Με αφορμή την επέτειο αποχώρησης από τα εγκόσμια του Kenneth N. Waltz., τα δύο σημαντικότερα έργα του μεταφρασμένα από τις Εκδόσεις Ποιότητα:
Kenneth Ν. Waltz, Ο άνθρωπος, το κράτος και ο πόλεμος. Μία θεωρητική ανάλυση
«…είναι ευκολότερο να εξηγηθεί ο πόλεμος παρά να κατανοηθούν οι αιτίες της ειρήνης. Εάν κάποιος ρωτήσει, τι μπορεί να προκαλέσει έναν πόλεμο, η απλή απάντηση είναι οτιδήποτε»
Ποια είναι τα κυριότερα αίτια του πολέμου; Ο Κ. Waltz ερευνά σε βάθος τις ιδέες που έχουν διατυπώσει διάφοροι διανοητές σε όλη την ιστορία του δυτικού πολιτισμού, προκειμένου να εξηγήσουν τους λόγους για τις συγκρούσεις μεταξύ των ανθρώπων καθώς και τις σχετικές προτάσεις που διατύπωσαν για την επίτευξη της ειρήνης. Ο Waltz δείχνει ότι τα υφιστάμενα γνωστικά κεκτημένα μπορούν να συνεισφέρουν στην κατανόηση των σύγχρονων διεθνών σχέσεων. Οι θεωρίες που διατύπωσαν άνθρωποι όπως ο Άγιος Αυγουστίνος, ο Hobbes, ο Kant, ο Rousseau και ο Spinoza καθώς και οι απόψεις των φιλελεύθερων, των σοσιαλιστών και των συμπεριφοριστών επιστημόνων υποβάλλονται σε κριτική ανάλυση.
Kenneth Ν. Waltz, Θεωρία διεθνούς πολιτικής
«Τα κράτη επιδιώκουν να αποκτήσουν ισχύ η οποία είναι το κύριο νόμισμα στη διεθνή πολιτική (επιδίωξη ισχύος)»
Οι βασικές αρχές που αναλύονται στο έργο του Kenneth N. Waltz είναι συνοπτικά οι εξής:
- Τα κράτη είναι οι βασικοί δρώντες του διεθνούς συστήματος.
- Η απουσία διεθνούς ρυθμιστικής εξουσίας καθιστά το διεθνές σύστημα άναρχο. Κατά συνέπεια οι σχέσεις των κρατών είναι ανταγωνιστικές και πολλές φορές συγκρουσιακές.
- Για την ασφάλεια των κρατών ισχύει η «αρχή της αυτοβοήθειας». Τα κράτη μεριμνώντας για την ασφάλειά τους μειώνουν την ασφάλεια των άλλων κρατών, με αποτέλεσμα να τροφοδοτείται ο ανταγωνισμός και να δημιουργούνται «διλήμματα ασφαλείας».
- Τα κράτη τείνουν να είναι ορθολογικά, επειδή είναι «ευαίσθητα στο κόστος» και επειδή κύρια μέριμνά τους είναι η ασφάλειά τους, δηλαδή η επιβίωση, η διατήρηση της εδαφικής κυριαρχίας και της εθνικής ανεξαρτησίας.
- Τα κράτη επιδιώκουν να αποκτήσουν «ισχύ», η οποία είναι το κύριο «νόμισμα» στη διεθνή πολιτική κυριαρχία και για να αυξήσουν την ασφάλειά τους υιοθετούν στρατηγικές εξισορρόπησης που αναπτύσσουν μηχανισμούς αυτορρύθμισης.
- Η δημιουργία ενός αυτορυθμιζόμενου συστήματος ισορροπίας δυνάμεων σημαίνει ότι η κατανομή ισχύος αφορά καίρια τόσο τη σταθερότητα όσο και την αστάθεια στη διεθνή πολιτική.
Ειδικότερα, παρατίθενται δέκα αρχές για τον δομικό ρεαλισμό όπως τις συνοψίζει ο Καθηγητής Αθανάσιος Πλατιάς στην εισαγωγή του βιβλίου:
- Η έλλειψη ρυθμιστικής εξουσίας στο διεθνές σύστημα παίζει καθοριστικό ρόλο στη συμπεριφορά των κρατών και στη σταθερότητα ή στην αστάθεια του διεθνούς συστήματος (άναρχο διεθνές σύστημα).
- Καθώς απουσιάζει η υπερκρατική εξουσία, η οποία θα μπορούσε να ρυθμίζει τον ανταγωνισμό, οι σχέσεις των κρατών είναι κατά βάση ανταγωνιστικές και πολλές φορές συγκρουσιακές (ανταγωνιστικό διεθνές σύστημα).
- Τα κράτη σε ένα τέτοιο ανταγωνιστικό σύστημα πρέπει από μόνα τους να μεριμνήσουν για την ασφάλειά τους (αρχή της αυτοβοήθειας).
- Τα κράτη στο άναρχο διεθνές σύστημα αναγκάζονται να λάβουν μέτρα, για να αυξήσουν την ασφάλειά τους. Τα μέτρα αυτά όμως μειώνουν την ασφάλεια των άλλων. Αυτό ανατροφοδοτεί την ανασφάλεια και τον ανταγωνισμό. Αυτό είναι το γνωστό «δίλημμα ασφάλειας».
- Τα κράτη είναι οι βασικοί δρώντες στο διεθνές σύστημα άρα και η βασική μονάδα ανάλυσης των διεθνών σχέσεων (κρατικοκεντρικό διεθνές σύστημα).
- Τα κράτη επειδή είναι «ευαίσθητα στο κόστος» έχουν κάθε λόγο να συμπεριφέρονται ορθολογικά. Τα λάθη τιμωρούνται (αρχή του ορθολογισμού).
- Κυρίαρχος στόχος του κράτους είναι η κατοχύρωση της ασφάλειάς του, δηλαδή η επιβίωση, η διατήρηση της εδαφικής κυριαρχίας και της εθνικής ανεξαρτησίας/αυτονομίας (βασικό εθνικό συμφέρον).
- Τα κράτη επιδιώκουν να αποκτήσουν «ισχύ», η οποία είναι το κύριο «νόμισμα» στη διεθνή πολιτική (επιδίωξη ισχύος).
- Σε ένα ανταγωνιστικό διεθνές σύστημα τα κράτη έχουν κίνητρο να εξισορροπήσουν τους αντιπάλους τους (στρατηγική εξισορρόπησης), για να αυξήσουν την ασφάλειά τους.
- Οι μεμονωμένες προσπάθειες που καταβάλλουν τα κράτη να εξισορροπήσουν τους αντιπάλους τους, συμβάλλουν στη δημιουργία ενός αυτορυθμιζόμενου συστήματος ισορροπίας δυνάμεων που με τη σειρά του δύναται να συμβάλλει στη διατήρηση της ειρήνης (αρχή της ισορροπίας ισχύος). Η κατανομή ισχύος στο διεθνές σύστημα συμβάλλει στη σταθερότητα ή στην αστάθεια του συστήματος.
