Με το παρόν πόνημα επιχειρείται η ερμηνεία και η κριτική ανασυγκρότηση της έννοιας του πολιτικού στη φιλοσοφία της Χάνα Άρεντ και του Κορνήλιου Καστοριάδη. Ο συγγραφέας μελετά το ανάπτυγμα της σκέψης των δυο αυτών στοχαστών, θέτοντας ως σημείο εκκίνησης τα οντολογικά και ανθρωπολογικά θεμέλια του έργου τους, τα οποία και προσδιορίζουν, σε σημαντικό βαθμό, την πολιτική τους θεώρηση. Υπό το πρίσμα αυτό αποτιμάται η συμβολή τους ,όχι μόνο στην ανάλυση του πολιτικού φαινομένου, αλλά και στον μετασχηματισμό της πολιτικής πραγματικότητας με πρόσημο την ελευθερία.

Για το βίντεο της παρουσιάσης του βιβλίου: https://youtu.be/RI4jPF4gRBQ

Πρόλογος, Γιώργος Κοντογιώργης…………………………………………………………… 13

Εισαγωγή………………………………………………………………………………………………. 21

Κεφάλαιο 1: Κορνήλιος Καστοριάδης

1.1. Ριζικό Φαντασιακό…………………………………………………………………………….. 33
1.2. Κοινωνικό φαντασιακό και ριζική φαντασία………………………………………… 39
1.3. Κοινωνικές φαντασιακές σημασίες……………………………………………………… 50
1.4. Η λογική των μαγμάτων……………………………………………………………………… 56
1.5. Συνολιστική-ταυτιστική λογική……………………………………………………………. 59
1.6. Μάγμα και αιτιώδης συσχέτιση……………………………………………………………. 63
1.7. Χρόνος και εκ του μηδενός δημιουργία…………………………………………………. 67
1.8. Εκ του μηδενός δημιουργία στον Καστοριάδη και στον χριστιανισμό………..71
1.9. Αναξίμανδρος και Καστοριάδης……………………………………………………………..77
1.10. Κονδύλης και Καστοριάδης………………………………………………………………… 82
1.11. Η φαντασιακή θέσμιση του κοινωνικού-ιστορικού………………………………… 91
1.12. Η αντίληψη της παραδοσιακής σκέψης για το κοινωνικό-ιστορικό……….. 102
1.13. Κριτική στον Μαρξ και τον μαρξισμό…………………………………………………..105
1.14. Ο σύγχρονος καπιταλισμός και η πολιτισμική κατάρρευση…………………… 115
1.15. Τεχνική και κοινωνία…………………………………………………………………………. 124
1.16. Ατομική και κοινωνική διάσταση της αυτονομίας…………………………………. 131
1.17. Σύγχρονο κοινωνικό φαντασιακό και ετερονομία…………………………………..141
1.18. Αρχαία δημοκρατία: Η πρώτη ιστορική ανάδυση της αυτονομίας……………147
1.19. Δημοκρατία, σοσιαλισμός και αυτονομία………………………………………………159
1.20. Αυτονομία και αναρχία……………………………………………………………………….165
1.21. Ολοκληρωτισμός και μονήρης πυρήνας της ψυχής…………………………………176
1.22. Επαναστατικό πρόταγμα και αυτοπεριορισμός……………………………………..182
1.23. Καθολικός κοινωνικός μετασχηματισμός………………………………………………187
1.24. Όρια, αδιέξοδα και προοπτικές………………………………………………………….. 206

Κεφάλαιο 2: Χάνα Άρεντ

2.1. Λόγος εισαγωγικός στον στοχασμό της Άρεντ……………………………………….. 233
2.2. Η οντολογία της φύσης………………………………………………………………………. 235
2.3. Η Ανθρώπινη Κατάσταση…………………………………………………………………… 242
2.4. Η γνωσιολογική θεμελίωση της πολιτικής…………………………………………….. 251
2.5. Αναγκαιότητα και ελευθερία………………………………………………………………. 265
2.6. Animal laborans και homo faber…………………………………………………………. 283
2.7. Η πολιτική ως πράξη και ομιλία…………………………………………………………… 301
2.8. Η οντολογική απροσδιοριστία της πράξης…………………………………………… 308
2.9. Το πρόβλημα της ηγεσίας…………………………………………………………………… 334
2.10. Απάντηση στην οντολογική απροσδιοριστία της πράξης……………………… 344
2.11. Σχέσεις εξουσίας – σχέσεις δύναμης……………………………………………………. 375
2.12. Ελευθερία και απελευθέρωση: οι δύο δρόμοι της επανάστασης……………. 381
2.13. Το κοινωνικό ζήτημα ως επαναστατική νόσος…………………………………….. 389
2.14. Κόμματα εναντίον συμβουλίων…………………………………………………………. 395
2.15. Η αρεντιανή ουτοπία……………………………………………………………………….. 401
2.16. Κριτική της αρεντιανής πολιτικής σκέψης…………………………………………. 408

Κεφάλαιο 3: Διάλογος: Άρεντ-Καστοριάδη

3.1. Εκ του μηδενός δημιουργία και πρωτοβουλία για μια νέα αρχή……………… 431
3.2. Δημόσια και ιδιωτική σφαίρα στην Άρεντ και στον Καστοριάδη……………. 448
3.3. Πολιτική ουτοπία ή πολιτικός ρεαλισμός;……………………………………………. 463
3.4. Πολιτικός αυτοπεριορισμός……………………………………………………………….. 483

Επίλογος………………………………………………………………………………………………… 497
Ενδεικτική βιβλιογραφία…………………………………………………………………………. 513
Ευρετήριο………………………………………………………………………………………………..517

Ο Σωτήρης Αμάραντος γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1984. Σπούδασε κοινωνιολογία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Συνέχισε τις σπουδές του, σε μεταπτυχιακό επίπεδο, στο τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Είναι διδάκτορας πολιτικής φιλοσοφίας. Ήταν επιμελητής και προλογίζων στο βιβλίο του Γιώργου Κοντογιώργη Γνώση και μέθοδος, Παρουσία, Αθήνα, 2017 και επιμελήθηκε τη γραπτή απόδοση των διαλέξεων του Νίκου Πουλαντζά στο βιβλίο Κράτος, κοινωνικές τάξεις, καπιταλισμός, ιμπεριαλισμός, Παπαζήσης, Αθήνα, 2019. Διετέλεσε υπεύθυνος σύνταξης των όρων πολιτικής επιστήμης και πολιτικής φιλοσοφίας στο Μεγάλο ηλεκτρονικό λεξικό νεοελληνικής γλώσσας των εκδόσεων Πατάκη. Αρθρογραφεί σε διάφορα ηλεκτρονικά περιοδικά καθώς και στο προσωπικό του ιστολόγιο «Το πρελούδιο της σκέψης».