόζεται κατά περίπτωση πολιτική «λεοντής» ή «αλωπεκής»
10. Να παρακινούνται προς διενέργεια επίθεσης κατά του εχθρού άλλοι παρακείμενοι εχθροί του
11. Να αποφεύγεται η χρήση δυσανάλογα μεγάλου αριθμού συμμαχικών στρατευμάτων κατά την ίδια χρονική περίοδο, η δε στρατοπέδευση και μετακίνησή τους να γίνεται χωρίς επαφή με το ημέτερο στράτευμα
12. Να αναλαμβάνονται άμεσα οι αναγκαίες ενέργειες, ώστε οι χωριστές δυνάμεις των αντιπάλων να μην προλαβαίνουν να συνενωθούν και αντιστρόφως
13. Στις πολεμικές ενέργειες που σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται να επιδεικνύεται προσαρμοστικότητα ανάλογα με την ψυχοσύνθεση, την κατάσταση και την τακτική του κάθε αντιπάλου, χωρίς να ακολουθείται, ει δυνατόν, η ίδια πάντοτε μέθοδος διεξαγωγής του πολέμου
14. Να επιλέγονται οι κατάλληλες ευκαιρίες τόπου, χρόνου και λοιπών περιστάσεων και να διαρρυθμίζονται γενικότερα τα θέματα του στρατεύματος κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να υπάρχει υπέρ του στρατεύματος στρατιωτικό πλεονέκτημα
15. Να αποδίδεται μεγάλη σημασία στην πειθαρχημένη προετοιμασία των στρατιωτών και στην καλλιέργεια της ικανότητάς τους να έχουν θάρρος
16. Να ελέγχονται συνεχώς η ετοιμότητα και το θάρρος των στρατιωτών για συμμετοχή σε πολεμικές ενέργειες
17. Να υπάρχει επιστημονική προσέγγιση και καλή πληροφόρηση για τα ζητήματα του πολέμου
18. Να μην χαλαρώνει για οποιονδήποτε λόγο η πειθαρχημένη συγκρότηση του στρατεύματος
19. Να μην οδηγείται ο αντίπαλος σε απόγνωση
20. Να επιδεικνύεται αυτοσυγκράτηση και ψυχραιμία μετά τη μάχη, ανεξαρτήτως αποτελέσματος
Κεφάλαιο 5
Γνωρίσματα ενός ικανού στρατιωτικού ηγήτορα
1. Πρότυπο για τους άλλους
2. Η γενική εικόνα
3. Προτεραιότητα στο κοινό συμφέρον
4. Διορατικότητα και μέριμνα για το μέλλον
5. Καρτερικότητα, τόλμη και ψυχραιμία
6. Κοντά στους συμμαχητές του
7. Αγχίνοια
8. Προσεκτική συμπεριφορά και εγκράτεια
9. Ικανότητα στην επικοινωνία και στο λέγειν
10. Λήψη και εκτέλεση αποφάσεων
11. Μυστικότητα
12. Φροντίδα στους αδύναμους και συμπεριφορά σε όλους με πνεύμα δικαιοσύνης
13. Ακριβοδίκαιη συμπεριφορά στους παραβάτες
14. Επιβράβευση των ικανών
15. Η αντιμετώπιση απειθαρχιών σε εποχή πολέμου
Κεφάλαιο 6
Η διαχρονική σημασία των Τακτικών
1. Ένα αρχαίο κινεζικό έργο με αρχές στρατηγικής παρόμοιες με εκείνες των Τακτικών
2. Η επικαιρότητα της στρατηγικής των Τακτικών υπό το πρίσμα του Διεθνούς Δικαίου
Επίλογος, Σπύρος Τρωιάνος
Σημειώσεις τέλους
Eπιλογή βιβλιογραφίας
Ευρετήριο γνωμικών
από τα δύο τελευταία κεφάλαια των Τακτικών
Ευρετήριο όρων
Ο Νέστωρ Ε. Κουράκης είναι ομότιμος Καθηγητής στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών με πάνω από 180 ελληνόγλωσσες και ξενόγλωσσες δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και σε αυτοτελή βιβλία, μεταξύ των οποίων προέχουσα θέση έχουν τα έργα του Ποινική καταστολή, 2009, Εγκληματολογικοί ορίζοντες, 2005, Οικονομικά εγκλήματα 20073 και Δίκαιο παραβατικών ανηλίκων, 2004, διεξοδικότερα: www.courakis.gr. Πραγματοποίησε, ως υπότροφος, μεταπτυχιακές σπουδές στη Γερμανία (διδακτορικό δίπλωμα στο Ποινικό Δίκαιο με βαθμό άριστα «μετά πλείστου επαίνου») και στη Γαλλία (δίπλωμα του Ινστιτούτου Εγκληματολογίας Παρισίων και Δίπλωμα Ανωτέρων Σπουδών DEA Πανεπιστημίου Παρισίων ΙΙ στην Εγκληματολογία). Έχει τιμηθεί με βραβεία από την Ακαδημία Αθηνών και από την Ένωση Ελλήνων Ποινικολόγων. Το 1996 εξελέγη Επισκέπτης Καθηγητής (Visiting Fellow) στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Επίσης, έχει διδάξει ως Επισκέπτης Καθηγητής σε Πανεπιστήμια της Ιταλίας και της Κύπρου. Από το 2001 είναι Διευθυντής του Εργαστηρίου Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει διοργανώσει με αυτή την ιδιότητα σειρά εκδηλώσεων, συνεδρίων και επιστημονικών ερευνών, που παρουσιάζονται στους 25 τόμους δημοσιεύσεων του εν λόγω Εργαστηρίου, www.law.uoa.gr/crime-research. Έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε συνδιασκέψεις εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (Στρασβούργο, Γενεύη, Νέα Υόρκη, κ.ά.) Επίσης, έχει διατελέσει μέλος Δ.Σ πολλών επιστημονικών οργανώσεων (π.χ. είναι Γεν. Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Εγκληματολογίας), καθώς και Αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, ενώ υπήρξε ακόμη –άνευ αμοιβής- ιδρυτικός Πρόεδρος του Κέντρου Επανένταξης Αποφυλακιζομένων Επάνοδος. Τέλος, έχει συμμετάσχει σε πληθώρα νομοπαρασκευαστικών επιτροπών και είναι συνδιευθυντής της δίγλωσσης επιστημονικής σειράς Μελέτες Ευρωπαϊκής Νομικής Επιστήμης/European Studies in Law (εκδ. Α. Ν. Σάκκουλας, από το 1999).
