Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, ως μια ιδιαίτερη θεματική ενότητα των διεθνών σχέσεων, απασχολούν εδώ και δεκαετίες ένα μεγάλο αριθμό ερευνητών τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η μελέτη των σχέσεων μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας αλλά και του κυπριακού ζητήματος ως μέρος των σχέσεων αυτών, εκτός ότι είναι συναρπαστική ως προσπάθεια, εμπεριέχει και ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για του ακαδημαϊκούς και ερευνητές που κατάγονται ή βρίσκονται στις υπό μελέτη χώρες. Αυτό συμβαίνει γιατί, πέραν των θεωρητικών και εμπειρικών καταγραφών, έχουν και τη βιωματική εμπειρία των σχέσεων. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι η προσπάθεια μελέτης και καταγραφής των ελληνοτουρκικών σχέσεων είναι μια εύκολη υπόθεση αλλά, αντίθετα, επιφορτίζει τον μελετητή με μια επιπρόσθετη δυσκολία. Η δυσκολία επικεντρώνεται στην προσπάθεια για αντικειμενική, νηφάλια και άκρως επιστημονική ανάλυση των παραμέτρων που διαμορφώνουν τις σχέσεις των δύο χωρών. Με άξονα τη μεθοδική εργασία που συνδυάζει τη θεωρητική και εμπειρική πτυχή των γεγονότων ο συγγραφέας επιδιώκει, στο ανά χείρας βιβλίο, να δώσει το δικό του στίγμα στη μελέτη των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αυτό προϋποθέτει ουσιαστική περιγραφή και ερμηνεία των γεγονότων και ενδελεχή αναζήτηση των αιτίων που τα διαμορφώνουν χωρίς να εισέρχεται η υποκειμενική κρίση στην ερμηνεία των γεγονότων, ο ιδεολογικός παράγοντας στην αξιολόγηση της θεωρίας και η μονομέρεια στην περιγραφή.
Πρόλογος του Καθηγητή Ηλία Κουσκουβέλη
Εισαγωγή
Κεφάλαιο 1: Μεθοδολογία και προεπισκόπηση
- 1.1. Οριοθέτηση θεματολογίας
- 1.2. Περιγραφή αντικειμένου μελέτης
- 1.3. Σκοπός της μελέτης και προσφορά της
- 1.3.1. Κρισιμότητα του θέματος
- 1.4. Γνωστικά αντικείμενα και επιστημονικά πεδία
- 1.4.1. Θεωρία διεθνών σχέσεων
- 1.4.2. Στρατηγική ανάλυση
- 1.5. Εισαγωγικά συμπεράσματα και υποθέσεις εργασίας
Κεφάλαιο 2: Οι ανταγωνιστικές σχέσεις των κρατών Ελλάδα-Τουρκία
- 2.1. Εισαγωγή
- 2.2. Η σύγκρουση μεταξύ των κρατών Ελλάδας και Τουρκίας
- 2.2.1. Η αντίληψη περί ύπαρξης απειλής
- 2.2.2. Τα χαρακτηριστικά των ζητημάτων της ελληνοτουρκική διένεξης
- 2.3. Συμπεράσματα
Κεφαλαίο 3: Ιστορική ανασκόπηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων στη βάση του πολιτικού ρεαλισμού
- 3.1. Εισαγωγή
- 3.2. Η ιστορική πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων
- 3.2.1. Περίοδος 1923-1940: μεταπολεμική ύφεση και ανάπτυξη φιλικών σχέσεων
- 3.2.2. Περίοδος 1940-1960: η επισκίαση των σχέσεων από το διπολικό σύστημα
- 3.2.3. Περίοδος 1960-1974: ένταση των σχέσεων και πολεμική αναμέτρηση
- 3.2.4. Περίοδος 1974-1990: τεταμένες σχέσεις και έντονη διακρατική σύγκρουση
- 3.2.5. Περίοδος 1990-2010: μεταβολή της δομής του συστήματος και συνέχιση της ελληνοτουρκικής αντιπαλότητας
- 3.3. Ανακεφαλαίωση και συμπεράσματα
Κεφάλαιο 4: Η εφαρμογή της στρατηγικής ανάλυσης στην περιπτωσιολογική μελέτη Ελλάδας-Τουρκίας
- 4.1. Εισαγωγή
- 4.2. Η Τουρκία ως περιφερειακή δύναμη
- 4.3. Η Ελλάδα ως αποτρεπτική δύναμη
- 4.4. Το Κυπριακό ζήτημα ως στρατηγικό μέρος της ελληνοτουρκικής σύγκρουσης
- 4.5. Η Κύπρος ως πολύ μικρή κρατική δύναμη
- 4.6. Ανακεφαλαίωση και συμπεράσματα
Κεφάλαιο 5: Αντί επιλόγου
- 5.1. Γενικά συμπεράσματα
- 5.2. Στρατηγική και κρατική συμπεριφορά
- 5.3. Η επιθετική συμπεριφορά των κρατών
- 5.4. Σύγκρουση και πόλεμος
- 5.5. Μεθοδολογική αποτίμηση
Παράρτημα
Πίνακες
Ευρετήριο ονομάτων και εννοιών
Βιβλιογραφία
Ο Ευαγόρας Λουκά Ευαγόρου είναι Επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων. Κατάγεται από την Αμμόχωστο της Κύπρου. Μεγάλωσε στην Λάρνακα όπου και ολοκλήρωσε την σχολική του εκπαίδευση. Ακολούθως υπηρέτησε στην Εθνική Φρουρά ως Έφεδρος Ανθυπολοχαγός. Τις πτυχιακές του σπουδές τις ξεκίνησε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, του οποίου είναι κάτοχος Πτυχίου Οικονομικών (2000). Συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στη Μεγάλη Βρετανία όπου απέκτησε Master of Arts in Finance and Investment από το Business School του Πανεπιστημίου Nottingham (2002). Ακολούθως απόκτησε Διδακτορικό Δίπλωμα στην Θεωρία Διεθνών Σχέσεων και στην Διεθνή Πολιτική Οικονομία και από το Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών και Πολιτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (2005). Από τον Σεπτέμβριο του 2009 είναι μέλος ΔΕΠ στην βαθμίδα του Επίκουρου, με γνωστικό αντικείμενο θεωρία και μεθοδολογία Διεθνών Σχέσεων, στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστήμιου Πειραιώς. Επίσης, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Τα επιστημονικά και ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στα γνωστικά αντικείμενα της θεωρίας των διεθνών σχέσεων, της στρατηγικής ανάλυσης, της διεθνούς πολιτικής οικονομίας, των οικονομικών της άμυνας, των θεωριών ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Είναι συγγραφέας άρθρων με δημοσιεύσεις σε ξένα και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά και άρθρων σε συλλογικούς τόμους. Επιπρόσθετα, έχει σειρά ακαδημαϊκών παρουσιάσεων σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Πραγματοποίησε ομιλίες και παρουσιάσεις θεματικών του επιστημονικού του πεδίου όπως επίσης και αρθρογραφικές παρεμβάσεις στον τύπο.