Εν έτει 2025, βρισκόμαστε ενώπιον ενός ακόμη στρατηγικού ανταγωνισμού, οι ρίζες του οποίου εντοπίζονται στη βρετανική πολιτική του 19ου και του 20ου αιώνα.Πρόκειται για ένα κλασικό απότοκο της πολιτικής του «διαίρει και βασίλευε», αλλά η διαφορά στην περίπτωση της σύγκρουσης Ινδίας-Πακιστάν έγκειται στο ότι πρόκειται για πυρηνικές δυνάμεις με το Ισλαμαμπάντ, μάλιστα, να αισθάνεται ιδιαίτερα τρωτό στο επίπεδο ισορροπίας συμβατικών δυνάμεων. Δίχως αμφιβολία, η αίσθηση της υπαρξιακής απειλής βαραίνει σε σημαντικό βαθμό το σύστημα λήψης αποφάσεων της πακιστανικής πλευράς η οποία, διά του Υπουργού Άμυνας Χαουάτζα Μουχάμαντ Ασίφ, έσπευσε να υπογραμμίσει ότι το Πακιστάν είναι σε ύψιστο συναγερμό και θα χρησιμοποιούσε τα πυρηνικά όπλα, που διαθέτει, εάν εκδηλωθεί άμεση απειλή για την ύπαρξή του.
Η εν λόγω δημόσια τοποθέτηση του Ασίφ συνδέεται με τον πυρήνα της πυρηνικής αποτροπής, καθότι υπογράμμισε το υψηλό διακύβευμα σε περίπτωση γενικευμένου πολέμου, στη βάση της κλασικής ρήσης του Thomas Hobbes σύμφωνα με την οποία «η αναζήτηση και η εδραίωση της ειρήνης [είναι εφικτή] όταν χρησιμοποιούμε όλα τα διαθέσιμα μέσα, προκειμένου να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας». 
Στη διελκυστίνδα της πυρηνικής αποτροπής, η τιμωρία αποκτά ξεχωριστή θέση καθώς επιχειρείται να καλλιεργηθεί στο άλλο μέρος η πεποίθηση ότι το αντίτιμο μιας επίθεσης θα είναι δυσβάστακτο και ότι ακόμη και η νίκη θα είναι – κατά το επιεικέστερο – «πύρρειος». Σε πλήρη αρμονία με τη συγκεκριμένη συλλογιστική, υπενθυμίζεται ότι ο μεγάλος Αμερικανός θεωρητικός των Διεθνών Σχέσεων Kenneth Waltz σημείωνε τη «σταθεροποιητική αξία» του πυρηνικού όπλου φθάνοντας να υποστηρίξει την απόκτησή του από κομβικά κράτη προς όφελος της σταθερότητας και της ασφάλειας.
Με αυτά τα θεωρητικά δεδομένα και μελετώντας τις συνέπειες των προηγούμενων ινδοπακιστανικών θερμών συγκρούσεων (1947-1948, 1965, 1971 και 1999), παρατηρείται ότι η σχετική αυτοσυγκράτηση ήταν ο «κανόνας» μετά την πυρηνικοποίηση των δύο πλευρών, ήτοι κατά τον Πόλεμο του Καργκίλ το 1999. Όλα αυτά σημαίνουν ότι δε θα υπάρξει κλιμάκωση; Η κλιμάκωση μπορεί να υπάρξει, αλλά η κατοχή πυρηνικών όπλων την καθιστά ελεγχόμενη, με αποτέλεσμα να μην έχουμε πλήρη διάρρηξη που θα αγγίξει την έσχατη λογική της επιβίωσης. Αντιθέτως, θα συνεχίσει να λειτουργεί αποτελεσματικά η ενδοπολεμική αποτροπή.
Πρακτικά, δηλαδή, εξαιτίας του υψηλού διακυβεύματος (Κασμίρ), των καταιγιστικών συνεπειών των χρησιμοποιούμενων μέσων (ροή υδάτων του Ινδού Ποταμού) και των ευρύτερων διεθνών ισορροπιών (προοπτική υλοποίησης IMEC), η σύγκρουση μπορεί να είναι σφοδρή, αλλά η κατοχή πυρηνικών όπλων δε θα επιτρέψει την υιοθέτηση στρατηγικών εκμηδένισης του αντιπάλου.
Ενδεχομένως η ανεπάρκεια των συμβατικών δυνάμεων της μίας πυρηνικής πλευράς να δημιουργούσε ανισορροπία. Όμως, η κατοχή ισχυρών συμβατικών δυνάμεων προς επικουρία των πυρηνικών συνιστά προϋπόθεση πλανητικής προβολής ισχύος και φυσικά ακυρώνεται στις διασυνοριακές συρράξεις. Το γεγονός, για παράδειγμα, ότι η Ινδία διαθέτει διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους Agni-V με βεληνεκές 3.500 χλμ. ακυρώνεται, παρά του ότι το βεληνεκές των πακιστανικών βαλλιστικών πυραύλων Shaheen-III ανέρχεται στα 2.750 χλμ..
Συνεπώς, καθίσταται διακριτή η επιχειρησιακή δυνατότητα χρήσης πυρηνικού όπλου, ενώ και το διακύβευμα είναι υψηλό, αλλά απορρίπτεται ως ενδεχόμενο καθόσον λειτουργεί η πυρηνική αποτροπή, η οποία συνίσταται στην υψηλή καταστροφική ισχύ των εν λόγω μέσων. Το εν λόγω θεωρητικό αξίωμα είδαμε να λειτουργεί στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και του διπολικού ανταγωνισμού και προς επίρρωσή του έχουμε δει πυρηνικές δυνάμεις να βρίσκονται στο φάσμα της στρατηγικής ήττας και επίσης να μη χρησιμοποιούν τις συγκεκριμένες δυνατότητές τους. Ο λόγος σχετίζεται με την απονομιμοποίησή τους κατά την επαύριον της σύρραξης, εφόσον αυτή δεν απειλούσε τον πυρήνα της ύπαρξής τους.
Προς τούτο, εφόσον αναφερόμαστε σε ορθολογικούς κρατικούς δρώντες, οι οποίοι συνυπολογίζουν τα κόστη και τα οφέλη των εναλλακτικών αποφάσεων που καλούνται να λάβουν, το πυρηνικό όπλο παύει να συμπεριλαμβάνεται στις επιλογές κατά τη διαχείριση διεθνών κρίσεων. Και αν δεν πρόκειται για ορθολογικούς κρατικούς δρώντες; Κάθε σύστημα εξουσίας διαθέτει εσωτερική ιεράρχηση, η οποία υπακούει στο ορθολογικό κριτήριο, καθώς επιδιώκει να επιβιώσει ταυτίζοντας τις τύχες του με τις τύχες του κράτους.
Με άλλα λόγια, η χρήση πυρηνικών από πλευράς της Ινδίας ή του Πακιστάν θα εξέθετε, εκείνον που θα προχωρούσε στο πρώτο πλήγμα, στον κίνδυνο τόσο μιας – ηθικά νομιμοποιημένης – ανταπόδοσης όσο και της πολυεπίπεδης απομόνωσης από τους συμμάχους, χάριν των οποίων επιβιώνει.
Πηγή: huffingtonpost.gr
Βιβλίο του Μ. Τρούλη με τις εκδόσεις Ποιότητα
