Στο Εναλλακτικές κοσμοθεωρίες, ο Αχμέτ Νταβούτογλου συγκρίνει, διαφοροποιεί και αντιπαραβάλλει την Ισλαμική κοσμοθεωρία με τη Δυτική κοσμοθεωρία και εξηγεί γιατί είναι θεμελιωδώς κάθετα διαφορετικές και ασύμβατες. Προχωρεί σε μια συστηματική περιγραφή του κόσμου του Ισλάμ. Τονίζει τον θεοκεντρικό χαρακτήρα της ισλαμικής κοσμοθεωρίας και το πώς αυτό επηρεάζει την πίστη, την ηθική, τα δόγματα, τις αυτοαντιλήψεις, την πολιτική, τον νόμο και τον τρόπου συγκροτούν κοινωνικοοικονομικά και κοινωνικοπολιτικά το Ισλάμ. Φωτίζει έτσι πολλές πτυχές του μουσουλμανικού κόσμου που αριθμεί 1,5 δισεκατομμύρια πιστούς και που εκτείνεται πλανητικά. Την στιγμή της κυκλοφορίας του στα ελληνικά, επίσης, τυγχάνει να αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ερμηνείες, σύμφωνα με τον τουρκικό τρόπο σκέψης, των αιτίων της μεγάλης κρίσης στα Αραβικά κράτη της Μέσης Ανατολής. Οπωσδήποτε, περιγράφεται και ερμηνεύεται πλήρως ο βαθύτερος τρόπος σκέψης των ισλαμιστών ηγετών της Τουρκίας και οι βαθύτερες πνευματικές ρίζες του νέο-Οθωμανικού δόγματος. Τα δύο βιβλία του Αχμέτ Νταβούτογλου, είναι αλληλοσυμπληρούμενα: Το Στρατηγικό βάθος αναπτύσσει την στρατηγική εκπλήρωσης του νέο-Οθωμανικού δόγματος και το Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες την Ισλαμική κοσμοθεωρία που αποτελεί την ιδεολογική του βάση.

Αποσπάσματα από το βιβλίο:

«Η Ισλαμική κοσμοθεωρία περιλαμβάνει τα πάντα. Είναι πλήρως εναλλακτική της Δυτικής κοσμοθεωρίας και όχι συμπληρωματική της».

«Η βασική αρχή της ισλαμικής θεοκεντρικής κοσμολογίας είναι η πεποίθηση του ταουχίντ: δεν υπάρχει άλλος Θεός πλην του Αλλάχ. Η αρχή του ταουχίντ είναι ο κύριος δίαυλος από τη θεωρία στην πρακτική, από την πίστη στη ζωή και από το ιδεώδες στην πραγματικότητα στην ολιστική Ισλαμική κοσμοθεωρία».

«Σε αντιστοιχία με την πρόκληση της παγκοσμιοποίησης ενάντια στο σύστημα των εθνών-κρατών, το βασικό ζήτημα για το ισλαμικό πολιτικό στερέωμα φαίνεται να είναι η εκ νέου ερμηνεία της πολιτικής του παράδοσης και θεωρίας ως εναλλακτικού παγκόσμιου συστήματος, αντί απλώς ως προγράμματος για την ισλαμοποίηση μεμονωμένων εθνών-κρατών. Συνεπώς, θα έχει κρίσιμη σημασία η ορθή κατανόηση των θεωρητικών θεμελίων της ισλαμικής πολιτικής και οι κοσμοθεωρητικές τους αντανακλάσεις στη μουσουλμανική ιστορία».

Σημείωμα του εκδότη
Σημείωμα του επιμελητή των αραβικών-ισλαμικών όρων
Ευχαριστίες
Εισαγωγή
1. Το επίκεντρο του προβλήματος
2. Πρόβλημα ορολογίας και εννοιολογικού πλαισίου

Μέρος Ι
Θεωρητικές έρευνες

Κεφάλαιο 1
Δυτικό παράδειγμα: Οντολογική εγγύτητα

• 1.1. Οντολογική εγγύτητα και εξειδίκευση της θεότητας
• 1.2. Επιστημολογική εξειδίκευση της αλήθειας: Εκκοσμίκευση της γνώσης
• 1.3. Αξιολογικός θετικισμός: Εκκοσμίκευση της ζωής και του νόμου

Κεφάλαιο 2
Ισλαμικό παράδειγμα: Ταουχίντ και οντολογική διαφοροποίηση

• 2.1. Κοσμολογικοοντολογική ενότητα και υπερβατικότητα
  • 2.1.1. Κορανική βάση
  • 2.1.2. Συστηματοποίηση του παραδείγματος
• 2.2. Επιστημολογική ενότητα της αλήθειας: Εναρμόνιση της γνώσης
• 2.3. Αξιολογική κανονιστικότητα: Ενότητα της ζωής και του νόμου

Μέρος ΙΙ
Πολιτικές συνέπειες

Κεφάλαιο 3
Δικαιολόγηση του κοινωνικοπολιτικού συστήματος: Κοσμολογικοοντολογικά θεμέλια

• 3.1. Δυτικός τρόπος δικαιολόγησης
  • 3.1.1. Προέλευση του κοινωνικοπολιτικού συστήματος
  • 3.1.2. Σκοπός του κοινωνικοπολιτικού συστήματος
• 3.2. Ισλαμικός τρόπος δικαιολόγησης
  • 3.2.1. Προέλευση του κοινωνικοπολιτικού συστήματος
  • 3.2.2. Σκοπός του κοινωνικοπολιτικού συστήματος

Κεφάλαιο 4
Νομιμοποίηση της πολιτικής πξουσίας: Επιστημολογικοαξιολογικά θεμέλια

• 4.1. Δυτικός τρόπος νομιμοποίησης
  • 4.1.1. Επιστημολογικοαξιολογική διάσταση
  • 4.1.2. Διατακτική διάσταση
  • 4.1.3. Θεσμική διάσταση
• 4.2. Ισλαμικός τρόπος νομιμοποίησης
  • 4.2.1. Επιστημολογικοαξιολογική διάσταση
  • 4.2.2. Διατακτική διάσταση
  • 4.2.3. Θεσμική διάσταση

Κεφάλαιο 5
Θεωρίες ισχύος και πλουραλισμός

• 5.1. Οντολογικά αδιαπέραστη δικαιολόγηση της πολιτικής ισχύος και δυτικός κοινωνικοοικονομικός πλουραλισμός
  • 5.1.1. Οντολογικά αδιαπέραστη πολιτική ισχύς
  • 5.1.2. Κοινωνική αλλαγή/δυναμισμός και η αντίληψη περί ευθύγραμμης προόδου: Θεσμοποίηση της ισχύος
  • 5.1.3. Φαινομενολογικό υπόβαθρο του πλουραλισμού
  • 5.1.4. Κοινωνικοοικονομικός πλουραλισμός: Βασική παράμετρος της κοινωνικοπολιτικής διαφοροποίησης
  • 5.1.5. Φιλοσοφικό υπόβαθρο του πλουραλισμού
• 5.2. Οντολογικά δικαιολογημένη πολιτική ισχύς και ισλαμικόςθρησκευτικός-πολιτιστικός πλουραλισμός
  • 5.2.1. Οντολογικά δικαιολογημένη πολιτική ισχύς
  • 5.2.2. Κοινωνική ισορροπία/σταθερότητα και αντίληψηπερί κυκλικής εξέλιξης: Θεσμοποίηση της ισχύος
  • 5.2.3. Θρησκευτικός-πολιτιστικός πλουραλισμός: Βασική παράμετρος της κοινωνικοπολιτικής διαφοροποίησης

Κεφάλαιο 6
Η πολιτική μονάδα και το οικουμενικό πολιτικό σύστημα

• 6.1. Δυτική διαίρεση σε πολλά τμήματα: έθνη-κράτη
  • 6.1.1. Ετυμολογία του έθνους-κράτους
  • 6.1.2. Ιστορική κληρονομιά της ιδέας του κράτους
  • 6.1.3. Δημιουργία του ευρωπαϊκού συστήματος εθνών-κρατώνως βάση της πολιτικής ενότητας και του οικουμενικού πολιτικού συστήματος
• 6.2. Ισλαμική διμερής διαίρεση: Νταρ αλ Ισλάμεναντίον Νταρ αλ-Χαρμπ
  • 6.2.1. Η ούμα ως η βάση της κοινωνικοπολιτικής ενότητας
  • 6.2.2. Η ισλαμική διμερής διαίρεση ως το οικουμενικό πολιτικό σύστημα
  • 6.2.3. Η έννοια του ισλαμικού κράτους (ντάουλα): Ιστορικός μετασχηματισμός της εσμοποίησης της πολιτικής ισχύος

Συμπερασματικά συγκριτικά σχόλια
Γλωσσάρι βασικών αραβικών-ισλαμικών όρων
Μεταγραφή αραβικών χαρακτήρων
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο επιστημονικών όρων, εννοιών και ονομάτων
Αγγλικό ευρετήριο

Ο Αχμέτ Νταβούτογλου γεννήθηκε το 1959 στην Τασκένδη, κωμόπολη του νομού Ικονίου. Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο γερμανικό Λύκειο αρρένων Κωνσταντινουπόλεως. Σπούδασε Οικονομικές και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου. Περάτωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στη Δημόσια Διοίκηση στο ίδιο πανεπιστήμιο. Αναγορεύτηκε διδάκτορας Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων από το ίδιο ίδρυμα. Την περίοδο 1990-1995 εργάστηκε ως καθηγητής στο Διεθνές Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Μαλαισίας στην Κουάλα Λουμπούρ. Την περίοδο 1996-1999 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά. Το 1993 έγινε Αναπληρωτής Καθηγητής, ενώ το 1999 προήχθη σε τακτικός Καθηγητής. Κατά τη διάρκεια της περιόδου 1999-2004 διατέλεσε Πρόεδρος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Μπέϊκεντ στην Κωνσταντινούπολη. Την περίοδο 2002-2009 υπήρξε σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα εξωτερικής πολιτικής και το 2003 του απενεμήθη το αξίωμα του πρεσβευτή. Από τον Μάϊο του 2009 είναι υπουργός Εξωτερικών (μη κοινοβουλευτικός). Άλλα σημαντικά του έργα περιλαμβάνουν το Alternative Paradigms (Lanham: University Press of America, 1994), Civilizational Transformation and the Muslim World (Kouala Lumpur: Quill, 1994) και Küresel Bunalım [Παγκόσμια Κρίση] (Κωνσταντινούπολη: Küre, 2002).

Προδημoσίευση: Αχμέτ Νταβούτογλου, Έναλλακτικές κοσμοθεωρίες. Έθνος της Κυριακής, 27.02.2011
«Ένας άλλος κόσμος, ο ισλαμικός», Μακεδονία, 10/03/2011: http://www.makthes.gr/news/opinions/70465/
«Εχθρολαγνεία: ο “Άλλος” και εμείς», Το Παρόν, 6/03/2011: http://www.paron.gr/v3/new.php?id=64924&colid=37&catid=42&dt=2011-03-06&search=%E5%F7%E8%F1%EF%EB%E1%E3%ED%E5%DF%E1
«Ένας πολιτικός ψυχίατρος να εξηγήσει τι σημαίνει διζωνική ομοσπονδία», Η Σημερινή, 6/03/2011: http://www.sigmalive.com/simerini/politics/interviews/360777
«Οι “Εναλλακτικές Κοσμοθεωρίες” και η διζωνική – δικοινοτική ομοσπονδία», Ο Φιλελεύθερος, 11/03/2011: http://www.philenews.com/digital/PrintForm.aspx?nid=3135649
«Ο Νταβούτογλου και η εθνική μας στρατηγική», Ινφογνώμων, http://infognomonpolitics.blogspot.com/2011/03/blog–post_8640.html#more   
Ιωάννης Θ. Μάζης, «Νταβουτογλιανή προσέγγιση και Γεωπολιτική Ανάλυση: Κριτική παρουσίαση», Skai.gr, 14/03/2011: http://www.skai.gr/news/articles/article/164954/davoutogliani–proseggisi–kai–geopolitiki–analusi–kritiki–parousiasi-/